Bağ-Kur'da primler düştü, ya maaşlar? / Sadettin Orhan

Soru: Sadettin Bey, ben Bağ-Kur'a 12'nci basamaktan Kasım ayında 300 TL ödeme yapıyordum.

Aralık ayında 280 TL, Ocak ayında ise 230 TL aldılar. Neden Bağ-Kur primim düşüyor? Ben herhangi bir dilekçe vermedim düşmesi için. Böyle düşük alınırsa emeklilikte alacağım para miktarı düşük olur mu? Emekliliğime 3 sene kaldı, yüksek ödeme yapmak istiyorum, 300-350 TL gibi. Ne yapmam gerek? Yüksek ödeme halinde emekli aylığım yükselebilir mi? Erol MESTANLAR

Cevap: Değerli okurum, sizin gibi 1 Ekim 2008 tarihinden önce Bağ-Kur'a 1479 sayılı Kanun kapsamında prim ödeyen sigortalıların durumu, 5510 sayılı Kanunun Geçici 15. maddesinde düzenlendi. Bu konuda çok sayıda okurumuzda kafa karışıklığı mevcut. Biz de sizin sorunuz üzerinden herkes için bir açıklama yapmış olalım.

5510 sayıl kanunun anılan maddesindeki düzenlemede, "...bu kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olarak kaydı ve tescili yapılmış olanların bu kanunun 80'inci maddesine göre belirlenen prime esas kazançlarını kurumca belirlenecek sürede beyan etmemeleri halinde, ödeyecekleri aylık primler beyanda bulununcaya kadar daha önce ödemiş oldukları gelir basamaklarına karşılık gelen tutarlar üzerinden alınır. Ancak, bu tutarlar 82'nci maddede belirtilen asgari günlük kazanç alt sınırına göre hesaplanan aylık prime esas kazanç tutarından az olamaz" hükmüne yer verildi.

Böylece eski Bağ-Kur'lulara prim matrahı açısından iki seçenek sunuldu. Ya SGK tarafından belirlenen sürede başvuruda bulunup, ben alt ve üst sınırlar arasında şu tutarda prim ödemek istiyorum diyecekler ya da SGK mevcut ödemekte oldukları prim tutarı üzerinden devam etmek istediklerini varsayacaktı.

31 Aralık 2008 son tarihti!

SGK, kanunda belirtilen son başvuru tarihini 31 Aralık 2008 olarak belirledi. Bu tarihe kadar başvuruda bulunanlar, 223 TL ila 1690 TL arasında seçtikleri rakamı ödemeye devam ediyorlar. Ancak bu tarihe kadar herhangi bir başvuruda bulunmayanların prim tutarı asgari tutar olan 223 TL'ye çekildi. Bize soru gönderen Erol Bey de bu başvurmayanlar arasında olduğu için onun prim tutarı da düşürülmüş. Fakat bize göre burada, SGK'nın ilgili biriminin kanun hükmünü yanlış yorumlaması söz konusu. Kanunda, beyanda bulunmayanların, beyanda bulundukları tarihe kadar eski prim tutarlarını ödemeye devam edecekleri hükmü yer alıyor. Örneğin Erol Bey'in, SGK'ya herhangi bir beyanda bulununcaya kadar (aksini belirtinceye kadar) yine 300 TL civarında prim ödemesi gerekiyordu. Oysa SGK tam tersini yaparak, beyanda bulunmayanların primlerini otomatik olarak asgari düzeye çekti. Bu da Kurum için ciddi bir prim kaybı anlamına geliyor.

Primdeki düşüş, aylıklara nasıl yansıyacak?

Gelelim Erol Bey örneğinde olduğu gibi primleri düşürülenlerin emekli aylığı hesabına. Sosyal güvenlik sistemimizde, emekli aylığı hesaplamasında 3 ayrı milat ve 3 ayrı sistem söz konusu. Bu anlamda Erol Bey gibi 20-22 yıldır çalışan bir kimsenin 2000 yılına kadarki primleri ayrı, 2000-2008 arası primleri ayrı, 1 Ekim 2008 sonrasındaki primleri ayrı hesaplanır. Bunlardan en belirleyici olansa 2000 yılından önceki primleri ve yükseldiği basamağıdır. Yani eskiden olduğu gibi, emekliliğe 3-5 sene kala yüksekten prim ödeyip de çok yüksek aylık alma şansı artık bulunmuyor. Teknik ayrıntıya girmeksizin kabaca söylersek, bundan sonraki 3 yıl boyunda Erol Bey'in 300 TL yerine 230 TL prim ödemesi, emekli aylığında en fazla 4-5 TL'lik bir düşüşe sebep olacaktır.

Dilediğiniz zaman artırabilirsiniz!

Öte yandan, 31 Aralık 2008 tarihine kadar SGK'ya başvurmadığı için prim matrahı düşürülen sigortalıların telaşlanmasına da gerek yok. Zira Erol Bey gibi bu durumda olan 4/b'li sigortalılar diledikleri tarihte SGK'ya müracaat ederek, daha yüksekten prim ödemek istediklerini beyan edebilirler. Bu beyanlarını verdikleri tarihi takip eden ay itibariyle, 223 TL ila 1690 TL arasında beyan ettikleri rakam üzerinden prim ödeyebilirler. Buna mevzuatta herhangi bir engel hüküm bulunmuyor.

Prim düşüşü, esnafa kriz jesti gibi oldu

Bu arada şunu da belirtelim ki, daha önce Bağ-Kur'a 300-400 TL prim ödeyen esnafın prim tutarının 230 TL civarına çekilmesi, şu kriz ortamında çok kişinin de işine gelmiş oldu. Bu durum SGK için prim kaybına sebep olsa da, kriz ortamında ayakta kalmaya çalışan esnaf için can simidi oldu.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 19.02.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.