Sigorta primi eksik yatanlar, dikkat! / Sadettin Orhan

Kayıt dışı istihdam, maalesef hala ülkemizin en önemli sorunları arasında yer alıyor.

Kayıt dışı istihdam, maalesef hala ülkemizin en önemli sorunları arasında yer alıyor.Kayıt dışı çalıştırma birkaç türlü yapılabiliyor. Kimi işverenler çalıştırdığı işçisini SGK'ya hiç bildirmezken, kimisi yüksek ücret ödediği halde düşük ücretten bildiriyor.

Kimisi de ay içinde 30 gün çalıştırdığı halde SGK'ya 10-15 gün üzerinden bildirimde bulunuyor.

Sosyal güvenlik reformunda pek çok konuda olduğu gibi kayıt dışı istihdam konusunda da yeni tedbirler öngörüldü.

Bunlardan birisi de ay içinde eksik bildirilen çalışanlarla ilgili. Eksik günlerin GSS'si işçiden 1 Ekim 2008 öncesi uygulamada, bir işçi için bir yıl içinde 120 gün sigorta bildirimi yapıldığı taktirde, bu işçi hem kendisi hem de ailesi için sağlık yardımı almaya hak kazanıyordu. Sağlık karnesini kullanmaya hak kazanan işçi, ay içinde eksik bildirilmesini de çok umursamayabiliyordu.

Ancak 5510 sayılı SSGSS Kanununa göre ay içinde eksik bildirilen işçi, bildirildiği gün sayısını 30 güne tamamlayan gün kadar Genel Sağlık Sigortası primi ödeyecek. Konuyu bir örnekle açıklayalım; Mehmet Bey, bir fabrikada her ay 30 gün tam süreli olarak çalışmaktadır. İşvereni, Mehmet Bey'in 2008/Kasım ayı bildirimini 15 gün üzerinden yapmıştır.

Bu durumda Mehmet Bey kalan 15 gün için (638,70 x 0,125 / 2) 39,92 YTL GSS primi ödeyecek. Aksi halde ne kendisi için ne de hak sahipleri için sağlık yardımı alamayacak. Bu uygulamada amaç çalışanlara ek prim yükü getirmekten çok, kayıt dışı istihdamla mücadelede çalışanları da aktif olarak sürece katmak. Mehmet Bey örneğinde olduğu gibi ay içinde tam çalıştığı halde eksik bildirilen çalışanlar, çalışmalarının tam bildirilmesi yönünde işverenlerini zorlamaları gerekecek.

Okur sorularına cevaplar...

Emekli memur olarak çalışabilir miyim?

Soru: 1989 yılında zorunlu göçe tutulanlardan birisiyim. Yaklaşık 20 yıldır Sağlık Bakanlığı elemanıyım. 25 yılımı tamamlamak için daha 5 yılım var. Ben 3 yılımı borçlanarak ödemek istiyorum. 2 yıl sonra emekli olduktan sonra yeni yasaya göre serbest veya sigortalı olarak çalışabilir miyim? Turgay Soner

Cevap: Değerli okurum, tamamen Bulgaristan çalışmalarınızı borçlanarak emekli olsaydınız emeklilik sonrasında maaşınızı alarak çalışma imkanınız yoktu. Böyle bir çalışma durumda emekli maaşınız kesilirdi.

Ancak siz memur emeklisi olarak emekliye ayrılacağınız için, emeklilik sonrası hem maaşınızı alabilir hem de isterseniz SSK'lı (4/a) isterseniz serbest olarak çalışabilirsiniz. SSK'lı olarak çalışmanız durumunda işvereniniz her ay sizin adınıza %31,5 ila %36 arasında destek primi ödeyecektir. Serbest olarak çalışmanız durumunda bu kez sizin aylığınızdan her ay %15 oranında destek primi kesilecek.

Avustralya'da çalışıyorum, ne zaman emekli olurum?

Soru: 01/05/1966 doğumluyum. 1984'ten sigortam başladı. 1991'e kadar 1 yıllık çalışmışlığım var. 18 ay da askerlik ödedim ve 2007'de 7 ay bir işyerinde çalışmışlığım var. Şu anda 9 yıldır yurtdışında Avustralya vatandaşıyım ve burada çalışmaktayım. Burada kaldığım 8 yılın 4 yılını da günlüğü 6.70 YTL'den yaklaşık 10.000 YTL ödedim. Kaç yaşımda ve nasıl emekli olurum? Rüstü Koçak

Cevap: Değerli okurum, verdiğiniz bilgilere göre yaklaşık 2550 prim gününüz olsa gerek. Avustralya vatandaşlığına geçtikten sonraki çalışmalarınızı Türkiye'de borçlanma imkanınız yok. Avustralya ile ikili sosyal güvenlik sözleşmemiz olmadığından, yurtdışı kısmi aylığı da alamazsınız. Bu durumda emeklilik için iki alternatifiniz var;

1- Bugün itibariyle Türkiye'ye dönerseniz, SSK'lı (4/a) olarak 2550 günü 5225 güne tamamladığınız tarihte emekli olursunuz.

2- Avustralya'da Türk vatandaşlığına geri dönerek çalışmaya devam ederseniz, ilerde bu çalışmalarınızı Türkiye'de borçlanarak 5225 günü tamamlar ve emekli olursunuz.

Aylıksız iznimi ne zaman borçlanayım?

Soru: Sadettin Bey, ben devlet memuru olarak çalışıyorum. Geçmiş yıllarda 6 ay kadar aylıksız izin kullandım. Bu izin süremi ne zaman borçlanmamı tavsiye edersiniz. Emeklilikten önce herhangi bir tarihte borçlanabilir miyim? Aysel Mert

Cevap: Değerli okurum, aylıksız izninizi ne zaman borçlanacağınız çok önemli değil. Borçlanmadan önceki emeklilik tarihinize en az 6 ay kalana kadar borçlanabilirsiniz. Bu sizin ödeme gücünüze bağlı. Borçlanma zamanınız emekli aylığınızı etkilemeyecektir.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 24.11.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.