Yatırım harcamalarını indiremeyenlerin durumu / Veysi Seviğ

Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 69'uncu maddesinde hükme bağlandığı üzere Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri; 31.12.2005 tarihi itibariyle mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri yatırım indirimi tutarları ile;
* 24.3.3003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgesi kapsamında, Gelir Vergisi Yasası'nın 24.3.2003 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmış bulunan yatırım indirimi ile ilgili 1., 2., 3., 4., 5. ve 6'ncı maddeleri çerçevesinde başlanılmış yatırılmarı için yatırım teşvik belgesi kapsamında 01.01.2006 tarihinden sonra yapmış oldukları yatırım harcamaları,
* Gelir Vergisi Yasası'nın yürürlükten kaldırılmış 19'uncu maddesi kapsamında 01.01.2006 tarihinden önce başlanan yatırımlarla ilgili olarak, yatırımla iktisadi ve teknik bakımından bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırım harcamaları nedeniyle 31.12.2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını, yine vergi oranına ilişkin hükümler dahil bu tarihteki mevzuat hükümleri çerçevesindde sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarından indirebilmişlerdir.
Yukarıya aktarmış bulunduğumuz yasal düzenleme gereği gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri 31.12.2005 tarihi itibariyle mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri devreden yatırım indirimi istisnası tutarlarını, endeksleme uygulamasına tabi tutulmuş değerleriyle 2006, 2007 ve 2008 yıllarında elde ettikleri kazançlarından indirim konusu yapmışlardır.
Gelir Vergisi Yasası'nın mülga (yürürlükten kaldırılmış) 19'uncu maddesi kapsamında 01.01.2006 tarihinden önce yatırıma başladığını belgeleyen mükellefler, komple ya da entegre tesisler gibi tamamlanması belli bir süreci gerektiren yatırımlar ile ilgili ve bu yatırımlarla iktisadi ve teknik bakımından bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırım harcamaları için 31.12.2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri çerçevesinde hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını; 2006, 2007 ve 2008 yıllarında elde ettikleri kazançlarından indirmişlerdir.
Buna göre mükelleflerce, yatırım kapsamında ithal edilen mallar 01.01.2006 tarihinden önce akreditif açtırılması, yatırım bütünlüğü ile ilgili olarak altyapı hazırlıklarının tamamlanmış olması, mal ve hizmet üretim yeri olarak bina inşaatına başlanılması, yatırımların gerçekleşme durumu hakkında organize sanayi bölgelerinde bölge yöneticiliğine, diğer bölgelerde sanayi ve ticaret il müdürlüklerine bilgi verilmiş olması gibi haller bu tarihten önce yatırıma başlanmış olduğunu kanıtlayan işlemler olarak kabul edilmektedir.
İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden iktisadi kıymetler, bir işletmede belli bir fonksiyon etrafında birleşerek üretimde bulunan veya üretime herhangi bir aşamada bir değer kazandıracak nitelikteki bir fonksiyonu birbirini tamamlayarak yerine getiren iktisadi kıymetler topluluğudur.
Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 69'uncu maddesi kapsamında 2006, 2007 ve 2008 yılları için yatırım indirimi uygulayan Gelir Vergisi mükellefleri 31.12.2005 tarihinde yürürlükte bulunan vergi tarifesini; Kurumlar Vergisi mükellefleri ise mülga Kurumlar Vergisi Yasası'nın 25'inci maddesinde yer alan yüzde 30 Kurumlar Vergisi oranını, indirimin uygulandığı yıl kazancına uygulamak suretiyle anılan yıllara ait Gelir veya Kurumlar Vergisi'ni hesaplamışlardır.
2006 ve 2007 yıllarında Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 69'uncu maddesi kapsamında yararlanabilecek yatırım indirimi istisnası tutarı bulunmayan veya bulunmakla birlikte bu yıllarda tercihlerini yatırım indirimi uygulamama yönünde kullanan mükelleflerin, 2008 yılında yatırım indirimi uygulamaları halinde, geçmiş söz konusu yıllar için herhangi bir işlem yapılmayacaktır. (Beyanname Düzenleme Kılavuzu, 2009 HUD Yayınları, Sf: 76)
Uygulamada Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 69'uncu maddesinde yer alan düzenlemelerin anayasaya aykırı olduğu hususu vergi hukukçularınca ifade edilmiş olup bu bağlamda da geçici 60. madde ile "getirilen koşulla, geçmişten kaynaklanan ve yasa ile tanınmış haklardan teşvik belgesi ile veya belgesiz yatırımcı statüsüne girerek yararlanmaya hak kazanan ve hukuki güvenlik ilkesi uyarınca yatırım hesaplarını yapanların, bu statüden yararlanması, yüksek vergi ödeme koşuluna bağlanmış, bütün mükellefler yeni yasadan ve yüzde 20 oranında vergi öderken, bu olanaklarından vazgeçilmesi istenmiştir." (Doğrusöz, Bumin, "Yatırım İndiriminde Hak Kullanımı", 7 Mayıs 2009, Referans)
Diğer yandan en önemli olay, söz konusu indirim olanağının 2008 yılı beyanları ile süre itibariyle sınırlandırılmış olmasıdır. Son olarak 2008 yılına ilişkin Gelir ve Kurumlar Vergisi beyanları üzerinde indirimi yapılamayan yatırım harcamaları ne olacaktır? Vergi uzmanlarınca 2008 yılında indirim konusu yapılamayan yatırım harcamalarının 2009 yılının birinci dönem geçici beyanlarının konuyla ilişkin ihtirazi kayıtla verilmesi koşuluyla yargıya taşınması önerilmiştir.
Ancak, bu bağlamda ihtirazi kayıtla verilmeyen beyannameler nedeniyle daha önce yaptıkları yatırım harcamalarını yargıya taşımayanlar ne yapacaktır? Harcama kararlarının alındığı tarihteki yasalara güvenen yatırımcı mükelleflerin hukuk devletinde hakları kaybolmuş mu sayılacaktır?

(Kaynak: Referans Gazetesi | 15.05.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.