15 yılı dolduran çalışan, kıdem tazminatını alıp işten ayrılabilir / Ziya Perver

15 yıl sigortalılık ve 3.600 gün ödemeyi dolduran sigortalı çalışan, işyerinden kendi isteği ile kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyormuş. Benim ilk sigorta başlangıcım Aralık 1991. 4.400 prim ödeme günüm var. Şu anki işyerimde 11 yıldır çalışıyorum. Kıdem tazminatımı talep edip ayrılarak daha sonra başka bir yerde işe devam edebilir miyim?
Sigorta primim gerçek ücretim üzerinden değil yaklaşık 900 liradan gösteriliyor. Gerçek ücretimi şahit ve banka hesapları ile kanıtlamak mümkündür. Buna göre kıdem tazminatı hesabı, gerçek ücretten mi yoksa düşük gösterilen vergiden mi hesaplanır? İsmi mahfuz

Bahsettiğiniz olay 1999'dan beri devam eden bir uygulamadır. Bu hak 08.09.1999 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 4447 sayılı yasa ile 1475 sayılı yasanın 14. maddesine eklenen bent ile gelmiştir. Bilindiği üzere, 4447 (daha sonra 4759) sayılı kanun ile emeklilik için daha önce yaş şartı yoktu. Belli bir süre prim ödeme ve sigortalılık süresinden sonra emekli olunabiliyordu. Ancak 1999'da yaş şartı getirildi. Böylece çalışanlar daha geç emekli olmakla karşı karşıya kaldı. İşte bu sebeple; emeklilik şartlarından yaş şartı dışındakileri getirenlere, çalışmayı bırakıp emekli olacakları yaşı evde beklemek istemeleri halinde kıdem tazminatlarını alma hakkı getirildi.

08.09.1999 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 4447 sayılı yasa ile eklenen 1475 sayılı kanunun 14. maddesine eklenen 5 numaralı bent aşağıdaki gibidir.

"5. 506 sayılı kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,...

Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır."

Bentte geçen maddeler ise aşağıdaki gibidir.

506'nın 60/A maddesi,

"a) Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığından yararlanabilmesi için;

a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7.000 gün veya

b) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4.500 gün prim ödemiş olması gerekir."

Artık sadece prim ödeme gün sayısı ile belli bir yaş sınırı vardır. Bent içinde geçen 506/geçici 81. maddesi (4759 ile değişik B ve C) bentlerinde de bilindiği üzere (B) bendinde 23.05.2002 itibarıyla kadın ise 20 ve erkek ise 25 yıllık sigortalılık süresi ile belirli gün sayısını istemektedir.

(C) bendi de 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3.600 gün sayısını tamamlayanların emekli olacakları yaşlar verilmektedir ki, bu bende göre yaşları ne olursa olsun 15 yıllık sigortalılık süresi ile en az 3.600 gün sayısını tamamlayanlar da işyerlerinden kıdem tazminatı ile ayrılabilir. Buna göre

506/60'a göre,

1- Kadın ya da erkek olsun başkaca bir şart aranmaksızın 7.000 gün sayınız varsa,

2- Kadın ya da erkek 25 yıllık sigortalılık süresi ve en az 4.500 gününüz varsa,

506 geçici 81'e göre,

1- Kadın ise 20 ve erkek ise 25 tam yıl sigortalılık süresi ile aynı maddede belirtilen gün sayılarına ulaşmış olanlar,

2- İster kadın, ister erkek en az 15 yıldan beri sigortalı olan ve en az 3.600 gün sayısını tamamlayanlar, dilediği zaman SSK'ya başvurup kıdem tazminatı yazısı isteyebilir ve işyerlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabilir.

Ücretlerin gerçek rakamdan gösterilmemesi ise önemli bir suçtur. Eksik ücret bildirilmesi sebebiyle emekliliğinizde alacağınız aylık düşük olur. Bunu kabul etmeyin. Gerçek rakamdan ödeme yapmayan işvereni İş Mahkemesi'nde dava edin.

Okurlara kısa cevaplar


Mustafa Mutluay: 1.12.1986 ile 18.10.1996 arasında 3.557 gün Bağ-Kur'um var. 01.05.1998'de SSK'lı oldum ve 2.338 gün de SSK'da olmak üzere toplam 5.895 günüm oldu. Bu arada 01.12.1986 doğum tarihimdir demişsiniz, sanırım doğum tarihiniz konusunda hata var. 01.12.1986 sosyal güvenlik başlangıcınız ile 50 yaşında en az 5.375 günle emekli olacaksınız. Gün sayınız yeterli olup, 50 yaşını tamamlayıp, 51 yaşından gün aldığınız anda SSK'dan emekli olacaksınız.

Salih Aydın: 01.10.1962 doğum tarihiniz, 01.08.1983 günü SSK'lı olup 1 ay çalıştıktan sonra 01.05.1985 gününden beridir Emekli Sandığı'na tabi olarak çalıştığınızdan memuriyet başlangıcınız 1 ay geriye gelerek 01.04.1985 olur ki buna göre, 48 yaşında (01.10.2010 günü) 5434 sayılı kanun gereğince emekli olursunuz. 1983-1985 arasını borçlanamazsınız.

Muhittin Peker: 05.01.1972 doğumunuz, 1994'te başlayan SSK'nız ile normal şartlarda 55 yaşında, en az 5.750 günle emekli olursunuz. Elinizde var olan yüzde 50 oranlı rapor ile vergi indirim belgesi alırsanız 16 yıl, 3.760 günle engelli sıfatıyla emekli olursunuz. Rapor oranınız yüzde 40'ın altında düşerse engelli emeklisi olamazsınız.

Nebahat Varlı: 1968 Almanya doğumlusunuz. 13.09.1986 ile 22.06.2006 arasındaki Almanya çalışmalarınızı Türkiye'de borçlanabilmeniz için çalışmanın geçtiği veya ev hanımı olarak Almanya'da geçirdiğiniz dönemler TC vatandaşı olmanız gerekir. Bu arada 05.07.2007 gününden beridir de Bağ-Kur'luymuşsunuz. Buna göre o tarihlerde TC vatandaşı iseniz yurtdışı borçlanması yaparak 05.07.2007 başlangıcınızı borçlandığınız süre kadar geriye götürebilirsiniz. Doğru bilgi ve belgelerinizi elektronik posta ile gönderebilirseniz ben de sizi yönlendirebilirim.

Melek Çolak: 16.04.1995 işe giriş, 2.236 gün ve elinizde olan yüzde 60 oranlı maluliyet raporuyla ablanız malulen emekli olur. Başvurunuzu yapınız, reddedilirse İş Mahkemesi'nde dava açınız.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 27.06.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.