Bağ-Kur da da artık engelli emekliliği var, ısrarcı olun / Ziya Perver

Otuz beş yaşımdayım, son 9 yılı Bağ-Kur olmak üzere toplam 11 yıllık primim var. Yüzde 40 da sakatlık raporum var. Bağ-Kur'dan malûlen emekli olamadığım için SSK'ya geçmeyi düşünüyordum.
Ama bir yazınızda bunun Bağ-Kur'da da başladığını yazdınız. SSK'ya geçeyim mi yoksa Bağ-Kur'dan da emekli olabilir miyim ve ne kadar daha prim yatırmalıyım? Halil Özer - Kayseri

Bağ-Kur'lu engelliler de (özürlü) artık SSK'lılar gibi erken emekli olabilecek. Ama bunu Bağ-Kur (yeni adıyla SGK) memurlarına anlatmak oldukça zor. Birçok okurumuz konuya ilişkin dilekçelerini Bağ-Kur'un almadığından şikâyetçi. Aslında dilekçe almamak başlı başına bir suç, ama bunu dinleyen de pek yok. Bu sebeple dilekçe verme konusunda ısrarlı olun. 'Bu iş olmaz' demelerine inanmayın, dialekçeleri alıp, altına 'olmaz' diye yazarak imza atsınlar.

Konuya gelince, daha önce bu köşeden 18 Ekim 2008 günü demiştik ki, 'Özürlü Bağ-Kur'lu da artık SSK'lı gibi erken emekli olacak'. Gerçekten de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun ana hükümleri 1 Ekim 2008'de yürürlüğe girdi. Bu tarihten itibaren 2 kesimin yüzü güldü: İlki işverenler diyebileceğimiz Bağ-Kur'lular, ikincisi ise Bağ-Kur'lu engelliler.

Engellilerin TBMM'deki temsilcisi Lokman Ayva'nın gayretleri ile bu konuda bir nebze olsun norm-standart birliği sağlanabildi. Çünkü, 30 Eylül 2008'e kadar SSK'lı engelliler erken emekli olabilirken, Bağ-Kur özürlülerine bu hak tanınmamıştı. Söz konusu hak artık Bağ-Kur'lu engelliye de verildi.

Bağ-Kur'lularda ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce malûl (en az yüzde 60 vücut fonksiyon kaybı ve fazlası) olduğu için malûllük aylığı bağlanmayanlar, çalışma gücü kaybı yüzde 40 ila 59 arasında olanlar, 1 Ekim 2008'den sonra tahsis talebinde bulunmaları durumunda aşağıdaki şartlarda 4/b sigortalılığı kapsamına konulan özürlü emekliliğinden yararlanabilecek.

İsteğe bağlı prim öderseniz

emekli aylığınız azalabilir

31.1.2009 günü işten çıkarıldım. Toplam 8 bin 409 günüm var. Yaş olarak Mart 2010'da emekli olabileceğim. Acaba o güne kadar isteğe bağlı sigorta primini de orta düzeylerden ödesem emekli aylığıma faydası olur mu? Cemal

Prim sayınızı belirtmişsiniz ama ücret düzeyinizi yazmamışsınız. SSK'da emekli aylığı, ortalama aylık gelir ile aylık bağlama oranının çarpımı kadardır. Ortalama aylık gelir de basit olarak 1990 yılından sonraki yıllarınızın (güncellenmiş) ortalamasıdır. Aylık bağlama oranı da prim ödeme gün sayınız ile belli edilir. Şayet, 1990 yılından bugüne kadar geçen yaklaşık 19 yıllık süreçteki ortalama aylık kazancınızdan daha düşük düzeyde prim öderseniz emekli aylığınızı azaltabilirsiniz. Bu sebeple prim ödeyecekseniz ortalamanızı düşürmeden ödeyin, ama bu ödeme asla aylık 1.800 lira gelirden (isteğe bağlı için yüzde 32 prim oranıyla aylık 576 prim tutarından) az olmasın. Yoksa her ay prim ödedikçe emekli aylığınız düşer veya artmaz.

Kıdem tazminatı tavanı 2.260 liradır

1.7.1986'da SSK girişim var. 27.2.1987'de ise Bağ-Kur başlangıcım oldu. 27.2.2004 günü ise sona erdi ve yeniden SSK'ya geçtim. Halen SSK sürem devam etmekte ve 1.662 gün SSK primim var. 17 yıl Bağ-Kur hizmetim bulunuyor. Ayrıca 20 ay askerlik borçlanmasını ödedim. Doğum tarihim 22.01.1963. Buna göre ne zaman emekli olabilirim? Ayrıca şu an özel sektörde 3 yıldır aynı işyerinde çalışmaktayım. Eğer işveren tarafından işten çıkartılırsam alacağım tazminat ne kadardır? İsmi mahfuz

Verdiğiniz bilgilere göre, 27.2.2004 günü sona eren Bağ-Kur'dan sonra SSK'ya en az 1.260 gün (3,5 yıl) prim ödemek şartıyla SSK'dan 49 yaşında, yani 22.1.2012'den sonra emekli olursunuz. Şayet askerliğinizi 1.7.1986 SSK başlangıcından evvel yapmışsanız bu kere başlangıcınız, borçlanıp-ödediğiniz 20 ay kadar geriye götürülür ve 1.11.1984 olur ki, emekli yaşınız 48'e (22.1.2011) iner. Son 3 yıldır çalıştığınız işyerinden işveren tarafından çıkartılırsanız veya siz (SGK'dan kıdem tazminatı alabilir yazısı alarak) kendiniz çıkarsanız son brüt ücretinizin 3 katı kadar kıdem tazminatı alırsınız. Fakat bu tazminatın yıllık tavanı 2.260 liradan çok olamaz. Yani 3 yıllık kıdem tazminatınız asla 6.780 lirayı aşamaz.

Okur

sorularına

kısa cevaplar

İbrahim Ersay: Müteveffa (ölmüş) emekli öğretmen babası üzerinden yetim aylığı alan nişanlınız, evlendiği takdirde yetim aylığı kesilecek. Talep etmesi halinde ise yetim aylığının 24 katı kadar çeyiz yardımı alabilir. Ancak, SGK bunu size 12 katı olarak verecektir. İtiraz edip 24 katı olarak talep ediniz, talebinize olumlu cevap vermezlerse bu durumda İş Mahkemesi'nde dava açın. Parayı, nikâh yaptıktan sonra nikâh cüzdanınızla birlikte SGK'dan talep edeceksiniz.

İbrahim Deniz: 1.3.1959 doğumlu amcanız 1.6.1973 SSK başlangıcı ile 446 gün prim ödedikten sonra 1.7.1982'de memur olmuş. 5 yıl, 2 aydan sonra yeniden başladığı SSK'da şimdilik 540 gün primi var. Bu durumda ödediği 600 günlük askerlik süresini de dikkate alırsak, memuriyetten sonra 540 gün olan SSK prim ödeme süresini 1.260 güne tamamlamak şartıyla 55 yaşında, yani 1.3.2014 günü en az 3.600 gün sayısı ile emekli olacak.

Nuri Uyduran: 1.1.1944 doğum tarihiniz ve 1970 yılı sosyal güvenlik başlangıcı ile var olan 2.361 gününüzü 3.600 güne tamamladığınızda SSK'dan emekli olursunuz. Ancak, dikkat ediniz; 1.10.2008 gününden sonra isteğe bağlı prim ödemelerinde asla 3 yıl, 5 ayı geçmeyiniz.


 

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 14.02.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.