Ölüm aylığında son yedi yıla bakılmaz, emekli maaşı en son prim ödenen kurumdan bağlanır / Ziya Perver

3 Eylül 2009 tarihinde trafik kazasında kaybettiğimiz eniştem 1 Ocak 2009 tarihine kadar SSK'lıydı. Bu tarihe kadar toplam 3 bin 742 günü bulunmaktadır.
Fakat iş değişikliği sebebiyle 1 Ocak 2009 tarihinde Bağ-Kur'a geçmiştir. Bağ-Kur'da ise 242 günü bulunmaktadır. Vefatından sonra Bağ-Kur'dan eşine ve çocuğuna toplam 305 lira maaş bağlanmıştır. Bağlanan miktarda bir sorun olduğu kanısındayız. Konuyla ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu'na itiraz dilekçesi yazdık fakat bu konuda pek bilgimiz olmadığı için sizden yardımlarınızı beklemekteyiz. SSK'ya 3 bin 742 gün ödemeye karşın 68 bin 339 lira kazanç bildirilmiş, Bağ-Kur'a ise son ay 530 lira ödemiş. Esengül Demiryürek

Müteveffa eniştenizin hem SSK (4/A) hem de Bağ-Kur'a (4/B) tabi hizmetleri bulunuyor. Bu durumda Sosyal Güvenlik Kurumu uygulaması gereğince 2829 sayılı Hizmetlerin Birleştirilmesine Dair Kanun devreye girer. Bu kanunun 'Aylığı bağlayacak kurum' başlıklı 8'inci maddesinde; 'Birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden, ilgililere; son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır ve ödenir. Ancak malullük, ölüm, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'na göre yaş haddinden re'sen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları kurumun kanunla değiştirilmesi hallerinde ilgililere hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır." denmektedir. Bu maddeye göre eniştenizin geride kalan eşi ve çocuğuna aylık bağlayacak yer Bağ-Kur'dur. Emekli aylığının hesaplanmasında da Bağ-Kur kuralları geçerli olacaktır.

BAĞ-KUR'UN EMEKLİ AYLIĞI HESABI DÜŞÜKTÜR

Bağ-Kur, emekli aylığı hesaplarken üç sorunun cevabına göre emekli aylığı bağlar. Bunlardan birincisi "31 Aralık 1999 günü basamağı kaç?" sorusudur. Basamak intibak kuralları gereğince o tarihlerde daha bir yıllık SSK'lı olması gereken eniştenizin basamağı sanırım '1'dir. İkinci soru, "1 Ocak 2000 ile 30 Eylül 2008 arasında basamak ortalaması nedir?" sorusudur ki, bu ortalama da 6 gibidir. Son soru da "1 Ekim 2008 gününden sonra primi ödenen kazanç ortalaması nedir?" sorusudur. Bütün bu sorulara göre eniştenizin geride kalanlarına bağlanan 305 lira normal görünüyor.

HİZMETLERİN BİRLEŞTİRİLMESİ MECBURİ DEĞİL

SGK, eniştenizin SSK ve Bağ-Kur hizmetlerini birleştirip Bağ-Kur mevzuatı gereğince emekli aylığı hesaplamış. Ancak bu durum hukuki değil. Yargıtay kararları gereğince hizmetlerin birleştirilmesi, aylık alacak olanların istemesine bağlı bir durumdur ve zorunluluk değildir. Yani, 'Biz Bağ-Kur sürelerini istemiyoruz, sadece SSK gün sayısı ve kazancına göre aylık istiyoruz' deme hakkınız var ama bu hakkı SGK dinlemez. Bu sebeple şimdi en yakın İş Mahkemesi'ne başvurup, SGK'yı dava ederseniz, geride kalanlara Bağ-Kur değil, SSK ölüm aylığı şartlarına göre dul-yetim aylığı bağlanacaktır. Bu durumda da alacakları aylık en az iki kat artar ve 600 liraya yükselir. Hatta, eniştenizin kazanç bildirimleri yüksek ise daha da çok olur. Konuyla ilgili açılacak mahkemeye dayanak olarak sunmanız için de aşağıda Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararını da veriyorum.

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU

E. 2002/21-132, K. 2002/139, T. 6.3.2002

YAŞLILIK AYLIĞI BAĞLANMASI (Hizmet birleştirilmesi yolu ile aylık almaya hak kazanıldığı iddiası)

HİZMET BİRLEŞTİRİLMESİ YOLUYLA SOSYAL SİGORTALAR AYLIĞINA HAK KAZANILDIĞININ TESPİTİ TALEBİ (Kişilerin tüm sosyal güvenlik kurumlarına tabi hizmet sürelerini birleştirmeye zorlanamaması)

SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINDA GEÇEN HİZMET SÜRELERİNİN AYLIK BAĞLANMASINA YETERLİ OLMASI (Diğer kurumlarda geçen hizmetlerin birleştirilmesinin zorunlu olup olmaması)

BİRLEŞTİRİLMİŞ HİZMET SÜRELERİ (Süreler toplamı üzerinden ilgililere son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca aylık bağlanması)

ÖZET: Uyuşmazlık, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmetlerin birleştirilmesi hakkındaki kanunun uygulanmasında, bazı sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmet süreleri toplamının aylık bağlanmasına yeterli olması halinde diğer kurumlarda geçen hizmetlerin de birleştirilmesinin zorunlu olup olmadığı noktasındadır. Anılan yasaya göre, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden ilgililere son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca aylık bağlanır. Yasanın amacı lafzı ile çelişiyorsa amacına önem verilmelidir. Söz konusu yasanın amacı hiçbir kurumdaki hizmeti aylık bağlanmasına yeterli olmayan sigortalıya aylık bağlanmasını sağlamaktır. Yasanın lafzına sıkı sıkıya bağlı kalınarak hizmet birleştirilmesinden yararlanmak istemeyen sigortalıyı tüm sosyal güvenlik kurumlarına tabi hizmet sürelerini birleştirmeye zorlamak, sosyal güvenlik sistemi ve yasanın amacı ile bağdaşmaz.

Okurlara kısa cevaplar

Firdevs Seyhan Soylu: 1990 yılında emekli olup da 1993 yılında ölen oğlundan aylık alan ve oğlundan aldığı aylığı 2003 yılında bloke edilen 72 yaşındaki kadının durumunu soruyorsunuz. Kadının kendisinin Emekli Sandığı'ndan emekli öğretmen olduğunu belirtmişsiniz ama oğlundan nereden (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) aylık aldığını belirtmemişsiniz. Durumu daha net ifade eder, hatta kadının TC kimlik numarasını verebilirseniz araştırıp bilgi verebilirim.

H.Cankal: Yüzde 100 görme özrü raporu olan ve 16 Aralık 1977 doğumlu olup da 2000 yılında sigortası başlamış birisi, 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3 bin 600 gün sayısı ile (vergi indirim belgesi alabilirse) SSK'dan emekli olur. Yani 2015 yılında. Ancak unutmayın, SSK'dan emekli olabilmesi için son yedi yıllık (2 bin 520 günlük) prim ödemelerinde en çok SSK'ya prim ödemiş olması gerekir.

Saliha Güner: 16 Eylül 1978 doğumunuz, 19 Mayıs 2004 Bağ-Kur girişi ve 7 aylık prim ödemesinden sonra 20 Haziran 2006 günü başlayan ve halen devam eden SSK'dan yüzde 71 rapor oranıyla vergi indirim belgesini de aynı oran ile alırsanız 18 yıllık süre ve en az 4 bin gün ile emekli olursunuz. Yani 2022 yılında emeklilik hakkınız olur.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 14.11.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.