SSK ve Bağ-Kur emeklisi, ülke büyüdükçe fakirleşiyor, küçüldükçe zenginleşiyor / Ziya Perver

SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarını her yıl eriten ana sebep, ülkenin büyümesinden pay verilmemesidir. Şöyle çelişkili bir durum var: Ülke büyüdükçe emekli, dul ve yetimler, büyüme oranı kadar fakirleşiyor. Büyüme eksi çıktığında ise bu kesimler görece zenginleşiyor.
Sebebi ise emekli aylıklarına zam verilirken ülkenin büyüme oranının dikkate alınmaması. Bu durum SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin tümünü etkiliyor. Ancak bundan en fazla süper emekliler mağdur oluyor. Sayıları şu an 1,5 milyondan fazla olan SSK'nın süper emeklilerinin, aslında bugün aldıklarından en az 2 kat fazla aylık alması gerekir. Ama maalesef en düşük rakamdan aylık alıyorlar. 1987 yılında tavandan süper emekli olmuş birisine ülkenin büyüme oranlarından pay verilmiş olsaydı şu anki aylığının 1.900 lira olması gerekiyordu. Ama rakam maalesef 850 TL.

Özellikle SSK'dan emekli aylığı hesaplanırken geçmiş yılların (2000 yılı ve sonrasının) büyüme (gelişme) oranı ile geçmiş yılların TÜFE (enflasyon) oranı dikkate alınır. Ancak, emekli olduktan sonra aylıklar sadece TÜFE (enflasyon) oranı kadar arttırılmaktadır. Yani SSK ve Bağ-Kur emeklileri, emekli oldukları yılın yaşam seviyesi üzerinden ömür boyunca aylık alırlar, ama bulundukları yılın hayat seviyesine gıpta ile bakarlar. Daha açık deyimle 1987 yılının Türkiye'sinden emekli aylığı ödenirken, harcamaları 2009 yılı Türkiye'sine göredir.

EMEKLİ AYLIĞININ FORMÜLÜ: GÖSTERGE X KATSAYI X ABO

Yukarıdaki emekli aylığı formülü, 31.12.1999 gününden önceki sürelerimizin hesaplamasında kullanılan formüldür. Süper emekliliğin olmadığı tarihlerde SSK'dan emekli olan birisi, son beş yıllık ortalama kazancına göre göstergesini tespit ettirir. Bu gösterge ile o tarihlerde geçerli olan memur aylık katsayısı çarpımının aylık bağlama oranı kadar emekli aylığı alırdı. 5 bin günü olan birisi için aylık bağlama oranı (ABO) yüzde 60 olup 5 bin günden sonraki her 240 gün için yüzde arttırılırdı. Gösterge tablosu da 700'den başlayıp 1.400'de biterdi. Yani en düşük emekli aylığı ile en yüksek emekli aylığı arasında iki kat fark vardı.

SÜPER EMEKLİLİKLE FARK 10 KATA ÇIKTI

1986 yılı sonunda 3395 sayılı kanun çıktı ve buna göre 87/11994 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 09.07.1987 gününden geçerli olmak üzere taban göstergesi 1.700'den başlayan ve 6 bin 400 ile biten 'Üst Gösterge Tablosu' yürürlüğe konuldu. İşte buna halk arasında 'süper emekli tablosu' denilmiştir ki en düşük gösterge (aylık) ile en yüksek gösterge (aylık) arasındaki fark 10 katından fazla olmuştur. Mesela, 1988 yılında en düşük SSK emekli aylığı 41 bin 160 lira iken getirilen süper emeklilik ile en yüksek emekli aylığı 82 bin 320 liradan 376 bin 320 liraya çıkarılmıştır. Yani fark dokuz kattan fazla olmuştu.

Süper emeklilik uygulamasından (1987 yılında) önce emekli olanlara da fark parası ödeyerek, normal gösterge tablosundan üst gösterge tablosuna geçip süper emekli edilecekleri ilan edilmişti. O tarihlerde emekliler, yüklü miktarlarda para ödeyerek normal emeklilikten süper emekliliğe geçirilmişti. Bu kişiler sadece birkaç ay süper emekli aylığı alabildi. Anayasa Mahkemesi, eski emeklilerin fark yatırarak yüksek emekli aylığı alması işlemini iptal etti ve gerekçesi de, (26.10.1988 gün ve 1988/19 esas sayılı kararda yazan gerekçe), "Aynı sosyal güvenlik kurumu içerisindeki sigortalılardan bir gruba özel bir güvenlik sağlanması sosyal güvenliğin dayandığı ilkelerle bağdaşmaz." olmuştu.

GELİŞMEDEN PAY VERİLMİYOR

1988 yılında süper emeklilik sistemi ile en düşük emekli aylığı ile en yüksek emekli aylığı arasında 10 kat var iken, bugün (2009 yılında) en düşük ile en yüksek arasında sadece 1,6 kat fark söz konusu. Yani süper emeklilerin aylığı devamlı eritilerek en düşük emekli aylığına yaklaştırılmıştır. Her değişiklik ve her reform göstergeleri emekli aylıklarını birbirine yaklaştırmıştır.

Yıllar 1988 2009

En düşük gösterge 700 9.475

En yüksek gösterge 6.400 1.5175

Kaç katı 9,15 1,6

İNTİBAK KANUNU MUTLAKA ÇIKARTILMALI

Her sosyal güvenlik reformu emekli aylığı hesabını değiştirmekte ve çalışanlar aleyhine durum meydana getirmektedir. Emekli aylıklarının hesaplanma yöntemi değiştikçe, bırakın farklı kurumlardaki sigortalıları, SSK içinde farklı tarihlerde emekli olanlar arasında bile bağlanan aylık miktarları açısından adaletsizlikler ortaya çıkmaktadır. Yapılması gereken, ortaya çıkan intibak sorunlarından işe başlayarak sistemi ıslah etmek, emekli aylıklarının (eşitler arasında) eşitlenmesini sağlayacak intibak yasasının çıkartılmasıdır.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 25.04.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.