Engelli Çocuk Annesine Erken Emeklilik

Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, istihdamda yer alan kadın sayısı 10.3 milyona ulaşıyor. Bunların 8.4 milyonu sigortalı çalışan işçi, esnaf ve memurlardan oluşuyor. Peki, çalışan kadınların hakları nelerdir? Habertürk’ten Ahmet Kıvanç yazdı

TÜİK’e göre, aralık ayı itibarıyla 31.6 milyon kişilik toplam istihdamın 10.3 milyonu kadınlardan oluşuyor. Kadınların istihdama katılım oranı yüzde 31.3 düzeyinde. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü bu yıl buruk geçiyor. Türkiye genelindeki 8.4 milyon sigortalı çalışan kadının yaklaşık 850 bini depremden etkilenen Adana, Adıyaman, Gaziantep, Diyarbakır, Hatay, Malatya, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Kilis, Osmaniye’de istihdam ediliyor. Deprem illerinde istihdama yönelik teşvikler gündeme gelirken, bu illerdeki kadın istihdamını korumaya yönelik özel politikaların da hayata geçirilmesine ihtiyaç bulunuyor. Deprem illerinin yaralarının sarılması ve hızla toparlanmasında, bu yöndeki teşviklerin çok büyük katkısı olacaktır.

Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla, çalışan kadınların haklarına ilişkin mini bir rehber hazırladık.

ENGELLİ ÇOCUK ANNESİNE ERKEN EMEKLİLİK

Sigortalı olarak çalışmakta olan ve başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan annelerin, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki çalışma sürelerine yüzde 25 oranında ilave edilir. İlave edilen bu süreler emeklilik yaş haddinden de indirilir. Engelli çocuk annesi kadın 20 yıl sigortalı bir işte çalışmış ise çalışma süresine 5 yıl ilave edilip, emeklilik yaşı da 5 yıl öne çekilir. Engelli çocuk annelerinin yaş haddinden indirilecek süre konusunda bir sınırlama bulunmuyor. Bu haktan yararlanabilmek için çocuğun ağır engelli olduğuna dair rapor alınarak SGK’ya verilmesi gerekir.

3 ÇOCUK İÇİN 2’ŞER YILA KADAR DOĞUM BORÇLANMASI

İşçi, memur, esnaf statüsündeki kadınlar, doğumdan sonra çocuk 2 yaşını dolduruncaya kadar boşta geçen süreleri için borçlanma yapabiliyor. Borçlanma hakkı, 3 çocuğa kadar kullanılabiliyor. Üç çocuğu bulunan anne, boşta geçen sürelerinin toplam 6 yıla kadar olan kısmı için doğum borçlanması yapabilir.

STAJ SİGORTASI OLAN KADINLARDA DOĞUM BORÇLANMASI

Doğum borçlanması hakkından yararlanabilmek için, normalde doğumdan önce işçi, memur veya esnaf statüsünde sigortalı olmak gerekiyor. Ancak, staj sigortası bulunan kadınlar, staj yaptıkları tarih ile normal çalışmaya başladıkları tarih arasında doğan çocukları için doğum borçlanması yapabilirler. Bu şekilde doğum borçlanması yapan kadınların sigorta başlangıç tarihi de öne çekildiği için, kimi kişiler açısından erken emeklilik hakkı sağlayabiliyor.

EVLENEN KADIN İŞÇİ 1 YIL İÇİNDE İSTİFA EDERSE KIDEM TAZMİNATI ALIR

Kıdem tazminatı normalde emeklilikte veya 15 yıl sigortalılık 3600 prim günü gibi yaş dışındaki emeklilik koşullarının yerine getirilmesi, işçinin haklı nedenle iş akdini feshetmesi, işverenin işçiyi işten çıkartması gibi hallerde ödenir.
Yeni evlenen kadın işçilere bu konuda bir hak tanınıyor. Kadın işçi, resmi nikâh tarihinden itibaren bir yıl içinde kendi isteği ile işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir.

HAMİLE VE EMZİREN KADIN GECE ÇALIŞTIRILAMAZ

Hamile olduğunu işverene bildiren kadın, bu andan itibaren sağlığını ve güvenliğini riske atacak şekilde çalıştırılamaz. İşveren, çalışma koşullarını buna göre değiştirmek, gerekirse daha hafif işte çalıştırmak zorundadır. Çalışma şartlarındaki bu değişikliklerden dolayı ücretinde indirim yapılamaz.
İşyerinde hamile kadını çalıştırmaya uygun hafif bir iş yoksa ücretsiz izin verme yoluna gidebilir.
Hamile kadınlar, doğuma kadar geçen sürede 20.00-06.00 saatleri arasında çalışmaya zorlanamaz. Yarısından fazlası 20.00-06:00 arasına denk gelen gece vardiyalarında çalıştırılamazlar.
Yeni doğum yapmış kadınlar, doğumu izleyen bir yıl boyunca da gece çalıştırılamazlar. Bir yıllık sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğuna ilişkin sağlık raporu alınması halinde, raporda belirtilen süre boyunca gece çalıştırma yasağı devam eder. Hamile ve emziren kadınların günlük çalışma süresi de 7.5 saati aşamaz.

16 HAFTA ANALIK İZNİ

Kadın işçiler doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 hafta analık izni kullanır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önceki süreye iki hafta eklenir. Sağlık durumu uygun olan kadın, kendisi talep ederse, doktor raporu ile doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışmaya devam edebilir. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinenler de 8 hafta analık izni kullanabilir.

SÜT İZNİ

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde 1.5 saat süt izni verilir. Kadın memurlara ise analık izin süresinin bitiminden itibaren ilk altı ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda günde 1.5 saat süt izni kullandırılır.

DOĞUM SONRASINDA 6 AYA KADAR YARIM ÇALIŞMA

Analık izninin bitiminden itibaren, çocuğun hayatta olması şartıyla kadın işçi ve memur ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçi/memurlar birinci doğumda 2 ay, ikinci doğumda 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle yarım gün çalışabilirler. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde ise bir yıl süreyle yarım gün çalışma hakkı tanınır.

İzinli olunan saatlerde özel sektör çalışanı kadınlara İşsizlik Fonu’ndan brüt asgari ücretin yarısı ödenir. Kamuda çalışan kadınlar ise doğrudan çalışmaya bağlı olarak yapılan ödemeler hariç maaş almaya devam ederler.

ÜCRETSİZ İZİN

Doğum yapan memur 24 aya kadar, özel sektördeki işçiler ise 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir.

YARIM ZAMANLI ÇALIŞMA

Kadın işçilerin, çocuk ilköğretime başlayıncaya kadar yarım zamanlı çalışma hakkı bulunuyor. Kadın memurlar ise kanunda hak tanınmasına karşın, yönetmelik yayımlanmadığı için henüz bu haktan yararlanamıyorlar.

KREŞ HAKKI

Kadın çalışan sayısı 150 ve daha fazla olan işyerlerinin kreş yükümlülüğü bulunuyor. İşveren ya doğrudan kreş açmak, ya da mevcut kreşlerden hizmet satın almak veya başka işverenlerle ortak kreş açmak zorunda.
İşyerinde çalışan kadın sayısının 150 ve üzerinde olup olmadığı belirlenirken kadınların yaşı, çocuğu olup olmaması veya medeni durumu dikkate alınmaz.
İşveren, 150 ve üzerinde kadın işçi çalıştırdığı halde kreş yükümlülüğünü yerine getirmezse, 0-6 yaş arasında çocuğu bulunan kadın işçi açısından iş akdini haklı fesih sebebi doğar. Bu durumda, çocuğu bulunan kadın işçi kıdem tazminatını talep ederek, iş akdini feshedebilir. Ancak, iş akdini feshetmeden önce işverene noterden ihtarname çekerek süre vermesi gerekir. Verilen sürede işveren yükümlülüğünü yerine getirmezse iş akdinin feshi yoluna gidebilir.

(Kaynak: Ahmet Kıvanç / Haber Türk | 08.03.2023)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.