İsteğe bağlılardan oya yapanlar 102 yapmayanlar 204 YTL prim ödeyecek / Ali Tezel

İsteğe bağlı sigortalılık ile oya yapmanın ne alakası var diyebilirsiniz. Ülkemizde her hafta “Oya Pazarı” kurulan tek ilçe Ödemiş’liyim ve oya pazarında annesinin yaptığı oyaları satmış birisiyim. Ben bile ilişkisini kurmakta zorlandım. SGK’nın trilyon harcayıp bastırdığı tanıtım kitapçığı ile Bakan’ın açıklamalarında evde oya yapan kadınlara düşük prim sözünün peşine düştüm.

1- SSK’nın isteğe bağlıları için neler değişti

Aslında 5510 sayılı Kanun’da bu tür bir düzenleme olmamasına karşın, Kanun’un açıklaması sayılabilecek Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği (SSİY) ile bazı ilave düzenlemeler getirilmiştir.

a-Prim rakamı arttı, sağlık primi de zorunlu

SSK’ya her ay asgari ücretin yüzde 25’i oranında (160 YTL) isteğe bağlı SSK primi öderken artık 1 Ekim 2008 gününden itibaren yüzde 20 emeklilik primi ve yüzde 12 oranında da GSS yani genel sağlık sigortası primi de ödeyeceksiniz. Yani, asgari ücret (638,70 YTL) alt sınır ve bu rakamın 6,5 katı olan 4151,70 YTL üst sınır olmak üzere her ay dilediğiniz rakamın yüzde 32’si oranında prim ödemeniz gerekecek. İsteğe bağlı sigorta primleri takip eden ayın sonuna kadar ödenir, bu ay bankaya gittiğinizde ekim ayının primini öderken en düşük 204 YTL prim ödemek zorundasınız.

b-SSK’nın isteğe bağlısı artık yok

1 Ekİm gününden sonra SSK’lılara 4/A’lı, Bağ-Kur’lulara 4/B’li ve T.C. Emekli Sandığı iştirakçilerine de 4/C’li denecektir. Kimin nereden emekli olunacağının tespiti yapılırken eskiden olduğu gibi son 7 yıllık (2520 günlük) prim ödemelerinde en çok nereye prim ödenmişse o şartlarla emekli olunma ilkesine aynen devam edilecektir.

1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren yeni isteğe bağlı sigortalılığın en önemli farklılığı ise 30 Eylül 2008 günü ve öncesinde SSK’ya 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince isteğe bağlı olarak prim ödeyenlerin 1 Ekim 2008 gününden sonraki sürelerde ödeyecekleri isteğe bağlı primleri, 4/B’li (eski adıyla Bağ-Kur’lu) olarak değerlendirilecek olmasıdır.

Yani, ister eski SSK isteğe bağlısı olsun ister yeni isteğe bağlı olsun 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ödenecek isteğe bağlı sigorta primleri Bağ-Kur’a (4/B’ye) ödenmiş sayılacaktır.

Bu durumda 1 Ekim 2008 gününden sonra isteğe bağlıya 1260 gün (3,5 yıl) prim ödeyen birisi şimdiki SSK şartları (4/A) ile değil şimdiki Bağ-Kur (4/B) şartlarıyla emekli edilecektir. Mesela bugün SSK’dan 5000 veya 3600 gün ile emekli olmayı beklerken birden hem emeklilik yaşının uzadığını hem de 9000 gün prim ödemek yükümlüsü olabileceklerdir.

c-1 Ekim’den sonra 3,5 yıla sakın ulaşmayın

Ancak, 1 Ekim 2008 gününden sonra SGK’nın isteğe bağlı sigortasına devam edecek olanlar, en fazla 1230 gün (41 ay) daha devam edebilirler. 1230 günden sonra isteğe bağlıdan çıkıp bir işyerinden SGK’ya işçi (4/A’lı) olarak bildirilmeleri gerekir.Yoksa SSK’lı gibi emekli olma hakkını kaybederler. Bu arada emeklilik için gereken prim ödeme gününü tamamlamaya 1260 günden az günü olanların sorunu olmaz. Fakat, Bağ-Kur’dan sonra 1260 günü tamamlamaya çalışanların hemen işe girmeleri gerekir.

d-Oya yapan kadınlar 102 YTL ödeyecek

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “İsteğe bağlı sigortalılar” başlıklı geçici 3’üncü maddesinin 4’üncü fıkrasında; “(4) 1/10/2008 tarihinden önce, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen işleri, hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yapmakta olanlardan, 1/10/2008 tarihinden sonra aynı şartlarla bu işleri yaptıkları tespit edilen kadınların; isteğe bağlı sigortalı olarak 2008 yılı için Kanunun 82’nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının onbeş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi öderler. Bu durumdaki sigortalıların tespiti, Maliye Bakanlığı’nın görüşü alınarak Kurumca belirlenecek usul ve esaslara göre yapılır.” hükmü mevcuttur. Bu düzenlemeyle, normal isteğe bağlı sigortalılar ayda en az 204 YTL prim öderken, oya yapan, düğün şekerlemesi hazırlayan, gazete kağıdından kese kağıdı yapan veya buna benzer işleri evlerinde yaparak kazanç elde edenler ayda sadece 102 YTL ödeyerek 30 gün ödemiş sayılacaklar.

2- İsteğe bağlı Tarım SSK’lılar da 104 YTL ödeyecek

2925 sayılı Tarım SSK Kanunu ile artık tarımda amele-ırgat olarak çalışanların Tarım SSK’ya isteğe bağlı olarak girebilmelerinin yolu kapatıldı ama eski Tarım SSK’lılar yine eski 2925 sayılı Kanun gereğince ödeme yapmaya devam edebilecek.

a-Eski Tarım SSK’lılar sakın çıkmayın

Halen devam ettiğiniz Tarım SSK’dan çıkarsanız bir daha Tarım SSK’lı olabilme şansınız hiç yok bu nedenle primlerinizi düzenli ödemeye çalışın. Sizlerin durumu SSİY’nin, “2925 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı Geçici 9’uncu maddesinde belli edilmiştir. Buna göre;
 

• Tarım SSK’lılar her ay asgari ücretin yarısı (319,35 YTL) dikkate alınarak, yüzde 20 emeklilik ve yüzde yüzde 12,5 genel sağlık sigortası primi olmak üzere %32,5 oranında prim ödeyecekler. Bu durumda her ay ödenecek prim tutarı, 104 YTL olacaktır.
• Tarım SSK’lılar her ayın primini en geç ertesi ayın sonuna kadar bankalara ödeyecekler ama aylık primleri ödeyemezlerse, gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ait olduğu yılı izleyen yılın Şubat ayı sonuna kadar ödenen primler de süresi içinde ödenmiş kabul edilecektir.
  
  b-Yeni durumda amelelere emeklilik hayal
  
  5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girdi ve tarımda (tarlalarda, bağlarda, bahçelerde) amele, ırgat olarak çalışanlara daha önceki hükümetler zamanında tanınmış ucuz ve kolay emeklilik artık bitti. Onlar için artık emeklilik hayal olup köylüler, çiftçiler artık emekliliği rüyalarında görecekler. Tarımda çalışan ameleler-ırgatlar bundan böyle isteseler bile bu sıfatlarıyla prim ödeyemeyecekler. İsteğe bağlı sigortalı olsalar bile eski adıyla SSK’lı değil, Bağ-Kur’lu sayılacaklar ve 3600 günle değil 9000 günle emekli olacaklar. Ayda da en az 204 YTL prim ödemek zorunda kalacaklar.
  
  3-Tarım Bağ-Kur’lular da şimdilik 104 YTL
  
  2926 sayılı Tarım Bağ-Kur Kanunu artık yok ve çiftçiler, balıkçılar, bağ-bahçe sahiplerinin zorunlu sigortalılığını düzenleyen Kanun ortadan kaldırıldı. Bunun yerine 5510 sayılı Kanun ile her ay kişi başına net bir asgari ücret kazanan çiftçiler 5510 sayılı Kanuna göre 4/B sigortalısı olabilecekler.
  
  a-Eski Tarım Bağ-Kur’lular
  
  SSİY’nİn “2926 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı Geçici 10’uncu maddesine göre;
• Tarım Bağ-Kur’lular 01.10.2008 gününden 31/12/2008 gününe kadar asgari ücretin 15 günlüğü (319,35 YTL) dikkate alınarak, yüzde 20 emeklilik ve yüzde yüzde 12,5 genel sağlık sigortası primi olmak üzere %32,5 oranında prim ödeyecekler. Bu durumda her ay ödenecek prim tutarı, 104 YTL olacaktır.
• 2009 yılı başından itibaren asgari ücretin 16 günlüğü, 2010 yılında 17 günlüğü dikkate alınarak (her yıl bir günlük ilave gelecek) ödenecek prim belli edilecek.
  
  b-Yeni durumda çiftçilere emeklilik hayal
  
  5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girdi ve tarımda çiftçi olarak çalışanlara daha önceki hükümetler zamanında tanınmış ucuz ve kolay emeklilik artık bitti. Onlar için artık emeklilik hayal olup, kendi işyerlerinde üretim yapan, köylüler, çiftçiler artık emekliliği rüyalarında görecekler. Çünkü, prim ödeyebilmek için ailedeki kişi başına düşen net gelirin en az bir asgari ücret olması gerekiyor. 5 kişilik bir çiftçi ailesinin (masrafları düşüldükten sonra kalan) net gelirlerinin toplamı 3193 YTL olması gerekiyor. Ülkemizde ayda 3193 YTL ne geliri olan bir çiftçi ailesi olabileceğine ise ihtimal vermiyorum.

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 18.11.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.