Kefalet Vergisi ve Cezası

Holding ve grup şirket­lerinin birbirle­rine verdikleri kefaletlerle ilgi­li, bunun bir hiz­met olduğu ve emsale uygun bir bedel alınması gerektiği gerek­çeleriyle trans­fer fiyatlaması incelemeleri yapılmaya baş­landı.

Transfer fiyatlama­sı incelemeleri konusunda­ki 3 Şubat 2025, 8 ve 15 Ocak 2024 tarihlerinde DÜNYA Gazetesi’nde yayınlanan ya­zılarımı, ayrıca, “Türk Vergi Hukukunda İlişkili İşlem Ta­nımı” ve ”Uygulamada Trans­fer Fiyatlaması İncelemeleri” kitaplarımı gözden geçirme­nizi tavsiye ederim.

Kefalet konusu yeni değil

Bu konuda 2018 yılında da yaygın eleştiriler yapılmış, çı­kan aflar neticesinde, oluşan uyuşmazlıkların bir kısmı hiç yargıya gidilmeden, bir kıs­mı da yargılamanın değişik aşamalarında aftan yararla­nılarak kapatılmıştı. Bu konu bu yıl tekrar yaygın bir şekil­de incelenmeye başladı.

Geçmişte yapılan bir kısım incelemelerde kredi garanti fonunun aldığı bedelin (%2) emsal alındığı görülmüştü. O dönem incelemelerinde, TL kredi için öngörülen oranın döviz kredilerine de uygulan­ması gerektiği, fiilen kullanı­lan kredinin değil açılan kre­di limitinin ücret hesaplama­sında dikkate alınabileceği vb hususlarda yoğun tartışmalar yaşanmıştı.

Bu tür inceleme ve tarhi­yatların kayıt içindeki mükel­leflerin vergi ödeme, vergiye uyum çabalarını olumsuz et­kilediği, mevcut inceleme ka­pasitesinin yersiz alanlarda heba edilmesi, adeta kayıt içi ile mücadele anlamına geldiği düşüncesindeyim.

Geçmiş incelemelerle ilgili yargı kararları

Konuya ilişkin bir ilk mah­keme kararı gerekçesi aşağı­daki gibidir: “Bağlı şirketle­rin düşük maliyetli krediye ulaşmasının kâr oranlarını artıracağı ve dolayısıyla dava­cıya ödenecek kâr payı ve te­mettü gelirlerini de artıraca­ğı açıktır. Bu durumda, davacı tarafından kefalet sözleşme­si nedeniyle herhangi bir üc­ret alınmamasında aleyhine bir durum oluşmamaktadır… kefilin ücret almasını zorun­lu kılan bir yasal düzenleme de bulunmadığından Holding şirkete cezalı tarhiyat işle­minde hukuka uyarlık bulun­mamıştır.”

Ne yapmalı?

İki aşamalı bir savunma stratejisi oluşturmakta fayda bulunmaktadır.

1.İlk etapta, verilen bir hiz­met olmadığı hususunda ar­gümanlar ortaya konmalıdır.

Holdinglerin iştiraklerin­den elde ettikleri kâr payları ana gelir kaynaklarını oluş­turduğundan, kefil oldukları şirketin kredi maliyetlerinin azalması hem o şirketin ver­gi matrahını olumlu etkileye­cek hem de kâr dağıtabilme kapasitesini artıracaktır. Do­layısıyla karşılıksızlıktan söz edilemez.

Ana (bazen tek ortağın) or­tağı olduğu şirketin başta ser­maye olmak üzere desteklen­mesi ortağın aynı zamanda görevi ve sorumluluğudur.

Holdingin kefalet gücü za­ten iştiraklerinden gelmekte­dir. Dolayısıyla aslında kefil olunanın bilançosu da o kefa­let gücünün bazen tek veya en önemli kısmını oluşturmak­tadır.

Holdinglerin kredi notu ile bizatihi kefil olunan şirke­tinki karşılaştırıldığında ba­zen şirketin kredi notu (Hol­ding iştiraklerinin zararları, Holding borçları vb. nedenler olabilir) daha yüksek olabil­mektedir.

Bankalar grup şirketlerin kredi limitlerini bir bütün olarak değerlendirdiklerin­den, kefalet isteme gereği do­ğabilmektedir.

Bazen kefil olunan şirketin varlıkları bir kefalet kullanı­mını gerektirmese bile adeta formalite veya zorunluluk gi­bi Holding şirketten de kefa­let alınmakta, ancak aslında o kefaletten bir yararlanma söz konusu olmamaktadır.

Bu ve benzeri pratikte orta­ya çıkabilecek tüm argüman­lar dikkatlice gözden geçirilip kullanılmalı, gerekçeleri ile soyut ifadelerin ötesinde al­tı doldurularak inceleme ele­manı ile paylaşılmalı ve ge­rektiğinde de tutanağa olabil­diğince ayrıntılı bir şekilde geçirilmelidir.

Bu konu, geçmişte yapı­lan, ortakların şirketlere ver­dikleri faizsiz hatta kur fark­sız kredilerle ilgili emsal KDV alınması gerektiği iddi­alarına da benziyor. O dönem de Maliye, bu şirketleri alkış­layacağına, olmayan faiz üze­rinden KDV almaya kalkmış­tı. O konu mükellefler lehine sonuçlanmıştı. Ayrı konular gibi görünse de hizmetin var­lığı/yokluğu tartışmalarında o kararların da incelenmesi yararlı olabilecektir.

Yine birçok yargı kararında bırakın kefaleti faizsiz borç verilmesi hususundaki tar­hiyatların bile kaldırıldığını görmekteyiz.

2.İkinci etapta, şayet Ma­li İdarece bir hizmet verildi­ği sonucuna varılacaksa, em­salin bulunması, emsalin ne olabileceği, emsalin özelikle­ri, iç emsal olup olmadığı, bu emsallerin doğrudan veya dü­zeltmeler sonrası dikkate alı­nıp alınamayacağı, nasıl dik­kate alınabileceği hususları, transfer fiyatlamasına ilişkin düzenlemeler de dikkate alı­narak, teknik bir dil ve titiz­likle ortaya konmalıdır.

Kefaletle ilgili olarak fii­len kullanılan kredi kısmı ile sınırlı değerlendirme yapıl­malı, kullanılmayan kredi li­mitleri de “emre amadelik” mantığı ile fiyatlanmaya çalı­şılmamalıdır.

Teminat mektubu komis­yonları “emsal karşılaştırma­sına uygun hale getirilmesi için düzeltilmesi gereken” bir dış emsal seti veya hali hazır­da kullanılan teminatlar var­sa iç emsal olabilir.

Kredi garanti fonunun geç­mişte de gündeme gelen ko­misyon oranları kullanıla­maz. Bilançoları yeterli olma­dığı, bankalar o bilançoları krediye uygun görmediği için fon devreye sokulmuştu.

3.Ayrıca, her iki şirkette (kefalet veren ve lehine ke­falet verilen) Hazine zararı testi yapılmalı, Hazine zararı her ne kadar ise (bizce) ancak o tutar kadar vergi ziyaından bahsedilebiliyor olması ge­rekmektedir.

4.Mümkünse emsal be­del araştırması yaptırılma­sı da yararlı olabilecek argü­manlar üretmeye yardımcı olabilecektir. Gazete yazısı sınırlarını daha fazla zorla­madan, mevcut incelemele­rin şirketin mali müşavirleri, muhasebe , finans bölümle­ri ve avukatlarla birlikte dik­katlice yönetilmesinde fayda gördüğümü belirterek nokta­layayım.

(Kaynak: Zeki Gündüz / Dünya Gazetesi | 10.03.2025)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.