Barack H. Obama ve muhalefetin cilvesi! / Sadettin Orhan

Genel Sağlık Sigortası (GSS), geçtiğimiz yıl Sosyal Güvenlik Reformu kapsamında kademeli bir şekilde hayatımıza girdi.

Sistem iki temel prensibe dayanıyor. Birisi ülke nüfusunun genelini sağlık güvencesi altına almak; bir diğeri de sağlık sorunları ve bunlara yapılan harcamaların genelini sigorta kapsamına almak. GSS'nin yürürlüğe girmesiyle birlikte 18 yaş altı nüfus ve ödeme gücünden yoksun olanlar ücretsiz-primsiz sağlık güvencesine kavuşurken, pek çok sağlık harcaması da devletin ödeme listesine eklenmiş oldu.

Geldiği nokta itibarıyla sağlık sistemimiz, özellikle sosyal güvence açısından pek çok gelişmiş ülkenin de önüne geçmiş durumda. Bu anlamda solladığımız ülkelerden birisi de Amerika Birleşik Devletleri. Bizim geçen yıl hayata geçirdiğimiz GSS, Başkan Obama'nın seçim vaatleri arasında yer alıyordu. ABD'nin mevcut sağlık sistemi genel olarak özel sağlık sigortası esasına dayanıyor. Yani parası olan iyi hizmet alırken, ödeme gücü olmayanlar sigorta kapsamı dışında kalıyor. Nitekim bu şekilde sağlık güvencesinden yoksun kişi sayısının 45 milyonun üzerinde olduğu tahmin ediliyor. İşte Başkan Obama, 'Obamacare' olarak ifade edilen sağlıkta reform projesiyle, ödeme gücünden yoksun olanları da kapsayacak bir genel sağlık sigortasını hayata geçirmeye çalışıyor. Böylece özel sağlık sigortasının yanında kamu sigortacılığı da sisteme eklenmiş olacak.

Muhalefetin cilvesi...

Başkan Obama bugünlerde sağlıkla ilgili seçim vaadini yerine getirmeye çalışıyor fakat karşısında da müthiş bir muhalif cephe var. Muhaliflerin en önemli argümanı ise Obama'nın yürürlüğe koyacağı GSS sistemiyle birlikte ABD'nin adeta sosyalist bir devlet görünümü kazanacağı. Yani bir anlamda 'sağlık sosyalizmi'nden endişe ediliyor. Fakat burada kaderin öyle garip bir cilvesi var ki, bizde GSS çalışmaları yürütülürken muhalifler ve özellikle bazı sendikalar 'Sağlık sistemimiz özelleşiyor/kapitalize oluyor' tezini işliyorlardı. ABD'nin GSS muhalifleriyse tam tersine, 'Sağlık sistemimiz devletleşiyor' tezini işliyorlar. İki farklı ülke, iki benzer proje, iki zıt muhalefet. Bu da muhalefetin cilvesi olsa gerek.

Okur sorularına cevaplar...

Babamın borcunu nasıl kapatırız?

Soru: Sadettin Bey, geçtimiz günlerde "Emeklilere 7000 TL borç şoku" başlıklı yazınızı okudum. Yazınızda bahsetmiş olduğunuz mağduriyetin aynısını babam da yaşıyor. Kendisi SSK emeklisi olarak vergiye tabi bir şekilde 5-6 yıldır çalışıyor. Geçtiğimiz günlerde kendisine SGK'dan gelen yazıda 7000 TL'den fazla borcu olduğu ve ödemesi gerektiği belirtiliyor. Bu borcun altından biz nasıl kalkacağız? Mahkemeye gidersek kazanma ihtimalimiz nedir? Kerem Çatak

Cevap: Kerem Bey, babanızın durumunda yüz binlerce emekli var maalesef. Temennimiz bu mağduriyetin bir yasal düzenleme ile giderilmesi veya en azından hafifletilmesi. Yasal düzenleme yapılmaması durumunda mahkemeye gidebilirsiniz. Mahkemenin sonucuyla ilgili şimdiden bir tahminde bulunmamız doğru olmaz. Ancak bana göre en azından gecikme cezası ve zammının silinmesi gerekir. Zira bu borcun birikmesinde ve gecikmesinde eski Bağ-Kur'un önemli bir ihmali söz konusu.

3600 günle kıdem tazminatı alabilir miyim?

Soru: Sadettin Bey, benim sorum kıdem tazminatı hakkında olacak. Ben halihazırda SSK'lı olarak çalışıyorum. Daha önce de Bağ-Kur kapsamında 4 yıl 1 ay 25 gün prim ödemem var. SSK prim gün sayım ise 2095 gün. Toplamda 3600 günü doldurduğumda kıdem tazminatımı alarak mevcut işyerimden ayrılabilir miyim? Cengiz Ertaş

Cevap: Cengiz Bey, Bağ-Kur ve SSK gün toplamlarınızla 3600 günü ve 15 yıllık sigortalılık süresini tamamlarsanız kıdem tazminatı almaya hak kazanırsınız. Bunun için öncelikle SGK

müdürlüğünden "Kıdem tazminatı alabilir" yazısını alacaksınız ve bu yazıyı işyerinize ibraz edeceksiniz.

Şirket ortağı olursam, dul aylığım kesilir mi?

Soru: Sadettin Bey, ben 2003 yılında kaybettiğim SSK emeklisi eşimden dul aylığı alıyorum. Bir aile şirketine (Limitet şirket) ortak olarak girmem söz konusu oldu. Şirkete ortak olmam durumunda eşimden almakta olduğu dul aylığım kesilir mi? Semiha Durukan

Cevap: Semiha Hanım, limitet şirket ortağı olmanız durumunda eski adıyla Bağ-Kur, yeni adıyla 4/b sigortalısı sayılırsınız. Bu durumda dul aylığınız kesilmez fakat duruma göre eksiltilir. Eğer sizinle birlikte aylık alan çocuğunuz yok ise, şirket ortağı olmanız durumunda aylığınız %25 oranında azalır. Eğer aylık alan çocuğunuz var ise, şirket ortağı olmanız dul aylığınızı etkilemez.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 24.08.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.