Maliye de vergide hata yapabilir / Ahmet Yavuz

Vergi, tüm çağdaş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de mükelleflerin beyanı üzerine hesaplanıp tahsil ediliyor. Yani vergilendirmede mükellefin beyanı esas. Ama bunun yanında beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen kazançların vergisi de, re'sen, ikmalen veya idarece tarhiyat yöntemiyle alınıyor.
Bu vergilendirme işlemleri yapılırken bazen mükellef lehine bazen de vergi dairesi lehine hatalar olabiliyor. Bu hatalar izahı kolay yapılabilen hatalardan oluşuyorsa, mahkeme veya diğer yollara müracaat etmeye gerek kalmadan vergi dairesi tarafından düzeltilebilir. Kanunda vergi hatası, vergiyle ilgili hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması şeklinde tanımlanıyor. Düzeltme işlemi mükellefle vergi idaresi arasında yaşanan uyuşmazlıkların mahkemelere müracaat etmeye gerek kalmadan çözülmesi için uygulanacak bir yol. Düzeltme işlemine konu edilebilecek hatalar Vergi Usul Kanunu'nda tek tek sayılmıştır. Matrahta, vergi miktarında, bir verginin aynı dönemde ikinci kez alınması işleminde, mükellefin şahsında, mükellefiyette, verginin konusunda ve vergilendirme veya muafiyet döneminde yapılan hatalar düzeltme yoluyla giderilebiliyor. Mesela; Gelir Vergisi beyannamesinde geçmiş yıl zararları mahsup edilmemişse, indirim yapılabilecek şahıs ve bireysel emeklilik sigorta primleri düşülmemişse matrahta hata oluşmuştur. Yine, tahakkuk fişi veya vergi/ceza ihbarnamesinde gösterilen matraha vergi tarifesi yanlış uygulanmışsa, ödenen geçici vergi mahsup edilmemişse veya ödenmeyen geçici vergi mahsup edilmişse vergi miktarında hata meydana gelir. Bu hatalar vergi dairesi tarafından düzeltme yoluyla giderilir.

Vergi işlemleri yapılırken düşülen hatalar farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bu hatalar bazen ilgili memurun hatayı bulması veya görmesiyle ortaya çıkar. Bazen de üst memurların yaptıkları incelemeler veya teftiş sırasında hatanın görülmesiyle meydana çıkar. Ayrıca hatanın vergi incelenmesi sırasında fark edildiği de olur. Bütün bunlar vergi idaresinin fark edeceği haller. Bir de mükellefin müracaatıyla ortaya çıktığı zamanlar olur. Mükellefler, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden bir dilekçe ile talep ederler. Dilekçedeki şekil noksanlıkları düzeltme talebini geçersiz kılmaz. Düzeltme talep dilekçeleri elden vergi dairesine verilebileceği gibi, posta ile taahhütlü olarak da gönderilebilir. Mükellefin düzeltme talebini vergi dairesinin reddetmesi veya 60 günlük süre içinde cevap vermemesi durumunda, mükellef şikâyet yoluyla Maliye Bakanlığı'na başvurabilir. Bütün bunlardan netice alınmazsa mükellefler yargı yoluna da gidebilir. Düzeltme talepleri prensip olarak 5 yıllık zamanaşımı süresi ile sınırlıdır. Yani zamanaşımına uğrayan hataların düzeltilmesi istenemez.

FAZLA TAHSİL EDİLEN VERGİLER İADE

İdarece fark edilen ve tereddüde imkan vermeyecek derecede açık olan hatalar vergi dairesince re'sen düzeltilir. Ancak bu düzeltme, mükellefin lehine ya da aleyhine olabilir. Mükellef lehine vergi dairesince yapılan düzeltme sonucunda nakden iade çıkabilir. Mükellef lehine yapılan düzeltmelerde, mükellefe düzeltme fişinin bir örneği tebliğ edilir. Hatalı tarhiyatın dayanağı tahakkuk fişi veya ihbarname, düzeltilen tutar dışında kalan kısmı ile geçerliliğini korur. Mükellefin, düzeltme fişinin tarafına tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde nakden iade veya mahsup talebi için vergi dairesine müracaat etmesi gerekir. Mükellef vergi dairesine bu alacağı için bahsedilen sürede müracaat etmediği takdirde, alacak hakkı ortadan kalkar. Mükellef aleyhine yapılmış düzeltme işleminde ise ilave verginin düzeltme fişi ve eki ihbarname ile mükellefe tebliği zorunludur. Düzeltme konusu tarhiyatın daha önce tahakkuk fişi veya ihbarname ile yapılmış olması sonucu değiştirmez. Bu durumda mükellefin itiraz etme veya mahkemeye gitme hakkı saklıdır. Yukarıda saydığım gibi düzeltme işlemleri açık hatalar için talep edilebilir. Bunun dışında tartışmaya açık olan hukuki uyuşmazlıklar, yorum uyuşmazlıkları, mahkemelerce bir karar verilmiş olan yanlışlıklar ve ödeme emri aşamasındaki uyuşmazlıklarla ilgili düzeltme talebinde bulunulamaz.


Mali tatil sona eriyor, beyannameleri unutmayın
Bu sene üçüncü kez uygulanan mali tatil bu hafta sona erdi. Tatil boyunca verilmeyen ve son verilme tarihleri mali tatili izleyen 7 gün içinde olan beyannamelerin önümüzdeki hafta verilmesi gerekecek. Bu yüzen beyannamelerin bu hafta içinde toparlanması ve hazırlanması gerekiyor. Hatta mümkünse son gün beklenmeden verilmesinde fayda var. Çünkü son gün sistem sıkışıklığı sebebiyle e-beyanname gönderilemeyebilir ve oldukça ağır cezalarla karşı karşıya kalınabilir.

Tatil sebebiyle süresi uzayan iş ve işlemler
Kendi kanunlarına göre beyan tarihleri mali tatilde sona eren beyannamelerin verilme süreleri.

İkmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatta, vadesi mali tatile rastlayan vergi, resim ve harçlarla vergi cezaları ve gecikme faizlerinin ödeme süresi.

Tarh edilen vergilere ve/veya kesilen cezalara karşı uzlaşma talep etme veya cezada indirim hükümlerinden faydalanmak maksadıyla yapılacak müracaatlara ilişkin süreler.

Devamlı bilgi verme hükümleri kapsamında sunulması gereken bilgilerin verilmesine ilişkin süreler.

Mali tatilin sona erdiği günü izleyen yedi gün içinde biten kanuni ve idari süreler de, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedinci günün mesai saati bitiminde sona ermiş sayılacak. Yani, son günü 21-27 Temmuz tarihleri arasına rastlayan kanuni ve idari süreler, 27 Temmuz'a kadar uzamış sayılacak. Mesela, haziran dönemine ait muhtasar beyannamesinin normalde en geç 23 Temmuz 2009 günü verilmesi gerekirken, bu tarih mali tatil süresinin sona erdiği günü izleyen yedi gün içerisinde bulunduğundan, söz konusu beyannamenin verilme süresi, 27 Temmuz 2009 günü mesai saati bitimine kadar uzamış olacak. Ama tabii ki ilgili kanunlarına göre Temmuz 2009'da verilmesi gereken, ancak verilme sürelerinin sonu mali tatile rastlayan beyannameler, dileyen mükellefler ve vergi sorumluları tarafından mali tatil süresi içinde de verilebilecektir.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 20.07.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.