Ayakta doğum yapan yaşadı! / Resul Kurt

Sigortalı kadın doğum nedeniyle uzun bir süre bir işyerinde çalışamadığı gibi, bu dönemde sağlık harcamaları da artmaktadır. İşte, doğum nedeniyle gelir kaybına uğrayan sigortalı kadının bu kaybının telafi edilmesi için geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.

Halen yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre, sigortalı kadının analığından dolayı geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmesi;

a)Doğumdan önceki bir yıl içinde, çalıştığı işyerlerinden, kendisi adına en az 120 gün analık sigortası primi ödenmiş,

b)Doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise, doğumdan önceki on haftalık sürede işyerinde çalışmamış,

olma şartlarının yerine getirilmesine bağlıdır. Kanun hükmü gereğince, sigortalı kadının analığı halinde doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki on haftalık sürede, çalışmadığı her gün için sağlık tesisinde yatarak tedavi görüp görmediği üzerinde durulmaksızın günlük kazacının üçte ikisi üzerinden geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.

Ancak, 1 Ekim'de yürürlüğe girmesi öngörülen ve kamuoyunda sosyal güvenlik reformu olarak adlandırılan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Geçici iş göremezlik ödeneği" başlıklı 18. maddesinde;

4/(a) ve 4/(b) bendinde belirtilen muhtarlar ile ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olan; gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olan sigortalılar ile tarımsal faaliyette bulunan sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün için,

Geçici iş göremezlik ödeneği verileceği hükme bağlanmıştır.

Yine 4/(a) bendi ve 4/(b) bendinde belirtilen muhtar; ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olan; gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olan sigortalılar ile tarımsal faaliyette bulunan sigortalı kadının analığı halinde, sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde, sigortalının bu sürede çalışmamış olması şartı ile sigortalının isteği ve hekim raporu ile doğum öncesinde kullanılmayan sürenin beş haftaya, çoğul gebelik halinde yedi haftaya kadar olan kısmından doğum sonrasına ilave edilen her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilecektir.

Böylece, çalışamadığı için gelir kaybı olan kadın sigortalının geçici iş göremezlik ödeneği ile geçimini sağlaması amaçlanmıştır. Geçici iş göremezlik ödeneği, koşulları taşıması kaydıyla sadece sigortalı kadına verilebilmektedir. Sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının geçici iş göremezlik ödeneği isteme hakkı bulunmamaktadır.

5510 sayılı kanunda, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneğinin, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisi olduğu hükme bağlanmıştır. Yazının başında belirttiğim Sosyal Sigortalar Kanunu'nda, doğum yapan sigortalı kadına yatarak veya ayakta tedavi ayrımı olmaksızın her gün için günlük kazancının üçte ikisi oranında geçici iş göremezlik ödeneği alırken, reformla birlikte ayakta ve yatarak tedavi ayrımı getirilmiştir. Doğumun, hastalık, işkazası ve meslek hastalığı gibi değerlendirilmesi yanlıştır.

Sigorta prim ve ödeneklerinin hesabına esas tutulacak günlük kazançların alt sınırında meydana gelecek değişikliklerde, yeniden tespit edilen alt sınırın altında bir günlük kazanç üzerinden ödenek almakta bulunanların veya almaya hak kazanmış veya kazanacak olanların bu ödenekleri, günlük kazançlarının alt sınırındaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak değiştirilmiş günlük kazançların alt sınırına göre ödenecektir.

Daha önce, geçici iş göremezlik ödeneği alamayan Bağ-Kur sigortalısı kadınlardan, muhtar; ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olan; gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olan sigortalılar ile tarımsal faaliyette bulunan sigortalı kadınlar da doğum yapmaları halinde geçici iş göremezlik ödeneği alabilecektir.

Ayrıca, reform erken doğum cezasını da kaldırmadı. Doğum öncesi 8 veya çoğul gebelik halinde 10 haftalık istirahata ayrılan, ancak daha önce (erken) doğum yapan sigortalıya doğum öncesi istirahatının başlangıç tarihinden doğum tarihine kadar gebelik geçici iş göremezlik ödeneği ödenecek, analık geçici iş göremezlik ödeneği ise 56 günü geçmeyecektir. Erken doğum yapmamış olsa, doğum öncesi istirahatını 8 veya 10 hafta olarak kullanabilecek sigortalı, erken doğum yapması halinde bu hakkını kullanamamaktadır. Oysa erken doğumda hem kadın, hem de bebeğin sağlık nedeniyle daha fazla dinlenmeye ve bakıma ihtiyacı bulunmaktadır. Bu nedenle, erken doğum yapan kadının kullanamadığı doğum öncesi istirahat süresinin, doğum sonrasına aktarılabilmesi imkanı sağlanmalıdır.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 11.09.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.