Hakları doğru ve iyi anlatalım / Tahsin Sınav

Haklar, nasıl doğru ve iyi anlatılabilir? Tabiî ki insanların anlayacağı dille.. Anlaşılan dilin kullanılması, popülerleştirilmiş anlatım değil elbette. Çünkü popülerleştirerek anlatım, sosyal güvenlik hakları yönünden bakıldığında, okuyanları haklarının kapsamı itibariyle yanlışlara sürükleyebiliyor.* Hakları doğru anlamayı aşarak, kişinin anlamak istediğine doğru yolculuğa çıkarabiliyor. Ve bu sonucun insanımızın gayretini zora soktuğunu ve israf ettiğini görüyoruz.

İşte itirazımız bu sonuca. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu, vatandaşlarımızı özlü, uygulanabilir, emeklilik vb hakları yönünden sonuçlarını gösterebilir şekilde aydınlatan cep kitapları çıkarmalı.. İnternet ortamında da yayınlamalı.

SGK, örneğin doğum borçlanması, askerlik borçlanması, isteğe bağlı sigortalılık vb uygulamalarını kullanılabilir, cepte taşınabilen, bir formalık, yani 16 sayfalık broşürler halinde basıp dağıtarak vatandaşa anlatmalı. Bütçesinin de büyük olmayacağını düşünüyorum. Bunun içeriğini belirlemek çok yoğun bir çalışmayı gerektirmiyor. Ama insan sevgisi ve azim istiyor. Hep söylüyorum, ha bir gayret!

Demokratik ve sosyal bilinçlenmemizi geliştirmeliyiz. Bunun için, girişim özgürlüğümüzü sırtında taşıyan iktisadî haklarımız kadar, çalışma ve sosyal güvenlik haklarımızı da iyi öğrenmemiz ve öğretmemiz gerekiyor.

Haklar, iyi bilinmeyince görevler de gereğince yerine getirilemiyor. Ve bu nedenle sosyal devlet bilinci de hep havada kalmaya devam ediyor. Demokratik haklarımızı iyi bilip koruyamadığımızdan tüm esas ve hukukuyla demokratik devleti oluşturma başarısı gösteremediğimiz gibi.

Bu bakışla sosyal güvenlik haklarının bütün vatandaşlarımızın ilgi ve dikkatini çekmesini yadırgamamız mümkün değil.. Hatta bu geç kalmış bir ilgi ve alaka.. Bu gecikmeyi ortadan kaldırmak için, çalışma ve sosyal güvenlik derslerinin etkin bir şekilde daha ilköğretim döneminden başlatılması şart.

Bilindiği üzere, yazılarımız, hep sosyal güvenlik bilincine katkı olarak yazılıp yayınlanıyor.

Bu hafta da doğum borçlanmasıyla ilgili çok soru aldım. Ya sigortalı anneler, ya da bu annelerin eşleri veya çocukları bu soruları yönelttiler. Hedef, bu anneleri emekli etmek ve âhir ömürlerinde sosyal güvenceli kılabilmek. Elbette annelerimiz için olumlu gelir ve yaşam zeminleri oluşturabilmeli, toplumumuz..

İşte yasakoyucu da 4/a sigortalısı olan işçi anneler için çözüm üretmeyi öngörerek, doğum borçlanmasını getirdi. Bu ayrımcılık değil. Çünkü Bağ-Kur sigortalısı annelerin annelik nedeniyle iktisadî faaliyetlerini, şirket ortaklıklarını bırakmaları gerekmiyor. Bu nedenle bağımlı çalışan işçiler gibi çocuğunu büyütmek için işinden ayrılması gerekmiyor. Memur anneler de ücretsiz izin haklarını daha geniş olarak kullanmak ve bu dönemi borçlanma hakkına sahipler.

Doğum borçlanması için e-posta gönderenler: Mutlu Kılıç, Şennur Akboğa, Emel Çukran, Fahriye Çakır, Alpay Damatoğlu, M. Ali, Meltem, İdris Küpeli, Dilek Emme, Ömer Akarsu, Necdet Cantürk vb okuyucularım. Birkaçını bugün cevaplayacağım:

-M. Ali: Tahsin Bey, benim sorum doğum borçlanması hakkında. Annem, 1955 doğumlu ve 1980 SSK girişli. Bir ay sigorta primi ödenmiş ve işten ayrılmış. 1992'ye kadar da herhangi bir giriş olmamış. Fakat 1992'de isteğe bağlı ödemeye başlamış. 1998'e kadar 6 yıla yakın ödemiş. Ve toplam günü 2041. Doğumların tarihleri de 1983, 1984'te. Acaba bu yasadan faydalanabilir mi?

-Alpay DAMATOĞLU: Tahsin Bey, anneme ait doğum borçlanması hakkında bilgi edinmek istiyorum. Doğum tarihi, 14/03/1961. Sigorta başlangıç, 01/10/1977. SSK ve isteğe bağlı toplam gün sayısı, 4485 gün. Çocuk doğum tarihi, 1982. Şu an isteğe bağlı prim ödüyorum . Bu şartlarda bu haktan yararlanma söz konusu ne şekilde olur?

-MELTEM: Tahsin Bey, annem, 1946 doğumlu. 1963 yılında sigortalı olmuş. 1964 yılında sigortadan çıkmış. 1970, 1973, 1980 yıllarında doğum yapmış. 2003 yılından itibaren de isteğe bağlı sigorta ödemekteyiz. Doğum borçlanmasından yararlanabilir mi?

-İdris KÜPELİ: Tahsin Bey, annem 1990 yılında SSK'lı oldu. Sigortalı olmadan önce üç çocuğu oldu (1976, 1982 ve 1984) ve çok şükür üçümüz de yaşıyoruz. Eylül 2008'den itibaren tekrar SSK'lı olarak çalışmaya başladı. İki doğum borçlanması yapabilir mi? Yani annem ilk SSK'lı olduğundan itibaren doğum yapmadı. Erkekler askerliğini SSK'lı olduğu günden öncede yapmış olsalar, SSK'lı olduktan sonra da yapsalar, askerlik borçlanması yapabiliyorlar. Bildiğim kadarıyla kadınlar için doğum ayni şekilde olması gerekmiyor mu?

-C: Bu üç okuyucumun annesi de doğum borçlanmasından yararlanamayacaktır. Çünkü doğumlarından önce, işyerinde gebe olarak çalışmaları olmamıştır. Yasal şartları oluşmamıştır.

*Not: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk ÇELİK bile doğum borçlanmasını, erkek sigortalılara tanınan askerlik borçlanması hakkına benzeterek ve bu anlamda bayan sigortalılara tanınan bir hak olarak anlattı ve popülerleştirme yaptı. Bu yanlıştı.

 

 

(Kaynak: Yeni Şafak Gazetesi | 27.10.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.