Yeni teşvik sisteminde finansal kiralama işlemleri / Veysi Seviğ

Yatırımlarda devlet yardımları hakkındaki 2009/15.199 sayılı bakanlar kurulu kararı ile bu kararın uygulanma esaslarını belirleyen Hazine Müsteşarlığı'nın 2009/1 sayılı tebliği uyarınca yeni teşvik ilkelerinin amacı:
* Tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek
* Üretimi ve istihdamı artırmak
* Yatırım eğiliminin devamlılığını ve buna bağlı olarak sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak
* Uluslararası rekabet gücünü artıracak teknoloji ve araştırma-geliştirme, içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımları özendirmek
* Doğrudan yabancı yatırımları artırmak
* Bölgesel gelişmişlik farklılıklarını gidermek
* Çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemektir.
Bu bağlamda konuya ilişkin olarak yayımlanan 2009/1 sayılı tebliğde yapılacak olan yatırımlara finansman kolaylığı sağlamaya yönelik düzenlemelere ağırlık verilmiş, makine ve teçhizat ediniminde finansal kiralama sisteminden yararlanılmasına yönelik özel bir düzenlemeye gidilmiştir.
Ancak öncelikle "Yatırımların teşvik belgesine bağlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının I'inci ve II'nci bölgede yapılacak yatırımlarda bir milyon TL, III ve IV'üncü bölgelerde ise 500 bin TL olması gerekmektedir.
Ayrıca büyük ölçekli yatırımlar, bölgesel yatırımlar ile genel teşvik sisteminden yararlanacak yatırımların bu tutarları aşan asgari sabit yatırımları ve/veya asgari kapasite koşulları ayrıca konuya ilişkin kararname ekinde belirlenmiş bulunmaktadır.
Yapılan yeni düzenleme çerçevesinde "finansal kiralama şirketleri" aracılığıyla yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizatlara ait toplam tutarın her bir finansal kiralama şirketi için asgari iki yüz bin TL olması gerekmektedir.
Tebliğin 29'uncu maddesi ise "finansal kiralama işlemleri" başlığını taşımakta olup, bu madde ile teşvik belgesi kapsamı makine ve teçhizatın tamamının veya bir kısmının finansal kiralama yolu ile temin edilebileceği hususu özel olarak belirlenmiş bulunmaktadır.
Yapılan bu düzenleme gereği olarak "finansal kiralama şirketi"nin finansal kiralama işlemine konu makine ve teçhizatlar için teşvik belgesi sahibi yatırımcı ile sözleşme yapması ve sözleşme kapsamı yatırım mallarını sözleşme yaptıkları yatırımcıya kiralama durumunda gümrük muafiyeti ve KDV istisnası desteklerinden yararlandırılması öngörülmüştür.
Bilindiği üzere finansal piyasalarda meydana gelen gelişmeler ve uygulamada ortaya çıkan gereksinimler kredi sistemi içinde yer alan finansal kiralama şirketlerinin de önemini artırmaktadır.
Buna bağlı olarak finansal kiralama şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilecek yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına yarı bir işlem yapılmaksızın yatırımcının teşvik belgesi dikkate alınarak ve teşvik belgesini düzenleyen merci tarafından onaylanan finansal kiralama işlemine konu makine ve teçhizat listesi ile yerli temin ve/veya ithalat işlemleri yapılabilecektir. Bu işlemlerde yatırımcı ile finansal kiralama şirketleri müteselsilen (birlikte) sorumlu olacaklardır.
Finansal kiralama işlemine konu makine ve teçhizatın devir, satış ve ihracat işlemleri, finansal kiralama şirketi ve yatırımcının birlikte başvuruda bulunmaları halinde yatırımlarda devlet yardımları hakkındaki 2009/1 sayılı tebliğde konuya ilişkin düzenleme kapsamında Gelir Vergisi Yasası ile Finansal Kiralama Yasası'nın ilgili hükümleri saklı kalmak kaydıyla değerlendirilecektir.
Kural olarak yatırım tamamlanma vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın, devir, satış, ihraç veya kiralanması, söz konusu yatırım mallarının teminini müteakip beş yılı doldurmuş olması halinde serbesttir.
Finansal kiralamaya konu makine ve teçhizatın teslim tarihinden itibaren beş yıllık süre dolmadan devredilmesi durumunda her türlü yükümlülük finansal kiralama şirketine aittir. İflas veya sözleşmenin feshi veya yatırımın gerçekleşmemesi durumunda beş yıllık süreyi doldurmamış makine ve teçhizatı içeren teşvk belgesi kapsamında yararlanılan destek unsurları ilgili mevzuat çerçevesinde finansal kiralama şirketinden tahsil edilecektir. Buna karşın makine ve teçhizatın beş yıllık süreyi doldurması halinde teslim tarihinden sonraki işlemlerde yatırımcı sorumlu olacaktır.
Finansal kiralama işlemine konu makine ve teçhizatın başka bir yatırım için kullanılmasının talep edilmesi halinde; finansal kiralama şirketi, devredecek yatırımcı ve devralacak yatırımcının birlikte başvurusu uyarınca, teşvik belgeli bir yatırımcıya yapılacak sözleşme gereği devredilebilecektir. Bu durumda devreden yatırımcının yatırım bütünlüğünün bozulması halinde söz konusu makine ve teçhizatın diğer yollardan temin edilecek şekilde tekrar ilave edilmesi gerekmektedir. Diğer yandan yeni yatırımcının teşvik belgesinde kayıtlı destek unsurlarının, ilk yatırımcının yararalandığı destek unsurlarından daha düşük olması veya destek unsurunun hiç bulunmaması halinde, fazladan kullanılan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde geri alınacaktır.
Yukarıda da vurguladığımız gibi finansal kiralama yoluyla gerçekleştirilen yatırımlarda, işleme konu makine ve teçhizatın yatırımcıya teslim edilerek beş yıllık sürenin dolması kaydıyla yatırımcıya ait teşvik belgesinin herhangi bir nedenle iptali, finansal kiralama şirketine müeyyide uygulanmasını gerektirmemektedir. Ancak beş yıllık süre dolmadan yatırımcının yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle uygulanacak müeyyidelerden finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata tekabül eden bölümü kısmen veya tamamen finansal kiralama şirketlerine de uygulanabilecektir.
Yatırımcılar teşvik belgesi kapsamında kullanılmış makine ve teçhizatı da finansal kiralama yoluyla edinebileceklerdir.
Yapılacak sözleşmelerde devir yetkisinin bulunması halinde, finansal kiralamaya konu makine ve teçhizat yatırımcının uygun görüşü olmadan başka bir finansal kiralama şirketine devredilemeyecektir.
Konuya ilişkin duraksama yaratacak konularda ise Hazine Müsteşarlığı'ndan alınacak görüşler doğrultusunda işlem yapılacaktır.
 

(Kaynak: Referans Gazetesi | 18.08.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.