Bankacıyım tazminatımı nasıl hesaplayacağım? / Şerif Akçan

Ersan Ertuğrul
Özel bir bankada çalışıyorum, iş başlangıç tarihim 13.06.2007. Brüt yıllık maaşım 24.960 TL, aylık 150 TL brüt yol yardımı ve 200 TL yemek yardımı bulunmakta. 30.06.2009 tarihi itibariyle kıdem ve ihbar tazminatım ne kadardır ve bunu kendim nasıl hesap edebilirim?


CEVAP: Sevgili Ersan, işyerinde çalışan işçilerin işten ayrılmaları durumunda hangi hallerde kıdem tazminatı alacakları 1475 sayılı İş Kanununun yürürlükte bulunan tek maddesi olan 14. maddede belirtilmiştir. Buna göre,
- En az 1 yıl kıdemi bulunmak şartı ile;
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlar dışında iş akdinin işverence feshi,
- İşçi tarafından İş Kanunun 24. maddesinde sayılan nedenlerle,
- Askerlik hizmeti nedeniyle,
- Emeklilik nedeniyle,
- Sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısını tamamlayıp yaş şartını bekleme nedeniyle,
- Evlenen kadın işçinin evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde iş akdini sonlandırması,
- İşçinin ölümü halinde işçinin yakınları, kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

KIDEM TAZMİNATI
Kıdem tazminatı son ücret üzerinden yapılır. İşçinin kıdeminin her yılı için son aldığı brüt ve giydirilmiş 30 günlük ücret ödenir. Ancak bu miktar Başbakanlık Müsteşarının yıllık tavan miktarı ile sınırlıdır. 2009 yılı ilk 6 ayı için tavan miktarı 2 bin 260.08 TL’dir. Sorunuzda son ay aldığınız maaş ile ikramiye alıp almadığınızı belirtmediğinizden miktar açısından kıdem tazminatını hesaplamak mümkün değil. Ancak son ay aldığınız brüt ücrete yol ve yakacak yardımını ilave edip ikramiye almışsanız bunun da 12’de birini bu tutara ilave ettiğiniz takdirde bir yıla düşen kıdem tazminat miktarını kendiniz bulabilirsiniz.
Yine de verdiğiniz bilgilere göre, Kıdem tutarınız tavanı aşabileceğinden 1 yıla düşen kıdem tazminat miktarının 2 bin 260.08 TL olduğu anlaşılmaktadır. 13.06.2007 tarihli başlangıcınıza göre kıdem süreniz 2 yıl 17 gün olduğundan kıdem tazminatı tutarınız: 2.260.08+2.260.08+(2.260.08x17/365 = 105.264) = 4.625.24 TL olacaktır. Bu tutardan %0.6 oranında D. Vergisi kesilerek size (4.625.42-27.75) 4.597.67 TL ödenmelidir.

İHBAR TAZMİNATI
İhbar Tazminatına, işverenin iş sözleşmesini feshi ihbar süresine uymadan feshetmesi halinde hak kazanabilirsiniz. Şayet işvereniniz ihbar süresine uymaksızın iş sözleşmenizi feshederse kıdem süreniz 1.5 yıldan az 3 yıldan fazla olduğu için 6 haftalık ücrete hak kazanırsınız. Kıdem tazminatı hesabı için bulduğunuz 30 günlük giydirilmiş ücreti 30’a bölüp 42 ile çarparsanız ihbar tazminat tutarınızı hesap etmiş olursunuz. Yalnız ihbar tazminatından D. Vergisinden başka Gelir Vergisi kesildiğini de hatırlatmak isterim.


GÜNÜN SORUSU
18 yaşımı dolduracağım yetim maaşımı nasıl devam ettirebilirim?

> Betül D.

Şu an babamdan dolayı yetim aylığı almaktayım. Evli olmadığım gibi çalışmıyorum da. 30.07.2009 tarihinde 18 yaşını dolduracağım. 18 yaşını doldurunca maaşım kesilir mi?


CEVAP: Betül Hanım, anne ve babasından dolayı yetim aylığı alan bekar kız çocukları çalışmadıkları takdirde 18 yaşını doldurmuş olsalar bile aylıkları kesilmez. Ancak evlenmeniz veya sosyal güvenlik kapsamına giren bir işte çalışmanız halinde maaşınız kesilir. SGK son dönemde yeni bir uygulama başlattı. 18 yaşını dolduran çocukların maaşları 18 yaşını doldurdukları tarih itibari ile kesilmekte bu kişilerin evlenmedikleri ve çalışmadıklarına dair Kuruma dilekçe vermeleri halinde kesilen aylıklar kesildikleri tarih itibari ile yeniden bağlanmaktadır. Bu süre içinde maaş kesildiği için sağlık yardımı alabilmekte mümkün değil. O nedenle adresinizin bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü / Merkez Müdürlüğüne evlenmediğinize ve çalışmadığınıza dair bir dilekçe vermeniz ya da dilekçenizi SGK Sigortalı Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı-Ankara adresine göndermeniz gerekmektedir. Aksi takdirde maaşınız dilekçeyle başvuracağınız tarihe kadar kesilir. Vatandaşlarımızın mağdur olmaması adına SGK yetkililerinin bu uygulamayı gözden geçirmeleri yetim çocuklarımızın en az 2-3 ay öncesinden bir yazı ile uyarılmasını tavsiye ederim. Aksi halde bu kişiler gerçekten mağdur duruma düşebilirler.

Emekliliğini bekleyenin geliri yoksa sağlıktan bedava faydalanır

> Musa Vatansever

2 Haziran 1955 Bulgaristan doğumluyum. Türkiye’ye 1992 yılında göç ettim. 10 Şubat 2001 İsteğe Bağlı SSK girişliyim, 25 ay askerlik borçlanması ödedim. 3600 günü tamamladım ve dondurdum. Şimdi ise yaşlılık aylığı için 59 yaşımı dolduracağım 02.06.2014 tarihini bekliyorum. Emekliliğimi beklediğim bu süre içinde sağlıktan nasıl yararlanabiliriz?

CEVAP: Sayın Vatansever, 2008’de çıkarılan Sosyal Güvenlik Reform Yasası ile birlikte çalışsın ya da çalışmasın herkes sağlık sigortası kapsamına alındı. Çalışan ya da İsteğe Bağlı prim ödeyenler sağlıktan yararlanmaya devam edecekler.
Çalışmayanlar veya sizin gibi İsteğe Bağlı prim ödemesini durduranların ise sağlıktan yararlanabilmesi belli şartlara bağlanmıştır. 5510 sayılı Kanun gereği;
- Harcamaları taşınır ve taşınmaz malları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı; asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar (bu aile, aynı hanedeki eş, evli olmayan çocuk, anne-babadan oluşur) prim ödemeyecekler, bunların primini devlet ödeyecektir.
- Aylık geliri asgari ücretin üçte birinden fazla olanlar kendileri prim ödeyeceklerdir. Buna göre; Aylık geliri 222 ile 666 TL arasında olanlar 26.64 TL, 666 ile 1332 TL arasında olanlar 79.92 TL, 1.332 TL’den fazla olanlar ise 159.84 TL prim ödeyeceklerdir.

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 28.06.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.