Enflasyon Muhasebesinde Level Atladık

Türkiye, Ekim 2024 itibarıyla %48’58’lik yıllık enflasyon oranıyla dünyada enflasyonun en yüksek olduğu 6. ülke konumunda. Enflasyon oranı en yüksek ülke ise, %193 ile Arjantin.

19 Nisan 2024 günü Trading Economics’te yer alan verilere göre dünyada yıllık enflasyonun en yüksek olduğu ülke açık ara Arjantin. Bu ülkede Mart 2024’te yıllık enflasyon yüzde 288.

Ardından yüzde 140 ile Suriye ve yüzde 123 ile Lübnan geliyor.

Dördüncü sıradaki Türkiye’de Mart 2024 itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 68,5.

Venezuela yüzde 67,8 ile hemen Türkiye’nin ardından beşinci sırada bulunuyor.

Yıllık enflasyon dünyada sadece yedi ülkede yüzde 50’den daha yüksek durumda. Anlayacağınız Türkiye enflasyonda tüm Afrika ülkelerini geçti.

Global bir araştırma şirketi yine çok konuşulacak bir araştırmaya imza attı. Türkiye, yüzde 48 ile dünyanın en sinirli ikinci ülkesi olurken; Avrupa’nın ise birincisi oldu.

Araştırmalara göre dünyadaki en sinirli  ülke yüzde 49’luk oranıyla Lübnan seçildi. Üçüncü sırada ise Ermenistan yer aldı.

Şimdi bu verileri alt alta koyunca, geçim derdiyle sinirlilik arasında ki toplumsal travmaya sebebiyet veren hadiseyi anlamak için psikiyatrist olmaya gerek olmadığını düşünüyorum.

Bazen algı yönetimi diye düşünüyorum ancak gündelikçi siyasi haberleriyle üçüncü sayfa hadiseleri içiçe geçince eyvah! diyorum bu topraklarda Ortadoğululuk ruhu hortladı diye düşünüyorum.

Mafya haberleri çoğalınca Asya Tipi Yönetim tarzına hevesleniyoruz gibi geliyor.

Ancak yüz akı sosyal dayanışmalar ile de batıya dönük yüzümüz aydınlanıyor.

Mustafa Kemal’i bir şükran duygusuyla anıyoruz.

Yazıya adını veren şok gelişme ile enflasyon muhasebesinde birden sarsıldık.  BDDK’dan 2025’te Bankalar İçin Enflasyon Muhasebesine Veda! Başlığı ile kamuoyuna bomba gibi düştü.

Evet BDDK, 2025’te bankaların enflasyon muhasebesine veda edeceğini açıkladı. Bu önemli değişim, bankacılık sektöründe nasıl bir etki yaratacaktı?

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), enflasyon muhasebesi uygulamasına yönelik önemli bir basın açıklaması yaptı. Bu açıklama, finansal istikrar ve hesap verimliliği açısından kritik bir dönemde geldi.

BDDK’nın yaptığı açıklamaya göre, 11021 sayılı karar uyarınca, bankalar ile finansal kiralama, faktoring, finansman, tasarruf finansman ve varlık yönetim şirketleri, 2025 yılı itibarıyla enflasyon muhasebesi uygulamasını hayata geçirmemeye karar vermiştir. Bu durum, ilgili sektörlerdeki muhasebe uygulamalarının standartlaşması açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.

Bu kararın alınmasında, enflasyonun etkilerinin daha iyi yönetilmesi ve finansal raporlamaların daha sağlıklı bir şekilde yapılmasına yönelik ihtiyaçlar ön planda tutulmuştur. BDDK, bu süreçte şeffaflık ve hesap verebilirliğin artırılması gerektiğini vurgulamaktadır.

Dünyada Enflasyon Muhasebesi Uygulayan Ülkeler Hangileridir?

Arjantin, Etiyopya, Sudan, Venezüella, Yemen, Zimbabve, Surinam, Türkiye.

Enflasyonun yükselmesi ortalama efektif vergi oranını yükselterek şirketler üzerinde vergi yükünü artıracağı gibi bu yükün dağılımını da önemli ölçüde değiştirdiği kabul edilmektedir.

Yüksek enflasyonun süreklilik arz ettiği ekonomilerde paranın satın alma gücü azalırken fiyatların sürekli olarak artması makro ve mikro ölçekte yapısal sorunları beraberinde getirebilir.

Enflasyon muhasebesi uygulaması ile finans, vergi ve muhasebe süreçlerinde fiyat artışları kaynaklı yansımaları en aza düşürebilirsiniz.

Enflasyon muhasebesi, parasal olmayan varlıkların değerini enflasyon oranında güncelleyerek şirket bilançolarını gerçekçi bir şekilde sunmayı amaçlar.

1 Kasım 2024 tarihinde idare ile kamuoyu arasında ipler yeniden koptu.

176 sıra no.lu Sirkülerde; bu formülde yer alan “bir önceki geçici vergi dönemi” olarak enflasyon düzeltmesinin uygulanmadığı son geçici vergi döneminin değil, enflasyon düzeltmesinin uygulandığı en son geçici vergi dönemi ya da hesap döneminin dikkate alınması gerektiği açıklandı.

Sirkülerde yapılan açıklama dikkate alındığında;

2024 yılının 2. Geçici Vergi Döneminde enflasyon düzeltmesi uygulayanlar, 2023/Aralık dönemine ait Yİ-ÜFE endeksini, 3. Geçici Vergi Döneminde ise 2024/Haziran Yİ-ÜFE endeksini kullanacaklardır.

560 ve 563 sıra numaralı VUK tebliğleri gereği 31.12.2023 tarihli gelir tablosundaki brüt satışlar toplamı 50 Milyon TL’nin altında kaldıkları için 2024 yılının geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi uygulamayan mükelleflerden, 2024 yılının hesap dönemi sonunda basit ortalama yöntemi kullanacaklar, bir önceki geçici vergi dönemi sonu endeksi olarak 2023/Aralık dönemine ait Yİ-ÜFE endeksini dikkate almak zorunda kalacaklardır. Bu açıklama, basit ortalama yönteminin kanundaki getiriliş amacına uymamaktadır.

TÜRMOB kamuoyu açıklamalarında da vurgulandığı üzere;

“Böyle uygulandığı takdirde, stokların yanlış düzeltilmiş olacağı gibi, geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi uygulayan ve uygulamayan mükellefler arasında da önemli oranda eşitsizlik yaratacaktır.”

Diğer taraftan bu şekilde uygulanması halinde, mükelleflerle meslek mensuplarını karşı karşıya getirebileceği gibi sonradan yapılacak vergi incelemelerinde mükellefler cezalı tarhiyatla karşı karşıya kalabilecek ve bir çok uyuşmazlık ortaya çıkabilecektir.

Yukarıda açıkladığımız sebeplerle sirkülerin ilgili bölümü ivedilikle düzeltilmelidir denildi.

Enflasyon Muhasebesinde Vergi Etkisi…

Asıl kıyamet bundan koptu. Bu ekonomik krizle beraber hızla yükselen enflasyonist ekonomide, enflasyon muhasebesi uygulanacak sevinci kursağında kalan işletmeler haliyle yaygarayı kopardılar. Vergi etkisi…

Düzeltme işlemleri 2023 yılı için vergilemeye yol açmayacak, ancak düzeltilen parasal olmayan kalemler 2024 ve sonraki yıllarda düzeltilmiş değerleri üzerinden dikkate alınacaklarından, 2024 ve takip eden yıllardaki hesaplanacak vergiye etki edecektir.

Böylelikle 2023 dönem sonunun düzeltilmesiyle birlikte 2024 yılından itibaren enflasyon düzeltme farkları gelir tablosu ile ilişkilendirilerek vergi matrahını doğrudan etkileyecektir.

Özkaynakları güçlü olan kurumlarda enflasyon düzeltmesi dönem kârını ve kurumlar vergisi matrahını azaltacak, daha çok yabancı kaynakla finanse edilen özkaynakları zayıf olan kurumlarda ise enflasyon düzeltmesi kârı ve kurumlar vergisi matrahını artıracaktır.

Stokların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasının, dönem kârını artırıcı etkisi olmakla birlikte, bunların enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan maliyet değerleri ile satışa konu edilmesi dönem kârını azaltıcı etkisi olacaktır.

Dolayısıyla Enflasyon düzeltmesi daha az vergi ödeneceği anlamına gelmediği gibi bazı işletmelerde daha fazla vergi ödenmesine yol açabilecek olup düzeltmenin vergisel etkisi işletmelerin yapısına göre farklılık gösterecektir.

Son söz, Bankacılık sektörünü dışarda bırakan son karar ile beraber enflasyon muhasebesi level atlamış oldu. Sene sonu geldi. Buna göre enflasyon muhasebesini uygulamak zorunda olan firmalar için kabus devam ediyor.

Parasal olmayan aktif varlıkları güçlü, finansmanını borçlanma ile yapan, özkaynağı düşük işletmelerde  enflasyon düzeltmesi kar artırıcı sonuç doğuracak, vergi matrahlarını artıracak ve ilave vergi hesaplamaları gerekecek ve öz kaynakları düşük, yatırımlarını yeni borçla finanse eden reel sektör, 2024 ve 2025 yıllarında enflasyon düzeltmesi nedeniyle, henüz gerçekleşmemiş kazançları üzerinden vergi ödemek zorunda kalacaklar, enflasyon düzeltmesi, reel sektöre 2024 ve 2025 yıllarında ilave bir vergi maliyeti getirecektir.

(Kaynak: Abbas Coşar / Bodrum Gündem | 17.12.2024)

>> Yılın Kampanyası: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.