Küresel kriz önlemlerinde verginin yeri / Doç. Dr. Hakan Üzeltürk

Küresel krizle mücadelede alınan önlemler ve bunların sonuçları ülkelere göre farklılıklar göstermekte. Görünen krizin ilk etapta daha fazla hissedildiği gelişmiş ekonomilerin aldıkları önlemlerin daha fazla ve etkili olmasıdır. Bunun sonucunda da krizin henüz tam olarak etkilerini göstermediği, aralarında bizim de bulunduğumuz, bazı ülkeler alınan önlemleri beklemekte, bunların sonucuna göre hareket etmekte, dolayısıyla gecikmektedirler. Bu politikanın olumsuz sonuçları 2009 senesinde yaşanacaktır. Önlemlerin ne kadar etkili olacağı bir yana gelen seçimlerin etkisiyle yapılan ve yapılacak harcamaların yol açacağı bütçe açıklarının ekonomide yaratacağı problemler de bugünün cevaplandırılmayan ama cevabı belli konularındandır. Bu nedenle küresel kriz sebebiyle ortaya atılan önlem önerileri toplumda destek bulmamış aksine endişeleri artırmıştır. Bu durumda diğer ülkelerin önlemlerinin bize de olumlu yansıması bir umut kaynağı olarak görünmektedir.

Malî nitelikteki teşvik programlarının ekonomiye faydalarının ne olduğu günümüzde en fazla tartışılan konulardan bir tanesidir. Bu konuda farklı düşünen uzmanlar var. Bunlardan Profesör Scheide, Keynes'in devletin borçlanması, yatırım ve vergi indirimi ile istihdam ve tüketici harcamalarının artırılması gerektiği yönündeki tezlerinin gündeme getirilmesini eleştirerek teşvik programlarının borçları ve vergileri artıracağını ve ekonominin zarar göreceğini, önemli olanın bankalardaki kredi akışının sağlanması olduğunu söylemektedir. Bu kapsamda ABD'de destek amaçlı olarak bu yıl vatandaşlara gönderilen 300 dolarlık yardım tüketim yerine borç kapatmada kullanıldığından sonuçta devlet daha fazla borçlanmıştır.

Almanya Maliye Bakanı Steinbrück de kapsamlı teşvik paketlerine karşıdır. Bununla birlikte Almanya'nın önemli ekonomistlerinden Straubhaar bu tür dönemlerde teşvik tedbirlerini doğru bulmakta, oluşacak geçici bütçe açıklarına canlanma döneminde kapatılmak üzere katlanılabileceğini belirterek, teşvik programlarının başarılı olması için gelişigüzel dağıtılmaması ve vergi indirimleriyle desteklenmesi gerektiğini ifade etmektedir.

Bu kapsamda bazı ülkeler vergileri indirip ekonomiyi ve tüketimi canlandırmak amacıyla önlemler almışlardır. Birleşik Krallık bunlardan bir tanesi olup, 34 yıldır ilk defa KDV oranları 13 ay süreyle yüzde 2.5 oranında indirilmiştir. Bu indirim yanında en önemli hususun piyasada güven unsurunun sağlanması olduğu Başbakan Brown tarafından kamuoyuna açıklanmıştır. Muhalefet ise teorilere uygun olarak bu önlemlerin gelecekte vergileri artıracağını savunmuştur. Maliye Bakanı Darling, 2010 yılındaki genel seçimlerden sonra yıllık geliri 150.000 sterlinin üzerinde olanlardan alınan yüzde 40 oranındaki verginin % 45'e çıkarılacağını ve sigorta katkı paylarının da yarım puan artırılacağını açıkladı. Bunların yanında çeşitli vergilerde indirim yapılması düşünülmektedir.

Bununla birlikte Almanya ve Fransa gibi bazı ülkeler vergi indirimine karşı. Bizde de Maliye Bakanı Unakıtan KDV indirimi olmayacağını, bütçe açığı riski sebebiyle diğer vergilerde de bir indirim yapılmayacağını söyledi. Bütçe dengesinin yanında daha önce yapılan KDV indiriminin uygulamaya yansımamasının yanında 2001 krizinde tam tersine yapılan vergi indirimi olumlu olmuştur. Bu nedenle durumu kriz ortamında değerlendirmek ve olumlu olacağını düşünmek daha doğru görünmektedir. Bu konuda kesin tavır alarak teşvik paketlerinin daha etkili bir şekilde işlemesini sağlayabilecek vergi indirimlerinin önü kapatılmamalıdır. Aksi halde iletişim vergilerindeki indirimin de yerel seçimler öncesi yapılan yardımların da bütçe açığı yaratacağı aşikârdır.

Bununla birlikte bir nokta önemlidir: "Piyasalardaki güven unsuru". Bu konu özel sektör tarafından sıkça gündeme getirilmesine rağmen sağlanabilmiş değildir. Güven unsuru olmadan da alınan tedbirler işe yaramayacaktır. Vergi indirimi bunu sağlayabilecektir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 28.11.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.