Memur yetimleri için bir sorun, bir çözüm! / Sadettin Orhan

Soru: Sadettin Bey, ben yetim ve öksüz olan 2 kız çocuğunun dayısıyım. Öğretmen olan babaları 1995 yılında vefat etmişti. Çocukların anneleri olan kız kardeşim de Adnan Menderes Üniversitesi öğretim görevlisiydi. Babalarından çocuklarına ve kız kardeşime maaş bağlandı. Fakat şu anda öğretim görevlisi iken emekli olan ve bu iki çocuğun annesi yani kız kardeşim de maalesef vefat etti. Sadece 2 çocuk kaldı. Dayıları olarak benim ilgilenmem gerekiyor. Bu çocukların annelerinin de maaşını alabilmeleri için hangi belgeleri tamamlamam ve nereye müracaat etmem gerekiyor ise ve nasıl bir yol izlemem gerekiyor ise bana bilgi vermenizi istirham ediyorum. Ali Aydın

Cevap: Ali Bey, öncelikle size ve yeğenlerinize baş sağlığı diliyorum. Gerçekten dünya hayatının en acı imtihanlarından birisiyle karşı karşıyasınız. Allah yardımcınız olsun. Sorunuza gelirsek, aslında sosyal güvenlik mevzuatının en netameli konularından birisine dair soru sormuşsunuz. Zira bu konuda gerek mevzuat, gerekse uygulayıcıların kafaları henüz netleşmiş değil.

Öncelikle belirtelim ki, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nu esas alırsak, yeğenlerinize anne ve babalarından ayrı ayrı yetim aylığı bağlanmaz. Zira söz konusu kanunun 94. maddesinde, iki yönden aylığa hak kazananlara "tercih edecekleri aylığın" bağlanacağı hükmüne yer verilmiştir. Yani anne ve babalarından kalan aylıklardan hangisi yüksek ise onu tercih etmeleri gerekir. Oysa reform kanunu olarak ifade ettiğimiz 5510 sayılı Kanunun 54. maddesinde, "Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı" bağlanır hükmü bulunmaktadır. Yani eski kanun sadece birini tercih edebilirsin derken, yeni kanun ikisinden yüksek olanın tamamını, düşük olanın ise yarısını alabilirsin diyor. Peki, burada sizin yeğenleriniz için hangi kanun uygulanacaktır? Aslında yeni kanunun lafzına bakarsak (5510/Geçici 4. maddesi), yeğenleriniz hakkında eski kanunun uygulanması ve sadece bir aylığın bağlanması gerekir. Fakat SGK, geçtiğimiz haftalarda yayınladığı bir genelgeyle, malul çocuk sahibi annelere yeni kanunda verilen hakların eski memurlar için de uygulanabileceğine karar verdi. Aynı mantıktan hareket edersek, yeni kanunda yetimler için tanınmış olan biri yarım olmak üzere iki aylık alma hakkından sizin yeğenlerinizin de yararlanması gerekir.

Şimdi sizin yapmanız gereken, bulunduğunuz ildeki SGK müdürlüğüne dilekçe ile müracaat etmek, ret cevabı gelir veya cevap verilmez ise dava yoluna gitmektir.

Bağ-Kur'dan SSK'ya geçeyim mi?

Soru: 01.01.1960 doğumluyum. Bağ-Kur girişim 1992 yılının 3. ayıdır. Bu tarih aynı zamanda vergi mükellefi olduğum tarihtir. 1992 yılının 3. ayından 1999'un 3. ayına kadar toplu ödeme yaptım. 1999'un 3.ayından beri aralıksız primlerimi ödüyorum. Ben ne zaman emekli olabilirim? SSK'ya geçsem emekliliğim çabuklaşır mı? Yeni yasaya göre benim durumum nedir? Adem EMEKSİZ

Cevap: Adem Bey, yeni sosyal güvenlik kanunu (5510 sayılı Kanun) sizin emeklilik tarihinizde herhangi bir değişiklik yapmadı. Emeklilik için iki alternatifiniz var. Birincisi bundan sonra da Bağ-Kur kapsamında prim ödemeye devam edersiniz ve 53 yaşınızı doldurduktan sonra 9000 günü tamamladığınız tarihte (Nisan 2017) emekli olursunuz. Eğer SSK'ya geçer ve en az 1260 gün prim öderseniz, bu kez 9000 günü tamamlamanıza gerek kalmaz fakat 25 yıllık sigortalılık sürenizi doldurmanız gerekir. Böylece 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız Mart/2017 tarihinde SSK'dan emekli olursunuz. Gördüğünüz üzere Bağ-Kur'dan SSK'ya geçmek sizin için emeklilik tarihi bakımından pek fazla avantaj sağlamıyor. Ancak SSK'ya geçerseniz, 9000 gün yerine 7400 gün prim ödeyerek yine aynı tarihte emekli olursunuz.

Hangi statüden emekli olacağım?

Soru: Sadettin Bey, ben 01/01/1963 doğumluyum. 07/10/21988 tarihinde Bağ-Kur'a kayıt oldum. Çıkış tarihim ise 14/07/1989'dur. Aynı tarihte Emeklikli Sandığı'na geçerek 15/07/1989 - 05/08/2000 tarih aralığında çalıştım. Tekrar 05/09/2000'de memuriyetten ayrılarak Bağ-Kur'a geçtim. Hâlâ ödemelerimi bu statüden yapıyorum. 31/05/2007'de 18 ay askerlik borçlanmasını yatırdım. Bu durumda acaba hangi kurumdan emekli olmam avantajlıdır. Ayrıca ne zaman emekli olurum?

İyi çalışmalar dilerim. Kenan Yavuz

Cevap: Değerli okurum, verdiğiniz bilgilere göre son 7 yıllık çalışmanız Bağ-Kur kapsamında olduğundan, emekliliğe de bu statüden hak kazanıyorsunuz. Yani mevcut prim ödemelerinizle Bağ-Kur'un dışında herhangi bir statüden emekli olma şansınız yok. Memuriyet hizmetiniz, askerlik borçlanmanız ve Bağ-Kur hizmetinizin toplamı yaklaşık 8000 gün ediyor. Buna göre 9000 gün (25 yıl) hizmet sürenizi doldurduktan sonra 50 yaşınızı tamamlayacağınız 01.01.2013 tarihinde emekli olabilirsiniz.

 

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 16.07.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.