Kurumlar Vergisi Oranlarının Başı Döndü!

ÜLKEMIZDE Kurumlar Vergisi mükellefi sayısı Haziran 2023 tarihi itibari ile 1.107.864'tür. Bu sayı 31.12.2021 itibari ile 986.318 idi. Yıllar itibari ile Kurumlar Ver­gisi mükellef sayısı, vergi oranı ve tahsilatında ciddi artışlar yaşandı. Öyle ki; 2020 Kurumlar Vergisi tah­silatı 105 milyar 47 milyon TL'den 2022'de 507 milyar 452 milyon TL'ye yükseldi. Kurumlar Vergisi oranları 2023 hesap dönemi itibari ile bugüne kadar ve ilk geçici vergi döneminde banka ve finansman şirketleri için %25, diğer mükellefler için %20, ihracatçı ve imalatçı şir­ketlerin bu gelirleri için %19 olarak uygulanıyordu. Ancak seçim eko­nomisi ve depremin etkisi ile ortaya çıkan büyük açık bu oranların tekrar yükseltilmesi sonucunu doğurdu.

ORANLAR, 1 EKİM'DEN İTİBAREN VERİLECEK BEYANNAMELERDE BEŞ PUAN ARTACAK

15/7/2023 tarihli ve 32249 Sayılı Resmi Gazete'de 7456 Sayılı “6/2/2023 Tarihinde Mey­dana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi için Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Ka­nun” yayımlandı.

Bu kanunun 21. maddesi ile 1/10/2023'ten itibaren verilecek beyannamelerde uygulanmak üzere; Kurumlar Vergisi, kurum kazancı üzerinden %25 oranında alınacak. Ancak bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurum­ları ile sigorta ve reasürans şirket­leri ve emeklilik şirketleri kurum kazançları üzerinden Kurumlar Vergisi'ni %30 oranında ödeye­cekler. Ayrıca yapılan bir di­ğer değişiklik ile ihracat yapan kurumların mün­hasıran ihracattan elde ettikleri kazanç­larına 1 puan indirimli olarak uygulanmakta olan Kurumlar Vergisi oranı 5 puan indirimli ola­rak uygulanacak. İhracatçılar için şu anda %19 olarak uygulanan oran, 1/10/2023'ten sonra verilen beyannamelerde %20 olarak uygulanmaya başlanacaktır. Aslında vergi oranı önce 5 puan artırılıp sonra 5 puan indirim uygu­laması ile ihracatçılar da şu anki uy­gulamaya (%19) göre, vergi yükünde bir puanlık oran atışı söz konusu olmaktadır. İmalatçı şirketler için tanınan imalat faaliyetlerinden elde edilen kurum kazancının 1 puan indirimli uygulanması düzenlenmesi de devam etmektedir ancak beyan­namelerde %19 olan oran, imalat­çılar için 1/10/2023'ten itibaren verilecek beyannamelerde %24 olarak uygulanacaktır. Yani önce 5 puan artırım sonra 1 puan indirim yapılmıştır!

Bu düzenlemeler, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen ver­gilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemi­ne tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançla­rına uygulanmak üzere 15/7/2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bu arada payları, Borsa İstanbul Pay Piyasası'nda ilk defa işlem gör­mek üzere en az %20 oranında hal­ka arz edilen kurumların (bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, öde­me ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri hariç) paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döne­minden başlamak üzere beş hesap dönemine ait kurum kazanç­larına Kurumlar Vergisi oranının 2 puan indirimli olarak uygulan­ması uygulaması devam etmektedir.

Vergi oran değişikliği, geçmişe etkili geriye yürüme oluyor mu?

7456 sayılı Kanun ile değiştiri­len Kurumlar Vergisi oranlarından bütçeye beklenen katkı,ek bütçe de 166 milyar 344 milyon Türk Lirası olarak yer almış. Kurumlar Vergisi tahsilat hedefi 2023 yılında 619 milyar 92 milyon TL olarak belir­lenmişti. İlk 6 aylık bütçe sonuçla­rına göre yapılan Kurumlar Vergisi tahsilatı 290 milyar 768 milyon TL olduğuna göre, yıl sonuna kadar 328 milyar 324 milyon TL daha tahsilat yapılması gerekiyor. Bu rakama ek bütçe ile konulan 166 milyar 344 milyon TL hedefi de eklediğimizde yıl sonuna kadar tahsil edilmesi gereken Kurumlar Vergisi tahsilat tutarı 494 milyar 668 mil­yon TL olmalıdır. Bu hedef tutar mı? Mümkün. Özellikle banka ve finans­man şirketlerinin vergi oranlarının %25'den % 30'a çıkartılması, enf­lasyon nedeniyle büyüyen rakamlar ve zaten az sayıda Kurumlar Vergisi mükellefinin (yaklaşık 2.000) toplam Kurumlar Vergisi'nin %85'ini öde­meleri nedeniyle bu sonuca ulaşılma ihtimali çok yüksektir.

Bütün dünya asgari kurumlar vergisi oranının %15 olması gerek­tiği ile ilgili fikir ve uygulama birliği içinde iken,bizim %30 oranına çık­mamız ve bunun üzerine kâr dağıtım stopaj oranı %10'u eklediğimizde çıkan rakam ülkemiz şirketleri için dış dünya ile rekabet ortamı olma­dığının tescilidir. Ayrıca bu oranla­rın uygulandığı bir ülkeye yabancı sermaye çekilmesi de mümkün olmayacaktır.

Gelelim son ve önemli hususa; yı­lın bitimine 3 ay kala Kurumlar Ver­gisi oranları 5 puan yükseliyor. Bu oranlar ilk kez 17 Kasım 2023'te verilecek geçici vergi beyanname­lerinde uygulanacak. Geçmişe etkili geriye yürüme olup olmadığına örnek yardımı ile karar verelim. Bir anonim şirket ,ilk ve ikinci geçici vergi dönemlerinde 1'er milyon TL geçici vergi matrahı bildirerek %20 oranında 2 milyon lira matrah üzerinden 400.000,TL geçici vergi ödemişti. Bu kanun ile birlikte 3. dönem geçici vergi beyannamesinde de 1 milyon TL matrah beyan etti­ğini kabul edelim. Yapılacak işlem 3 milyon TL matrah üzerinden %25 oranında vergi hesaplamak olacak­tır. Bu durumda, ilk 9 aylık geçici vergi matrahı olan 3 milyon TL üzerinden 750 bin TL geçici vergi hesaplanacak ve 17 Kasım 2023'te ödenecektir. Görüldüğü üzere, geçici vergi dönemi ayrılamadığı için ilave 1 milyon matrah üzerinden 250 bin lira vergi ödemek mümkün olma­makta, 650 bin lira toplam vergi yükü 750 bin lira olmaktadır. Yine 2023 yılı hesap dönemine ilişkin Nisan 2024'te verilecek Kurumlar Vergisi beyannamesinde de top­lam matrahlara normal şirketler %25, banka ve finansman şirketleri %30 oranını uygulayacaklardır. Anayasa'ya aykırılık tartışmalarına bu ortam da gereksiz olduğu için girmiyorum.

(Kaynak: Nedim Türkmen / Sözcü Gazetesi | 24.07.2023)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.