Üçüncü çocuk için doğum borçlanması / Tahsin Sınav

Daha önceki yazılarımda belirttiğim üzere, işçi olarak işyerinde çalışan kadın sigortalılar, tabi oldukları iş kanunları gereğince verilen ücretsiz doğum ya da analık izin sürelerini borçlanabilmektedirler. İşçi, yani 4/a sigortalısı kadının doğum nedeniyle çalışamadığı iki yıllık süreyi borçlanabilmesi için;

-Sigortalı kadının doğumdan önce çalışmaya başlayarak sigortalılık şartını yerine getirmesi,

-Doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi,

-Doğumdan sonra adına prim ödenmemesi ve borçlanacağı sürede çocuğunun yaşaması,

gerekmektedir. Kadın sigortalı, doğumdan sonra iki yıldan daha az bir süreyi çalışmadan geçirmiş ise bu süreleri de borçlanabilecektir. Sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra ilk doğumunu yapan ve iki yıllık süre dolmadan ve sigortalı olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabilecektir. Birinci doğumun gerçekleştiği tarihten itibaren iki yıllık süre geçtikten sonra ve sigortalı olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı birinci doğum nedeniyle çalışmadan geçirdiği iki yıllık süreyi borçlanabilecek, ancak ikinci doğum için iki yıllık süreyi borçlanamayacaktır. İlk defa işçi (4/a sigortalısı) olarak işyerinde çalışırken doğum nedeniyle çalışmasına ara verip iki yıllık süreyi tamamladıktan veya tamamlamadan 4/b sigortalısı esnaf ve 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa 4/c kapsamında çalışan memur kadın sigortalılarda borçlanma talep tarihinde 4/a sigortalısı olma şartı bulunmadığından, doğumdan sonra geçen sürelerini borçlanabileceklerdir.

Tekrarlarsak, iş ve sosyal güvenlik yasaları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4/a sigortalısı işçi kadının ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten sonra iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden itibaren geçen iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla; iş sözleşmesine dayanarak işyerinde çalışmaması, çocuğunun yaşaması, şartlarıyla talepte bulunulan süreler, doğum borçlanması kapsamındadır.

4/a sigortalılarının kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları (01.01.2009-30.06.2009 döneminde 666.- TL ile 4.329.- TL) arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın %32'si üzerinden borçlanma yapılabilecektir. Örneğin, asgari ücretten borçlanma yapıldığında bir aylık doğum borçlanması primi olarak ödenecek tutar 213,12 TL olacaktır. Bu borçlanmayla aylık bağlanmasına hak kazanılması durumunda, ilgililere borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanmaktadır.

Yukarıda belirttiklerimi “işçi olarak sigortalılığı sonrası ilk doğan çocuk ve şartları oluşmuşsa ikinci doğan çocuk olarak anlamak” gerekmektedir. Çünkü sigortalı kadının sigortalılığı öncesinde iki veya daha fazla doğumu olsa bile hiçbirini borçlanma imkânı yoktur. Ama sigortalılığı sonrasında, aşağıdaki okuyucumuzun bahsettiği üzere, üçüncü çocuğu ve dördüncü çocuğu doğan ve belirtilen şartların bulunduğu bu doğumlar için doğum borçlanması yapılabilecektir. 5510 sayılı Kanunun 41'inci maddesi, lafız ve muhteva itibariyle bu anlamı içermektedir.

Ahmet Tevfik KORKMAZ: 1-Tahsin Bey, eşim 20.10.1967 doğumlu. 84'ün 11. ayında bağ-kur'lu olarak işe başladı. Esnaf odası, vergi dairesi ve Bağ-kur kayıtları ile 85'in 2.ayında ben eş durumundan tayinimi Giresun'a aldım. Şimdi yaşı 18'den küçük diye iş başlangıcı olarak 20.10.1985 kabul ediliyor ve aradaki yaklaşık bir yıl hiç bir açıdan dikkate alınmıyor. Eğer bu dönem dikkate alınsa eşim şu an emekli olabiliyor. Bu konuda yapabileceğimiz şeyler var mı?

2-20.10.1985 dikkate alındığında eşimin 5 yıl 10 ay 16 gün (2116 gün) bağ-kuru var. 2008 Aralık dâhil 2349 gün de sigortası var. Sigorta girişi 01.07.1989. Üç çocuğumuz var, doğum tarihleri: 30.10.1985, 03.03.1989, 21.06.1991. Doğum borçlanması yapmak istedik, ilk ikisi doğduğunda eşim sigortalı değil diye olmadığı, borçlanmanın ancak ilk iki çocuk için yapılabileceği ve üçüncü çocuk için borçlanılamayacağı belirtildi. 3'üncü çocuğumuzun doğduğu 91 yılında ve takip eden 92 ve 93 yıllarında bir işyerinde aylık 5-10 gün süreli çalışıyordu. “Onun için de yıllık 50-90 gün sigortaları olduğu için zaten olmaz, hiç çalışması olmamalıydı." dendi bize. Üçüncü çocuk için ve çalışmadığı günler için borçlanma yapılamaz mı?

C: Okuyucumuzun ilk sorusu hakkında yapılan işlem doğru olduğundan yapılacak işlem bulunmamaktadır. İkinci sorusuna gelince temel bilgiler, yukarıda açıklanmıştır. 01.07.1989 tarihinde başlayan işçiliği sonrasında doğan üçüncü çocuk, ilk çocuktur. Ancak doğum sonrası iki yıllık sürede sigortalılığı bulunmaması şartıyla doğum borçlanmasından yararlanabilecektir. Kısmî süreli çalışmaların boşta kalan sürelerin borçlanılabilmesi yasada düzenlenmemiştir. Bu nedenle eğer okuyucumuzun eşi, doğum sonrası kısmî süreli iş sözleşmeleriyle çalışmaya başlamazdan önce eğer prim ödenmemiş süre varsa bu süreyi borçlanabilecektir. Başvuruyu bu şekilde yaparak sonucu takip etmek gerek. “Red” gelirse, tabii ki yargıya da gidilebilir.

Zeynep BAYDAR: 1950 doğumluyum. Sigorta başlangıcım, 1967. Sigortalıyken 2 çocuk dünyaya getirdim. Toplam sigortalılık sürem, 632 gün. 4 sene de doğumdan borçlanırsam, ne zaman veya nasıl emekli olabilirim?

C: Okuyucum, toplam 2 seneyi bulmayan bir prim ödeme gün sayısının bulunduğundan bahsederek, yaptığı 2 doğum hakkında borçlanma yapmak istediğini belirtiyor. Ancak 1967 yılında başladığı belirtilen sigortalılığının hangi döneminde doğumlarını yaptığı hakkında bilgi yazmamıştır. Takdir edilmelidir ki, bu nedenle doğum borçlanması yapıp yapamayacağı hakkında değerlendirme yapılamamış ve nasıl emekli olabileceği hesaplanamamıştır. Değerlendirme ve hesaplama yapılabilmesi için bütün bilgilerin açıklıkla bilinmesi gerekmektedir.

Meltem YANIK: Annem 1963 yılında sigorta girişi var ve 1964 yılında işten ayrılmış. Şu anda isteğe bağlı sigortası ödeniyor.1970 yılında doğum yapıyor. Şu haliyle doğum borçlanması yapamaz. Fakat yargı yoluyla yapma şansı var mıdır, nasıl bir yol izlenmeli? Bir yerde okudum yargı yoluyla doğum borçlanması olur deniyordu.

C: Okuyucumun annesinin sigortalılık dönemiyle doğum dönemi arasında çok uzun bir süre var. Bu nedenle 300 günü çok çok aşan bir süre geçtikten sonra gerçekleşen doğumları nedeniyle doğum borçlanması yapma imkânı bulunmamaktadır. Ayrıca 5510 sayılı Kanunun 41'inci maddesinde belirtilen şartların hiçbiri gerçekleşmediğinden, okuyucumun annesinin yargı yoluyla doğum borçlanması yapması da mümkün değildir.

Cihangir YEŞİLYURT: Sn. Sınav, eşimin doğum borçlanması ile 4 yıl daha erken emekli maaşı alıp, alamayacağı yönündedir. Eşimin durumu aşağıdaki gibidir: Doğum tarihi: 20.10.1971. SSK ilk giriş: 01.10.1988 (Meslek Okulunda okuduğundan okul vasıtasıyla çalışmaya başlanmış ve SSK başlangıç tarihidir). Özel kuruluşta SSK çalışma başlangıcı: Nisan 1994. İlk doğum tarihi (çocuk): 07.11.2000. İşten ayrılma tarihi: 03.01 2001. İsteğe bağlı ödeme başlangıcı: 01.11.2001. İkinci Doğum tarihi (Çocuk): 20.12.2004. Özel kuruluşta 2.işbaşı tarihi (SSK): 24.09.2008. Not: Nisan 1994'ten 03.01.2001 tarihine kadar çalışması vardır. 01.11.2001 tarihinden 24.09.2008 tarihine kadar isteğe bağlı ödeme yapılmıştır.

C: Okuyucumun eşinin staj başlangıcı nedeniyle yapılan 01.10.1988 tarihli işe girişi, MYÖ –Malullük, Yaşlılık ve Ölüm – Sigortası yönünden bir anlam ihtiva etmemektedir. Sigortalılık başlangıcı olarak Nisan 1994 tarihini esas almak gerekmektedir. İlk doğumu bu dönemde 07.11.2000 tarihinde yapmıştır. 03.01.2001 tarihinde işten ayrılmıştır. Eğer sözkonusu doğumunu izleyen 2 ay sonra işten ayrılmış olması, doğum nedeniyle ayrılış olarak değerlendirilirse, prim ödenmeyen 03.01.2001-01.11.2001 tarihleri arasında doğum borçlanması hakkı vardır. İkinci doğum döneminde ise isteğe bağlı sigortalı statüsüyle sigortalı olduğundan doğum borçlanması imkânı bulunmamaktadır.

M. Tahir ERGÜDEN (Şişli / İSTANBUL): Tahsin bey, eşim, 15.05.1966 doğumlu; ilk işe giriş tarihi, 01.08.1989. 2 aydır isteğe bağlı SSK primi ödüyorum. Kasım/2008 sonu itibariyle toplam 2397 gün (isteğe bağlı dâhil) ödenmiş primi var. Şubat 1994 ayında eşim ilk doğumunu yaptı. 30.08.1994 tarihinde işyeri işten çıkışını verdi. 01.08.1995 tarihinde SSK'lı olarak tekrar işe başladı. 15.03.1997 tarihinde işten ayrıldı ve bugüne kadar herhangi bir işyerinde çalışmadı. SSK primi yatmadı. Ekim 98 ayında, eşim, ikinci doğumunu yaptı. İki çocuğumda hayattadır. Sizden ricam: 1)Eşim için ikinci doğumdan dolayı acaba borçlanma yapabilir miyiz? 2)Borçlanma yaparsak olumlu olur mu, emeklilikten kaç yıl avantajımız olur? 3)Doğum borçlanmasında ödeyeceğimiz prim normal SSK primi olarak mı yoksa yeni kanuna göre Bağ-kur primi olarak mı sayılır?

C: Doğum borçlanmasında ödenecek prim, normal SSK primi sayılır. Okuyucumun eşinin ikinci doğumu, işten ayrıldığı 15.03.1997 tarihinden sonra, Ekim 1998 ayında gerçekleşmiştir. Bu durumda işten ayrılıştan doğuma kadar geçen süre, 300 günden fazla olduğu için, okuyucumun eşi, ikinci doğumunu izleyen 2 yılı borçlanamayacaktır.

Nejat KARANFİL: Tahsin bey, annem, 04.02.1957 doğumludur. 19.04.1982 ile 01.06.1982 tarihleri arasında 42 gün Sosyal Sigortalar Kurumu'na prim ödedi. 01.09.2001 tarihinden bugüne kadar isteğe bağlı olarak Sosyal Sigortalar Kurumu'na kesintisiz ödenmiş 2610 gün primi mevcuttur. Toplam prim ödeme gün sayısı 2652. 1985, 1986, 1988 doğumlu çocukları var. Doğum borçlanmasından yararlanarak en kısa zamanda nasıl emekli olabilir?

C: Okuyucumun annesi, sigortalılığının 01.06.1982 tarihinde sona ermesinden çok sonra doğumlarını yaptığından hiçbir doğumu nedeniyle doğum borçlanmasından yararlanamayacaktır.

Doğum nedeniyle nasıl daha erken emekli olabilirim?

Dilek ESER: Tahsin Bey, ben, 21.07.1986 yılında sigortalı oldum. 14 ay çalıştıktan sonra okul nedeniyle işten ayrıldım. Okulum 2 yıl sonra bitti ve 1989 yılının temmuz ayında tekrar işe girdim ve 1993 yılının nisan ayında hamileliğim nedeniyle rapor aldım ve 2 hafta sonra işe başladım ve aynı gün işime son verildi mazeret olarak hamileliğim gösterildi. 3 yıl aradan sonra kendim isteğe bağlı sigortaya başvurdum ve 2009 yılı ocak ayını da ödeyip isteğe bağlı sigortamın işlemine son vereceğim. Bu zamana kadar toplam 6308 günüm mevcuttur. Buna istinaden doğum durumundan yaralanıp 2 yıl erken emekli olabilir miyim ya da ne zaman emekli olabilirim?

C: Okuyucumun prim eksiği kalmamıştır. Doğum borçlanması, sigortalılık süresi ve yaştan indirim sağlamamakta; sadece prim eksiğini tamamlamaya yaramaktadır. Okuyucumun doğum borçlanmasına ihtiyacı yoktur; zaten doğum tarihini de yazmamıştır.

Kendi işyerimde 4/a sigortalılığımı kesintisiz devam ettirebilir miyim?

Abdullah TOPALOĞLU: Tahsin Bey, 1959 doğumlu olup SSK'lı olarak başka bir yerde çalışırken, kendime ait bir işyeri açtım. Ocak 2008'den beri de kendi işyerimde 4/a sigortalılığım kesintisiz devam etmektedir. Ama kontrol memuru bunun mümkün olmadığını, hakkımda rapor hazırladığını ve böylece 4/b sigortalısı olmam gerektiğini belirtmektedir. İşyerimi kapatmadan başka bir yerde 4-a sigortalılığımı devam ettirsem olur mu? Yoksa dava açsam kazanma şansım var mı? Ne yapmalıyım?

C: Okuyucum, SSK'lı olarak başka bir yerde çalışırken, kendisine ait bir işyeri açmış. Ocak 2008'den beri de kendi işyerinde 4/a sigortalılığı kesintisiz devam etmektedir. Ama kontrol memuru, bunun mümkün olmadığını, hakkında rapor hazırladığını ve böylece 4/b sigortalısı olması gerektiğini söylemiş. Kontrol memuru, doğru söylemiş. Çünkü patronluk vasfıyla işçilik vasfı uyuşmaz. Okuyucum, patronu olduğu işyerinde sigortalı işçi olamaz. İşyerini kapatmadan başka bir yerde 4-a sigortalılığını da artık devam ettiremez. Dava açsa, kazanma şansı yok. Bu nedenle ödenen primlerin 4/b sigortalılığına aktarılması gerekmektedir. Ve 4/b sigortalılığı için yetmiyorsa, doğmuş bulunan prim borcunu da ödemelidir.

Yaştan ne zaman emekli olabilirim?

Yeşim AÇIKGÖZ: 31.08.1954 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim, 01.11.1992; prim gün sayım, 4225. Yaştan ne zaman emekli olabilirim?

C: Bayan okuyucum, 50 yaşını 2004'te, 15 yıllık sigortalılık süresini 01.11.2007 tarihinde tamamlamıştır. Takriben 23.05.2008 tarihi öncesinde de 3600 prim ödeme gününü doldurmuştur. Buna göre, 54 yaşında -ki 2008'de doldurmuştur- yaştan emekliliğini SGK'dan isteyebilecektir. Bu nedenle okuyucum, SGK'na kısmî yaşlılık aylığı talebiyle emeklilik başvurusunu yapmalıdır.

(Kaynak: Yeni Şafak Gazetesi | 16.02.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.