Tüzel kişilerde vergi borcundan sorumlu olanların tespiti / Veysi Seviğ

Türk Ticaret Kanunu'nun 317'nci maddesi uyarınca anonim şirket idare meclisi (yönetim kurulu) tarafından idare ve temsil olunmaktadır.
Yasal düzenleme gereği yönetim kurulu her yıl üyeleri arasından bir başkan ve bulunmadığı zaman ona vekâlet etmek üzere bir başkanvekili seçer.
Aynı kanunun 319'uncu maddesi uyarınca ana sözleşmede yönetim ve temsil işlerinin yönetim kurulu üyeleri arasında dağıtılıp dağıtılmayacağı ve eğer görev dağılımı yapılacaksa bunun nasıl yapılacağı belirlenir. Bu bağlamda yönetim kurulunun en az bir üyesine temsil yetkisi verilir.
Ana sözleşme ile temsil selahiyetinin ve yönetim işlerinin hepsini veya bazılarını yöntim kurulu üyesi olan murahhaslara veya pay sahibi olmaları zaruri bulunmayan müdürlere bırakabilmek için genel kurula veya yönetim kuruluna yetki verilebilir. Bu gibi özelliklerin bulunması halinde yönetim kurulu şirketi bütün halinde temsile yetkili sayılmaktadır.
Temsile selahiyetli (yetkili) olanlar şirketin maksat ve konusuna dahil olan her türlü işleri ve hukuki işlemleri şirket adına yapmak ve şirket unvanını kullanmak yetkisine sahiptirler.
Anonim şirket adına düzenlenen belgelerin geçerli olabilmesi için ana sözleşmede aksi bir hüküm olmadıkça temsile yetkili olanlardan ikisinin imzası yeterli olmaktadır.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Yasa'nın mükerrer 35'inci maddesi uyarınca uygulamada kanuni temsilci, şirket ana sözleşmesi ile temsile yetkilendirilmiş veya kaynağını ana sözleşmeden alan yetkiyle yönetim kurulu tarafından temsil yetkisi verilmiş kişi veya kişiler olacaktır.
Diğer yandan Türk Ticaret Kanunu'nun 323'üncü maddesi hükmü gereği olarak; yönetim kurulu şirketi temsile yetkili olanları tescil edilmek üzere ticaret siciline bildirmekle yükümlüdürler.
Şirket namına imza selahiyeti olanlar şirketin unvanını ilave etmeye mecburdurlar. Bu bağlamda da her tacir kullanacağı ticaret unvanını ve bunun altına atacağı imzayı notere tasdik ettirdikten sonra ticaret sicili memuruna tevdi etmek (vermek-bildirmek) zorundadır. (Türk Ticaret Kanunu Madde: 42/2)
Bu bilgiler ışığında anonim şirketlerde:
* Temsil yetkisine ilişkin noter tasikli yönetim kurulu veya genel kurul kararı,
* Şirketi temsil yetkisi verilen kişilerin kimler olduğu
hususlarının ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekmektedir. Aynı kanunun 38'inci maddesi uyarınca da bu tescil ilan tarihinden itibaren hüküm ifade etmektedir.
Türk Ticaret Kanunu'nun 38'inci maddesinde hükme bağlandığı üzere "Ticaret sicili kayıtları, nerede bulunursa bulunsunlar, üçüncü şahıslar hakkında, kaydın gazete ile ilan edildiği, ilanın tamamı aynı nüshada yayımlanmamış ise son kısmının yayımlandığı günü takip eden işgününden itibaren geçerli" olmaktadır. Bu günler yasal düzenleme gereği, kaydın ilanı tarihinden itibaren işlemeye başlayacak olan müddetlere de başlangıç olmaktadır.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun uygulamasına yönelik olarak yayımlanan (1) sıra numaralı Tahsilat Genel Tebliği'nin "VII Kanuni Temsilcilerinin Sorumluluğu" başlıklı bölümünün 4. maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca bir anonim şirketin kanuni temsilcileri;
* Öncelikle şirket ana sözleşmesinde, yönetim kurulu üyelerinden birinin veya birden fazlasının şirketi temsile yetkili kılınıp kılınmadığı,
* Şirketi temsile yetkili üye ana sözleşmede belirlenmemiş ise sözleşmede yönetim kurulu veya genel kurula, yönetim kurulu üyesi olması koşuluyla murahhas üyeleri veya şirkette pay sahibi olmayan sorumlu müdürleri temsilci olarak belirleme konusunda yetki verilip verilmediği,
* Ana sözleşmede temsilci belirleme konusunda yetkisi bulunan organ tarafından bu yetki çerçevesinde temsil selahiyetinin, yönetim kurulu üyelerinden biri veya birkaçına ya da yönetim kurulu üyelerinden en az biri ile birlikte şirketin sorumlu müdürü veya müdürlerine devredilip devredilemediği hususlarına göre belirlenmektedir.
Bu hususların varlığı ticaret sicili kayıtlarına ve ilanın yapıldığı Türkiye Ticaret Sicili gazetesine bakarak belirlenmektedir. Dolayısıyla kanuni temsilcilerin şirket tüzelkişiliğinden tahsil edilemeyen vergi borçlarından sorumlu oldukları dönemlerin tespitinde mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde Ticaret Sicili gazetesinde yer alan ilan daha doğrusu bilgiler esas alınarak şirketi temsile yetkili olanlar belirlenmektedir.
Yapılacak tespit sonucunda; şirketi temsil selahiyetinin murahhas üye veya üyeler ile şirkette pay sahibi olmayan müdürlere bırakıldığının anlaşılması halinde amme alacağının bunlardan takip ve tahsiline gidilmesi, bu durumda diğer yönetim kurulu üyeleri hakkında işlem yapılmaması gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir özelgede de "Kanuni temsilcilerin şirket tüzelkişiliğinden tahsil edilemeyen vergi borcundan sorumlu oldukları dönemlerin tespitinde Ticaret Sicili gazetesi bilgilerinin esas alınacağı" bildirilmiştir.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 02.10.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.