Yeni yatırım ve istihdam teşvik paketi ne getiriyor! / İsmail Kökbulut

Başbakan yatırımların ve istihdamın desteklenmesi amacıyla yeni bir teşvik paketi açıkladı. Bu pakette yer alan destek ve teşviklerden sadece yeni yatırımlar ve bu yatırımlarla ilgili sağlanan istihdam için yararlanılabilecektir. Bu genel kuralın iki istisnası, 1 ve 2'nci bölgelerde kurulu tekstil, hazır giyim, deri, konfeksiyon tesislerinin 2010 yılı sonuna kadar 3 ve 4'üncü bölgelere dahil illere nakledilmesi ve mevcut işletmelere Nisan 2009 ayında mevcut işçilere ilave olarak 2009 yılı sonuna kadar yeni işçi alınması halidir.

Pakette yer alan teşvik unsurlarına ilişkin hukuki düzenlemelerin (Kanun, Bakanlar Kurulu Kararı, Tebliğ vb.) önümüzdeki günlerde Resmi Gazete'de yayımlanması bekleniyor. Umarız açıklanan pakete ilişkin düzenlemeler en kısa sürede hayata geçirilir. Başbakan tarafından yapılan açıklamalar sonucunda Yeni Yatırım ve İstihdam Paketi'nin içeriğine kısaca değinelim.

1. Yeni teşvik uygulamasında amaç

Yeni teşvik paketi ile amaç, bölgesel gelişmişlik farklılıklarını azaltmak, rekabet gücünü artıracak, teknoloji ve ar-ge içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımlara destek olmak. Bu amaçlara uygun olarak da, yatırımlara sağlanan destek ve teşvikler de bölgeler itibarıyla farklılıklar göstermekte.

2. Yeni teşvik uygulamasının niteliği

Bu paket kapsamında bazı iller, sadece indirimli kurumlar vergisi oranından faydalanırken, bazı iller hem indirimli vergi oranlarından hem KDV istisnası uygulamasından hem de bedelsiz yatırım yeri tahsisinden faydalanabilecekler.

3. Teşvik kapsamında bulunan büyük proje yatırımları hangileri?

Yeni teşvik uygulamasında, aşağıdaki yatırımlar "büyük proje yatırımı" olarak kabul edilecek, destek ve teşviklerden yararlandırılacak.

a) Ana Kimyasal Maddelerin İmalatı için asgari 1 milyar lira tutarındaki, diğer Kimyasal Ürünlerin İmalatı için asgari 300 milyon lira tutarındaki kimyasal madde ve ürünlerin imalatı yatırımları,

b) Asgari 1 milyar lira tutarındaki rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı yatırımları,

c) Transit boru hattıyla taşımacılık hizmetleri,

d) Asgari 250 milyon lira tutarındaki otomotiv imalatı yatırımları,

e) Asgari 50 milyon lira tutarındaki demiryolu ve tramvay lokomotifleri ve/veya vagon imalatı yatırımları,

f) Asgari 250 milyon lira tutarındaki liman ve liman hizmetleri yatırımları,

g) Asgari 1 milyar lira tutarındaki LCD/plazma üretimine yönelik elektronik sanayi yatırımları, asgari 150 milyon lira tutarındaki modül panel üretimi yatırımları, lazer TV, üç boyutlu TV'ler ve OLED TV ile benzeri TV üretimine yönelik yatırımlar, asgari 50 milyon lira tutarındaki diğer elektronik sektörü (bilgi ve iletişim cihazları dahil) yatırımları,

h) Asgari 50 milyon lira tutarındaki tıbbi aletler, hassas ve optik aletler imalatı yatırımları,

ı) Asgari 100 milyon lira ve üzeri ilaç üretimi yatırımları,

i) Komple yeni veya asgari 50 milyon lira tutarındaki tevsi ve/veya ürün çeşitlendirmeye yönelik hava ve uzay taşıtları imalatı yatırımları,

j) 50 milyon lira ve üzeri makine imalatı yatırımları,

k) Maden Kanunu'nda belirtilen IV/c grubu metalik madenlerle ilgili nihai metal üretimine yönelik izabe (cevher işleme) tesisleri ile entegre maden üretimi tesislerine yönelik (istihraç işleme) yatırımları (Demir ve manganez gibi AKÇT kapsamı ürünler hariç.)

4. Açıklanan pakette genel olarak hangi teşvik araçları yer alıyor?

Yatırımlarda Devlet Yardımları, Aktif İşgücü Programlarının Güçlendirilmesi ve Kredi Garanti Desteğini içeren yeni teşvik paketinde genel olarak,

a) Kurumlar vergisi oranlarında indirim,

b) Sosyal güvenlik primi işveren hissesinde Hazine desteği,

c) Kredi faizlerinin bir bölümünün Hazine tarafından karşılanması ve garanti edilmesi,

d) Makine ve teçhizat alımlarında KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti,

e) Bedelsiz yatırım yeri tahsisi,

f) Lise ve üniversite mezunu işsizlere bedelli staj olanağı sağlanması,

g) İşsizlere bazı kamu hizmetlerinde geçici süreli iş olanağı sağlanması

gibi teşvik araçları bulunmaktadır.

5. Bölgelerin kapsamında bulunan iller, bu illerde teşvik edilen sektörler ve sağlanan destek ve teşvikler

Teşvik uygulamasında, ülke, sosyoekonomik gelişmişlik düzeyi dikkate alınarak dört bölgeye ayrılmış.

Bu bölgelerde yapılacak yeni yatırımlardan (büyük proje yatırımları dahil) elde edilecek kazançlara uygulanacak kurumlar vergisi oranları ile yeni yatırımlarda çalışacak işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanacak sosyal güvenlik primi işveren hissesinin tamamının kaç yıl ile Hazine tarafından karşılanacağına ilişkin tablo aşağıdaki gibidir;

İller ve İlçeler Kurumlar Vergisi Oranı Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanacağı süre

I. BÖLGE; İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Eskişehir, Bilecik, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli % 10 2 yıl

II. BÖLGE; Adana, Mersin, Aydın, Denizli, Muğla, Antalya, Isparta, Burdur, Balıkesir, Çanakkale (Bozcaada, Gökçeada hariç) % 8 3 yıl

III. BÖLGE; Zonguldak, Karabük, Bartın, Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak, Konya, Karaman, Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye, Kayseri, Sivas, Yozgat, Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya % 4 5 yıl

IV. BÖLGE; Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane, Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan, Van, Muş, Bitlis, Hakkari, Çanakkale'nin Bozcada ve Gökçeada ilçeleri % 2 7 yıl

6. Bazı bölgelerde yapılacak yatırımlara (büyük proje yatırımları hariç) kredi faizi desteğinin usul ve esasları nelerdir?

Pakette yer alan bir diğer teşvik unsuru da 3 ve 4 üncü bölgelerde yapılacak yatırımlarda (büyük proje yatırımları hariç) kullanılacak TL cinsinden kredi faizlerinin 3'üncü bölgedeki yatırımlarda 3 puanlık kısmı, 4'üncü bölgedeki yatırımlarda 5 puanlık kısmı; döviz cinsinden kredi faizlerinin 3'üncü bölgedeki yatırımlarda 1 puanlık kısmı, 4'üncü bölgedeki yatırımlarda 2 puanlık kısmı Hazine tarafından karşılanacak.

Açıklamada, faiz desteği uygulaması için bir üst sınır belirlenmiş. Buna göre, faiz desteğinin üst sınırı, Ar-Ge ve çevre yatırımlarında 300.000 TL'yi, diğer yatırımlarda 500.000 TL'yi aşamayacak ve bu destek azami 5 yıl uygulanabilecek. Ayrıca, faiz desteği uygulanacak kredinin, sabit yatırımın % 70'ini de aşmaması şart.

7. Tekstil, konfeksiyon, hazır giyim ve deri sektörlerinde yatırımın belirli bölgelere taşınmasına sağlanan destek ve teşvikler

Tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunan ve asgari 50 kişilik istihdam sağlayan tesislere, 31 Aralık 2010 tarihine kadar 1. ve 2. bölgelerden 3. ve 4. bölgelere taşınmaları halinde, (5) yıl süreyle kurumlar vergisi oranı % 20 yerine % 5 oranında uygulanacak, yine (5) yıl süreyle mevcut istihdam da dahil olmak üzere bu tesislere taşındıkları bölgede uygulanan sosyal güvenlik primi işveren hissesi desteği sağlanacak. Bu yatırımcıların 3. ve 4. bölgelere taşınma (nakliye) giderleri de Hazine tarafından karşılanacak.

8. Mevcut işletmelerde 2009 yılı sonuna kadar yeni işe alınacak işçilerin sosyal güvenlik primleri ile ilgili belirli süreli Hazine desteğinin usul ve esasları

Mevcut işyerlerinde, Nisan 2009'daki mevcut istihdama ilave olarak 2009 yılı sonuna kadar işe alınacak işçilerin sosyal güvenlik primleri altı ay süreyle Hazine tarafından karşılanacaktır. Gerek başvuru süresini ve gerekse uygulamadan yararlanma süresini altı ay uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınacak.

5763 sayılı kanunla Temmuz 2008'den itibaren gençlerin ve kadınların istihdamına ve Ekim 2008'den itibaren de tüm sigortalılara sağlanan sigorta primi işveren hissesi destekleri dikkate alındığında yeni düzenlemenin pratikte fazla bir yarar sağlayacağını söylemek güç.

9. Halen 5084 sayılı kanundan yararlanmakta olanların durumu

Yatırımların ve istihdamın teşviki amacıyla 2004 yılında yürürlüğe konulan 5084 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmakta olan mükelleflere, 5084 sayılı Kanun ya da yeni teşvik paketinden yararlanabilme konusunda tercih hakkı verilmektedir. Daha açık ifade ile bu durumda olan mükellefler,

dilerlerse 5084 sayılı Kanundan yararlanmaya devam edecekler dilerlerse de yeni paketle sağlanan destek ve teşviklerden yararlanmaya başlayacaklar.

10. Toplum yararına işler için oluşturulan çalışma programları ile işsizlere geçici süreli iş olanakları sağlanacak

Program kapsamında 120 bin işsize, okul, hastane ve benzeri sağlık kurumlarındaki bakım ve onarım işleri, ağaçlandırma ve erozyon kontrolü, çevre düzenlemesi, arazi ıslahı, park, bahçe düzenlemesi konularında kısa süreli geçici istihdam olanağı sağlanacak.

11. İşbaşı eğitimi çerçevesinde stajlar desteklenecek

Meslek lisesi, dengi ve üstü eğitim kurumu mezunlarından iş tecrübesi olmayan 100.000 gence iş deneyimi kazandırılması ve iş bulma olanaklarının artırılması amacıyla, İşkur tarafından günlük 15 TL ödemenin yapılacağı staj olanakları sunulacak.

12. Kredi garanti desteği uygulamasının amaçları ve bu uygulamadan yararlanabilecek olanlar

Kredi garanti desteği uygulamasından, yıllık cirosu 25 milyon liranın altında, en fazla 250 çalışanı olan ve 30 Haziran 2008 tarihinden önceki iki yıl içinde takibe düşmüş borcu olmayan ve kamuya vadesi geçmiş borcu bulunmayan işletmeler yararlanabilecekler.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 08.06.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.