Şirketlerde Bağımsız Denetime Tabi Olma !

Bilindiği üzere finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli ve üretken alanlarda kullanılarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını ve kredilerin amacına matuf bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla gerekli görülen bir makro ihtiyati tedbir olarak BDDK tarafından 24.06.2022 tarihli ve 10250 sayılı kurul kararı alınmıştır.

Söz konusu Kurul kararında 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabi olunmaya ilişkin atıflar bulunduğundan kuruma gelen başvurular çerçevesinde aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

1- Hangi Şirketler 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu İle 660 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Hükümleri Çerçevesinde Bağımsız Denetime Tabidir?

Bilindiği üzere, hangi şirketlerin bağımsız denetime tabi olacağı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 397/4’üncü maddesinde belirtilmiş olup anılan maddede, Kanunun 398’inci maddesi kapsamında denetime tabi olacak şirketlerin Cumhurbaşkanınca (Bakanlar Kurulunca) belirleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda, 26/05/2018 tarihli ve 30432 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 26/03/2018 tarihli ve 2018/11597 sayılı Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı (Karar) ile denetime tabi olacak şirketler için kıstaslar belirlenmiş, söz konusu kıstasları sağlayan şirketlerin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabi olacağı hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu Karar kapsamında 28.06.2022 tarihi itibariyle 2021 hesap döneminin bağımsız denetimine ilişkin 12.630 şirketin sözleşme bildirimi yapılmıştır.

Anılan Karar’da şirketlerin bağımsız denetime tabi olma durumları aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır:

1. Karara Ekli (l) Sayılı Liste Kapsamında Olan Şirketler:

Karar’a ekli (I) sayılı liste kapsamında olan şirketler Aktif Toplamı, Yıllık Net Satış Hasılatı ve Çalışan Sayısı bakımından herhangi bir ölçüte bağlı olmaksızın 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabidir. (Karar m. 3/1-a)

Söz konusu Şirketler esas olarak SPK, BDDK, SEDDK, RTÜK gibi Kurumların düzenleme ve denetimine tabi olan şirketler, Borsa İstanbul Piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre kurulan lisanslı depo işletmeleri ile 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanununa göre kurulan umumi mağazalardır.

2. 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Kapsamında Halka Açık Sayılan Şirketler:

Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında halka açık sayılan şirketlerden:

• Aktif toplamı 15 milyon Türk Lirası,
• Yıllık net satış hasılatı 20 milyon Türk Lirası ve
• Çalışan sayısı 50 kişi

ölçütlerinden en az ikisinin eşik değerini tek başına veya bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte art arda iki hesap döneminde aşan şirketler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabidir. (Karar m. 3/1-b-1)

3- Karar’a Ekli (II) Sayılı Liste Kapsamında Olan Şirketler:

Karar’a Ekli (II) sayılı listede belirtilen şirketlerden:

• Aktif toplamı 30 milyon Türk Lirası,
• Yıllık net satış hasılatı 40 milyon Türk Lirası ve
• Çalışan sayısı 125 kişi

ölçütlerinden en az ikisinin eşik değerini tek başına veya bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte art arda iki hesap döneminde aşan şirketler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabidir. (Karar m. 3/1-b-2)

Karar’a Ekli (II) sayılı listede yer alan şirketler şunlardır:

• Sermayesinin en az %25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler,
• Yurt çapında günlük olarak gazete yayımlayan şirketler,
• Çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu, 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ve 6102 sayılı Kanunun 1525 inci maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu düzenleme ve denetimine tabi olan şirketler,
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans, sertifika veya yetki belgesi alıp bu Kurum düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren şirketler,
• (I) sayılı liste kapsamında olanlar hariç olmak üzere; Gayri faal olan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya iptal edilmiş olan (gerekli ana sözleşme değişiklikleri ve benzeri prosedür işlemleri henüz gerçekleştirilmemiş olanlar dahil) iştirak ve şirketler hariç olmak üzere, Tasarruf Mevduatı ve Sigorta Fonunun (TMSF) iştirakleri ile mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve 5411 sayılı Kanun kapsamında TMSF tarafından denetimi ve yönetimi devralınan şirketler,
• (I) sayılı liste kapsamında olanlar hariç olmak üzere; 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile sermayesinin en az %50’si belediyelere ait olan şirketler.

Genel Denetim Kriterlerine Tabi Olan Şirketler:

Yukarıda belirtilenler dışında kalan şirketlerden

• Aktif toplamı 35 milyon Türk Lirası,
• Yıllık net satış hasılatı 70 milyon Türk Lirası ve
• Çalışan sayısı 175 kişi

ölçütlerinden en az ikisinin eşik değerini tek başına veya bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte art arda iki hesap döneminde aşan şirketler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabidir. (Karar m. 3/1-b-3)

2- Bağımsız Denetime Tabi Olunup Olunmadığının Belirlenmesine Yönelik Hesaplamaların Yapılmasında Esas Alınacak Finansal Tablolar İle Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar Nelerdir?

Bağımsız denetime tabi olunup olunmadığının belirlenmesine yönelik hesaplamaların yapılmasında esas alınacak finansal tablolar ile hesaplamaların nasıl yapılacağına yönelik açıklamalar Karar’ın beşinci maddesi ile 16/02/2019 tarihli ve 30688 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar’da açıklanmıştır.

3- Bağımsız Denetime Tabi Olup Olmadığımı Nasıl Tespit Edebilirim?

Karar’da belirtilen kıstaslar çerçevesinde bağımsız denetime tabi olunup olunmadığını belirleme yükümlülüğü esas olarak şirketin kendisine aittir. Bu kapsamda, şirketin kendisine ve varsa bağlı ortaklık ve iştiraklerine ait veriler üzerinden Usul ve Esaslar’da yer alan açıklamalar çerçevesinde hesaplamaları yapması, bağımsız denetime tabi olup olmadığını belirlemesi ve denetime ilişkin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunundan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Kurumumuza sağlanan veriler çerçevesinde ilgili hesap dönemi için denetime tabi olduğu değerlendirilen şirketler VKN üzerinden sorgu yapılabilecek şekilde Kurumumuz internet sitesinde https://dtsorgu.kgk.gov.tr/giris.aspx adresi üzerinden bilgi amaçlı ilan edilmektedir. Kurumumuzca paylaşılan söz konusu çalışma bilgi amaçlı olup denetime tabi olma hususunda kesin bir sonuç içermemektedir. Bu nedenle yapılan sorgulama sonucunda şirkete ait verinin gelmemesi o şirketin kesin olarak denetime tabi olmadığı sonucunu doğurmamaktadır. Nitekim daha öncede belirtildiği üzere, Karar’da yer alan ölçütler ve Karar’a Ekli Listeler ile önceki dönemde denetime tabi olma durumları da esas alınarak, şirketin kendisi ile varsa bağlı ortaklık ve iştirakine ait veriler üzerinden denetime tabi olup olunmadığını Usul ve Esaslar çerçevesinde hesaplama, belirleme ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunundan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirme sorumluluğu asıl olarak şirketin kendisine aittir.

Ayrıca şirketlerin bağımsız denetime tabi olup olmama durumu; Usul ve Esaslar’da belirtilen finansal tablolar ve diğer bilgiler (Bağlı ortaklık ve iştiraklere ilişkin veriler, çalışan sayısı, yıllara yaygın inşaat ve onarım işi bulunup bulunmadığı vb.) dikkate alınarak ilgili şirket ve BDDK’nın (https://www.bddk.org.tr/Duyuru/EkGetir/951?ekId=824) açıklamasında da belirtildiği üzere Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik’in 9’uncu maddesi uyarınca Bankalarca belirlenecektir.

(Kaynak: Nevzat Erdağ / Nevzat Erdağ | 04.10.2022)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.