Yeni Dönemde Çalışan Kadının Hamilelik ve Doğuma İlişkin Hakları / Şevket Tezel

Hamile bir kadın çalışan olarak sosyal haklarım hakkında fikrim olmadığı gibi bilgi alabileceğim kimse de yok. Doğum iznimin miktarı nedir? Doğum iznim boyunca sigortam asgari ücretten mi karşılanıyor? Toplu doğum parası alabiliyor muyum? Süt parası nedir? Zübeyde ARSLAN

 

Sayın Okurum,

Sigortalı kadın çalışanın hamileliği ve analık halinde İş Kanunu ve SSGSS Kanunundan kaynaklanan bir takım hakları bulunuyor.

 

Doğum Öncesi Hakları

Hamilelik süresince periyodik kontrol için ücretli izin alma hakkı bulunuyor.

 

Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde ücretlerinden herhangi bir kesinti yapılmaksızın daha hafif işlerde çalıştırılmasını talep edebiliyor.

 

Doğum izni

Çalışan hamile bir kadının doğum öncesinde ve sonrasında sekizer hafta süre ile toplam onaltı hafta ücretsiz izin alma hakkı bulunuyor. İkiz veya daha fazla gebelik halinde doğum öncesi izin on hafta kullanılabiliyor. Ücretsiz doğum izni işverenin yetkisinde olmayıp hamile işçinin haber vermesi yeterli bulunuyor. Hekim raporu hamile kadın işçinin doğum öncesi iznini daha az süre ile kullanıp eksik kullandığı bu süreleri doğum sonrası iznine ilave etmek istediği durumlarda gerekiyor.

 

Sigortalı kadının talebi ve hekimin de uygun görmesi durumunda doğum öncesi iznini doğuma üç hafta kalıncaya kadar erteleyebiliyor ve iznin kullanılamayan en fazla beş haftalık kısmı doğum sonrasına eklenebiliyor.

 

Ancak doğumun hesaplanan tarihe göre daha erken gerçekleştiği durumlarda kullanılmayan doğum öncesi izin süreleri doğum sonrası izne ilave edilemeyerek yanmış oluyor.

 

Hamile kadın işçinin kullandığı doğum öncesi veya sonrası izin süreleri İş Kanunu’nda öngörülen sürelerden daha uzun sürmüş ise fazla olan bu süreler için kurum hekiminden rapor alınması zorunlu bulunuyor.

 

Geçici işgöremezlik ödeneği hakkı

Doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla kadın çalışan doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler de dâhil olmak üzere ücretsiz doğum izni kullandığı sürelerde SGK’dan geçici işgöremezlik ödeneği alma hakkına sahip bulunuyor. Bu ödeneği alabilmek için yatarak tedavi şartı aranmıyor.

 

Sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisi oluyor.

 

Verilen ödeneğe esas günlük kazanç, doğumun olduğu tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde prime esas kazançlar toplamının bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanıyor.

 

Doğum sonrası hakları

Çocuğunun bir yaşını doldurmasına kadar kendisinin istediği saatlerde kullanmak ve çalışma saatlerinden sayılmak üzere günde bir buçuk saat süreyle süt izni alabiliyor.

 

Kadın işçinin isteği halinde doğum sonrası izninin bittiği tarihten itibaren 6 aya kadar ücretsiz alabiliyor.

 

Kadın işçi gerek bu süreler için gerekse doğum nedeniyle çalışma yaşamına ara vermesi halinde çalışmadan ve prim ödemeden geçirdiği bu sürelerin her doğum için çocuğun da yaşaması şartıyla en fazla iki yıl kadarını borçlanma hakkına sahip bulunuyor.

 

Süt parası

Her çocuk için yaşaması koşuluyla doğum tarihinde geçerli olan ve SGK’ca belirlenip Bakanlıkça onaylanan tarife üzerinden SGK tarafından emzirme ödeneği (Süt parası) verilmesi gerekiyor.

 

4/a sigortalısı kadına doğum yapması nedeniyle emzirme ödeneği verilebilmesi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması şart.

 

İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI

Yeni Dönemde 4/a Sigortalıları İçin Prime Esas Kazançtan İstisna Olacak ve Olmayacak Ödemeler

Ayni yardımlar, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile SGK’ca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin yüzde 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı tutarları dışında ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime esas kazanca dâhil edilmesi gerekiyor.

 

Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar 5510 sayılı Kanun kapsamında hesaplanacak prime esas matrah hesabında dikkate alınmayacak.

 

Bu bakımdan, sigortalıların yakacak, temizlik, aydınlatma ve benzeri nitelikteki giderleri için yahut tahsil veya mesken yardımı gibi kanunda ismen sayılmayan nedenlerle yapılan ödemeler, ödemenin yapıldığı aydaki prime esas kazanca dâhil edilecek.

 

Öte yandan, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun’a istinaden ödenmekte olan ikramiyeler ile ilave tediyeler prime tabi tutulacağı gibi, 4857 sayılı Kanunun 61 inci maddesindeki “Sigortalılara yıllık ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iş kazaları ile meslek hastalıkları primlerinin kesilmeyeceğini” amir bulunan istisnai hüküm üzerinde durulmaksızın hak kazanıldığı halde kullanılmayan yıllık izin süresi için ödenecek ücretlerden de kısa vadeli sigorta kolları primi kesilecek.

 

Yani yıllık ücretli izni kullandığında kesilmeyecek olan kısa vadeli sigorta prim kolları (İş Kazası, meslek hastalığı, hastalık) primleri, işçi yıllık iznini zamanında kullanmayıp, işveren de buna göz yumduğunda akdin feshinden sonra bu izin sürelerine ilişkin ücret ödenmesi gerekmektedir. İşte bu durumda ödenen ücretlerden de kısa vadeli sigorta kollarından prim kesilmesi gerekiyor.

(Kaynak: Sözcü Gazetesi | 07.11.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.