Çalışanlara Kriz Dönemi Önerileri / Şevket Tezel

Özellikle sanayi bazlı üretim kalemlerinde ihracatta baş gösteren daralma sonucu üretim düşüklüğü yaşanıyor ve bundan da ülkemiz istihdamı olumsuz etkileniyor ve biz bunu işsizlikte artış olarak görüyor, yaşıyoruz. Gerçi bunda birtakım işverenlerin de krizi kullanarak Hazineden daha fazla nemalanma isteği kokularının da hissedilmediğini söyleyemeyeceğim. Ama konumuz bu değil ve konumuz gerçek veya sanal sebeplerle işsiz bırakılan veya işsiz bırakılma tehdidi altında yaşayan çalışanların bu açmazları nasıl hasarsız atlatacakları konusudur.

 

İstihdamda kriz ortamı doğuran bu yeni sorunumuzda çalışanların cevabını merak ettikleri birçok soru somut sorun olarak kapılarını çalıyor.

 

Tekliflere kanmayın

Bize yansıyan soru ve sorunlardan içinde bulunduğumuz dönemde çalışanların  “İşverenlerince işyerinin kapanacağını belirtilerek istifalarının talep edildiği” veya “Giriş-çıkış yaparak işinize devam edin, aksi halde işyerimiz kapanacak” biçiminde taleplerle” karşılaştıklarını anlıyoruz. Hemen belirtelim ki işçinin istifası veya yazılı rızasıyla tazminat hakkı doğurmadan kâğıt üzerinde işten çıkmış ve sonra başka bir işyerine tekrar girmiş şeklinde gösterilmeyi kabul etmesi sosyal ve ekonomik açıdan kendi ayaklarına kurşun sıkması gibi bir şey olur. Bu tür taleplerin çalışan tarafından onaylanmamasında kendisi açısından yarar bulunuyor. Zira böylesi bir durumda işçi ne ihbar tazminatını ne kıdem tazminatını (Yıpranmasını) ne de işsizlik ödeneğini alamayarak çanına ot tıkamış olacaktır.

 

Etik olmayan teklifler

Çalışanların kendi rızaları dışında işvereninin bir işyerinden çıkartılıp diğer bir şirketinde işe alınması veya ücretlerinin kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya zamanında ödenmemesi haliyle de karşılaşılabilmektedir. Ya da işvereninin ücretinin bir kısmını kayıt dışı olarak verme istemiyle veyahut tam ay çalıştığı halde primlerinin kısmi çalışıyormuş gibi ödenmesi haksızlığıyla karşı karşıya kalabilmektedir. Böylesi bir durumla karşılaşan çalışanın eğer dilerse işten haklı nedenle derhal iş sözleşmesini fesh etme hakkı bulunuyor. İşverenin çalışanı talebi olmaksızın ücretsiz izne ayırma gibi bir hakkı da bulunmamakta bu da işçiye fesih imkânı tanıyan bir uygulama olmaktadır.

 

Durum böyle ise de çalışan durum değerlendirmesi yapmalı işini kaybetme veya alacaklarını zamanında tahsil etme ihtimallerini terazisinde değerlendirerek kararını vermelidir.

 

Asla istifa etmeyin

Çalışanın iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshetmesi halinde ihbar tazminatı alma hakkının olmadığı da göz önünde bulundurulmalıdır. İçinde bulunduğumuz işsizlik ortamının da olumsuz etkisiyle çalışanlar bu durumları geçici bir süre için sineye çekse bile er ya da geç mutlaka hakkını aramalı, bu amaçla da mümkün olduğunca gerçek durumu belgeleyici unsur birikimi yapmalıdır. Düşük gösterilen ücretlerin özellikle kıdem tazminatı alırken kendisini mağdur edeceğini, emekli aylığının görece olarak daha düşük olarak bağlanacağını unutmamalıdır.

 

Zamanaşımı

Hizmet tespit davaları için zamanaşımı süresinin o işyerinden ayrıldığı tarihten itibaren beş yıl, kıdem tazminatı hakkını arama hakkındaki zamanaşımı süresinin ise on yıl olduğunu da beynimizin bir yerlerine not etmeyi unutmayalım.

 

Okur Sorularına Kısa Cevaplar

Süreyya ÜNSAL – 05.06.1991-20.03.2003 tarihleri arasında aralıklı olarak 11 yıl 5 ay 14 günlük Bağ-Kur sigortalılığı, 21.04.2003’den sonra bin 334 günlük SSK sigortalılığı bulunan 1960 doğumlu bir sigortalı olarak erkek iseniz 2016 yılında; kadın iseniz 2011 yılında emekliliği hak etmiş olacaksınız.

Süleyman BAHAROĞLU - 03.08.1961 doğumlu, 1987 yılında 329 gün SSK primi, 1991 Temmuz – 2006 Mayıs ayları arasında Bağ-Kur’lu olan bir sigortalı olarak 58 yaşınızı dolduracağınız 03.08.2019 tarihinde emekli olabilirsiniz. Bundan sonra 4/a sigortalısı olarak çalışmaya başlar ve bu kapsamda en az bin 260 gün prim öderseniz bu sürenin sonunda 5 bin 375 günle emekli olabilirsiniz.

(Kaynak: Sözcü Gazetesi | 10.02.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.