Kimyasal ortamda çalışanların emekliliği / Sadettin Orhan

Soru: Sadettin Bey, bizim çalıştığımız işyerinde selülozik tiner, porselen ve cam boyası, vernik ve benzeri kimyasallara maruz kalıyoruz. Bu maddelerin ambalajlarının üzerinde cilde, ele, yüze ve göze temas etmemesi gerektiği şeklinde uyarılar var. Fakat biz işimiz gereği bunları sürekli kullanıyoruz ve ister istemez solunum yoluyla etkileniyoruz. Bundan dolayı bizim erken emeklilik hakkımız var mıdır? Bülent Sarıçam

Cevap: Değerli okurum, sosyal güvenlik mevzuatımızda bazı işler ve sektörlerle ilgili olarak erken emeklilik hakkı tanınmıştır. Bu uygulama 1 Ekim 2008 tarihine kadar SSK kapsamında itibari hizmet süresi adı altında uygulanırken, bu tarihten itibaren fiili hizmet süresi zammı adını almıştır. Her iki düzenleme de ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanların, diğer çalışanlara nazaran daha erken emekli olmalarını sağlamaya yöneliktir. Sorunuzda hangi sektörde ve tam olarak ne imalatı yaptığınızı yazmamışsınız. Fakat 1 Ekim 2008 sonrası dönemde imalat sanayinde; kurşun ve arsenik işleri, cam fabrika ve atölyelerinde yapılan işler, cıva üretimi işleri, çimento fabrikaları, kok fabrikaları ve termik santraller, alüminyum, demir ve çelik fabrikaları, döküm fabrikaları, asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler, maden ve yer altı işleri, yıpranma payı verilen işler kapsamında yer almaktadır. Listede belirtilen işlerde fiilen çalışan ve bu işlerin riskine maruz kalanlara, çalıştıkları her yıl için 2 aydan 6 aya kadar yıpranma payı verilir. Verilen bu ilave hizmet süresinin yarısı emeklilik yaşından indirilir. İndirilecek sürede üst sınır 5 yıldır.

Eğer sizin çalıştığınız sektör de burada belirtilen kapsamdaysa, sizin de erken emeklilik hakkından yararlanma imkanınız olur. Eğer işyeriniz kapsamda değilse, kimyasal maddelere maruz kalsanız da erken emeklilik hakkından yararlanamazsınız. Bu durumu işvereninizden veya SGK'ya vereceğiniz bir dilekçe ile öğrenebilirsiniz.

Alman vatandaşı olduğum süreyi borçlanabilir miyim?

Soru: Sadettin Bey, ben Almanya'da çalıştığım dönemleri Türkiye'de borçlanarak emekli olmak istiyorum. Ancak bu sürelerin bir kısmı Alman vatandaşı olarak çalıştığım süreler. Nitekim hâlâ Alman vatandaşlığını koruyorum. Bu konuda birkaç sorum olacak;

1. Alman vatandaşlığı sıfatıyla çalıştığım süreleri borçlanabilir miyim?

2. Türk vatandaşlığına geçmeksizin Emekli Sandığı veya SSK statüsünde borçlanma yapabilir miyim? Bunlardan hangisi benim için avantajlı olur?

3. Sizin bana tavsiyeniz nedir? Mehmet Güney

Cevap: Mehmet Bey, yurtdışı çalışmalarınızdan sadece Türk vatandaşlığını koruduğunuz süreleri borçlanabilirsiniz. Alman vatandaşı olarak çalıştığınız süreleri borçlanamazsınız. Ayrıca Türk vatandaşlığına geçmeksizin, Alman vatandaşı olarak Türkiye'de borçlanma yapamaz ve emekli olamazsınız. Eğer illa ki Türkiye'den emekli olmak istiyorsanız, Türk vatandaşlığına geçmeniz ve ondan sonra borçlanma yapmanız gerekir.

Yeni bir hak varmış, doğru mudur?

Soru: Sadettin Bey, emeklilik için senesi ve günü dolanlara yeni bir hak verilecekmiş. Bu doğru mudur? Doğruysa içeriği hakkında biraz bilgi verebilir misiniz? Varol Incal

Cevap: Varol Bey, bu yeni haktan neyi kastettiğinizi bilemiyorum. Eğer kastettiğiniz emeklilik için sigortalılık süresi ile prim gününü dolduranlara kıdem tazminatı verilmesi ise bu uygulama zaten öteden beri var ve devam ediyor. Yani emeklilik koşullarından yaş hariç diğerlerini doldurmuş olanlar, işyerlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Bunun dışında bir şeyi kastediyorsanız, sorunuzu biraz daha açarak tekrar gönderiniz.

Boşta geçen süreleri ödeyebilir miyim?

Soru: Sadettin Bey, ben TOBB'a bağlı emekli sandığına tabi olarak çalışıyorum. Ancak 1992 yılına kadar ev hanımı olarak geçen sürede çalışmadım. Şimdi o boşta geçen süreleri borçlanarak geriye dönük ödeyebilir miyim? Bu konuda herhangi bir af söz konusu olur mu? Hatice Kubuş

Cevap: Hatice Hanım, maalesef geçmişe dönük olarak prim ödeme imkanınız bulunmuyor. Buna dair herhangi bir af düzenlemesi de söz konusu değil.

Babam emekli olamaz mı?

Soru: Sadettin Bey benim babam 1939 doğumlu. Kendisi 1974-1984 yılları arasında muhtelif tarihlerde SSK'lı olarak çalışmış. Şu an toplamda 791 gün primi görünüyor. Kendisi bu primle emekli olabilir mi? Olamazsa ödemiş olan bu primler ne olacak? Erol Esrarı

Cevap: Değeri okurum, babanız mevcut primi ile emekli olamaz. Eğer askerlik yapmışsa (ki büyük ihtimal 24 ay yapmıştır) askerliği borçlanabilir ve kalan günü de 3600'e tamamlayabilirse emekli olur. Başka türlü emekli olma imkanı yok. Dilerse de şu an SGK'ya başvurarak, 791 günlük primi toptan ödeme şeklinde geri alabilir. Fakat geri alacağı tutar faiz işletilmeksizin ödeneceğinden, eline fazla bir yekun geçmez.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 18.06.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.