Sel felaketinden zarar gören şirketlerin yapması gerekenler / İsmail Kökbulut

Geçen hafta yoğun yağan yağmur nedeniyle özellikle İstanbul'da sel felaketi meydana geldi.

Sel felaketinde hayatını kaybedenler oldu. Hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet yakınlarına başsağlığı diliyoruz.

Sel bölgesinde birçok şirket üretim faaliyetinde bulunuyor ve sel felaketi nedeniyle maddi zararla karşı karşıyalar. Zira birçok işletmenin stoklarında yahut nakliye aşamasında bulunan birçok emtiası (ticari mal) selden zarar gördü. İşletmelerin sel felaketi nedeniyle yaşadıkları mal kayıpları konusunda vergi kanunlarına göre yapması gereken bazı işlemler var. Bu işlemleri kısaca hatırlatmakta fayda var.

Takdir Komisyonu'na başvuru

Vergi kanunlarına göre yangın, deprem ve su basması gibi afetler yüzünden iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış vaki olan emtia emsal bedeli ile değerleniyor (VUK Md. 278) Yani doğal afet neticesinde zarar görüp zayi olan malların değeri, zarar sonrası durumuna göre yeniden belirleniyor. Bu belirlemeyi Takdir Komisyonu yapıyor.

Dolayısıyla sel felaketi sebebiyle malları zarar görenlerin Takdir Komisyonu'na başvurarak zarar gören mallarının emsal bedelinin yeniden tespitini istemeleri gerekiyor. Zayi olan mallar için de ilgili birimlerden alınacak Ekspertiz Raporu, İtfaiye Raporu, tespit tutanağı, olay yeri inceleme raporu veya muhtarlıktan alınacak yazı ve/veya raporlar bu durumları tevsik edebilirler. Zira işletmeler mallarının zayi olduğunu kendileri ispat etmek zorundalar.

Takdir Komisyonu'na başvurunun yıl sonuna kadar yapılması şart. Dolayısıyla selden zarar gören işletmeler, 2009 yılı sonuna kadar Takdir Komisyonu'na başvurmalı.

Zayi belgesi alma

Eğer sel sırasında mükelleflerin defter ve belgeleri de zarar gördüyse, mahkemeden "Zayi belgesi" alınmasında büyük fayda var. Zira olası vergi incelemelerinde defter ve belgeler inceleme elemanınca istendiği durumlarda zayi belgesi olan mükellefler defter belge ibraz etmek zorunda kalmıyor. Böylece defter belge ibraz etmeme dolaysıyla kesilen kaçakçılık ve diğer vergi cezalarına da muhatap olmaktan kurtuluyorlar.

Zararları giderleştirme

Takdir Komisyonu malların hiçbir değerinin kalmadığına, yani değerinin tamamen yok olduğuna karar verebilir. Yahut malların değerinin bir kısmında azalma olduğuna (kısmi zayiat) hükmedebilir. Örneğin 100.000 TL civarında değeri olan ticari mal selde zarar gördüyse ve Takdir Komisyonu malın değerinin kalmadığını, yani 0 olduğunu kararlaştırırsa, 100.000 TL'lik ticari malın öncelikle stoklardan çıkartılması gerekli. Daha sonra da değer düşüklüğü için karşılık ayrılmalı. Öylece ticari malın değerindeki 100.000 TL'lik azalma giderleştirilebilecek. Yani sel sonucu meydana gelen zarar, Takdir Komisyonu Kararı'na göre karşılık ayırmak suretiyle gider kaydedilebiliyor.

KDV indirimi

Normal koşullarda, zayi olan malların alış vesikalarında gösterilen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılamıyor. Ancak bu kuralın istisnası deprem ve sel durumu. Zira Katma Değer Vergisi'nin 30/c maddesi gereğince, deprem veya sel felaketi sonucu zayi olan mallar için yüklenilen KDV, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesapladığı KDV'den indirim konusu yapılabiliyor. Dolayısıyla sel felaketinde zayi olan mallar için daha önceden yüklenilip indirim konusu yapılmış KDV için herhangi bir düzeltme yapılmayacak.

Özetle; sel felaketinde zayi olan mallar için;

1- Takdir Komisyonu'na başvurulması,

2- Mahkemeden zayi belgesi alınması,

3- Komisyon kararına göre zarar gören emtianın stoklardan çıkarılması ve zarar tutarının giderleştirilmesi,

4- Zarar gören malların alımında yüklenilen KDV için herhangi bir düzeltme yapılmaması gerekiyor.

 

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 14.09.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.