Şirketler hangi harcamaları vergiden düşebilir? / Ahmet Yavuz

Kurumlar Vergisi beyannamesinin verilme süresi bu hafta başlayacak. Şirketler 27 Nisan Pazartesi akşamına kadar 2008 yılı gelir ve giderlerini karşılaştırarak safi kazançlarını mükellefi bulundukları vergi dairesine beyan edecek.
Hesaplanan vergiyi de ay sonuna kadar ödeyecekler. Bilindiği gibi Gelir Vergisi Kanunu'nda ticari kazancın tespitinde gelirin elde edilmesi için yapılan harcamaların gider olarak kabul edilmesi kuralı, Kurumlar Vergisi için de geçerli. Şirketler sene içerisinde mal alımı, taşıma, personel, enerji, kırtasiye vb. için yaptığı birçok gideri defterlerine nakleder ve gelir toplamından bu giderleri düşer.

Bir de sene içerisinde iş ile ilgili olmayan bazı harcamalar vardır. Bunlar her ne kadar şirket kasasından çıkan para ile finanse edilse bile vergi kanunları bu harcamaları gider olarak kabul etmediğinden vergi matrahının tespitinde azaltıcı bir etki göstermez. Dönem içerisinde ticari kârın tespiti için gider olarak yazılmış olsalar bile, bu harcamaların beyannamede kanunen kabul edilmeyen gider olarak ve mali kârın tespitinde sanki bir gelirmiş gibi dikkate alınması gerekir. Ancak vergi kanunları da topluma faydalı olduğu düşünülen bazı olumlu harcamalardan bir noktaya kadar uzak kalabilmiştir. Gelir Vergisi'nde olduğu gibi Kurumlar Vergisi'nde de yıl içerisinde gider olarak kabul edilmese bile beyanname üzerinde kısmen veya külliyen indirilmesi kabul edilen bazı harcamalar bulunuyor. Bazı sektörlerin gelişmesi, eğitim, kültür ve spor etkinliklerinin yaygınlaşması ve yeni ürünlerin geliştirilmesi gibi birçok sebeple getirilen bu uygulama vergi gelirlerini azaltmış gibi görünse de topluma ciddi manada katkı sağlayıcı etki gösterir. Çünkü şirketler ve büyük kuruluşların topluma faydalı harcamalar yapma isteği bu şekilde teşvik edilir. Ayrıca bu sayede firmanın ismi de duyurulmuş ve bir nevi reklam yapılmış oluyor. Bu harcamaların en önemli özelliği, vergilendirilecek bir kazanç olması halinde beyanname üzerinde indirime konu olabilmeleri. Yani yeterli kazanç yoksa bu harcamalar indirilemiyor ve sonraki yıla devredilemiyor.

Ar-Ge iki defa gider yazılabiliyor

Bu indirimlerden en önemlisi, işletmelerin kendi bünyelerinde gerçekleştirdikleri özellikle yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) harcamalarıdır. Bu tür harcamaların en önemli özelliği yıl içerisinde gider yazılabildiği veya amortisman ayrılabildiği gibi beyannamede tekrar indirim konusu yapılabilmesi. Ayrıca matrahın yetersiz olması sebebiyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devreder. Ar-Ge harcamalarının bu kapsamda değerlendirilebilmesi için işletmelerin ayrı bir Ar-Ge departmanı kurmaları zorunlu. Sponsorluk harcamaları da beyanname üzerinde indirilebilir. Sponsorluk harcamaları, ticari kazancın elde edilmesi ile doğrudan ilişkili olmayan veya ilişkisi ölçülemeyen, sosyal amacı öne çıkan harcamalar olup reklam harcamalarından farklılık arz eder. Vergi kanunlarının kabul ettiği sponsorluk harcamaları spor alanlarında yapılanlardır. Buna göre Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; sözü edilen kanunlar uyarınca tespit edilen amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50'si Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde, beyan edilen kurum kazancından indirilebilir. Profesyonel spor dalları için yapılan harcamanın yarısının indirime konu edilmesi şirketleri dolambaçlı yollara itebiliyor.

Bazı şirketler sponsorluk harcamasını reklam gibi göstererek veya profesyonel kulüplerle yapılan sponsorluk anlaşmasını amatörlerle yapılmış gibi göstererek, tüm harcamayı indirim konusu yapıyor. Bu kanuna karşı hile anlamına gelir ve tespiti halinde ağır müeyyidelerle karşılaşılabilecek bir durumdur. Şirket yöneticilerinin buna dikkat etmesi gerekir. Sponsor olan kurumun adının anılması şartıyla, resmi spor organizasyonları için yapılan saha, salon veya tesis kira bedelleri, sporcuların iaşe, seyahat ve ikamet giderleri, spor malzemesi bedeli, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'nün uygun göreceği spor tesisleri için yapılan ayni ve nakdi harcamalar, sporcuların transfer edilmesini sağlayacak bonservis bedelleri, spor müsabakaları sonucuna göre sporculara veya spor adamlarına prim mahiyetinde ayni ve nakdi ödemeler gibi harcamalar sponsorluk harcaması olarak değerlendiriliyor.

Bağış ve yardımlar da vergi indirimine tabi

Bağış ve yardımlar da beyanname üzerinden indirilebilen diğer bir harcamadır. Bağış ve yardımların bazılarının tamamı indirilebilirken bazıları da kazancın yüzde 5'i ile sınırlı olarak indirim konusu yapılabiliyor. Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar; o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı, Kurumlar Vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirim konusu yapılabilir. İndirilemeyen kısım sonraki seneye devredilemez. Öte yandan genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamaların tamamı indirim konusu yapılabilir. Bu tesisler bizzat inşa edilmezse de inşası için yukarıda belirtilen kamu kuruluşlarına yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut okul, sağlık tesisi ve öğrenci yurtları ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan nakdi ve ayni bağış ve yardımların da tamamı beyanname üzerinde indirime konu edilebiliyor.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 30.03.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.