Temmuz Ayında Çalışanların Ücret ve Diğer Hakları

Bu sene Kurban Bayramı’nın arefesi 8 Temmuz günü başlamıştı. Bayramın ilk günü 9 Temmuz gününe; son günü ise 12 Temmuz Salı gününe denk geldi. Böylece Kurban Bayramı’nda 4,5 günlük resmî tatili kutlamış olduk.

Kamu çalışanları ise Kurban Bayramı ile 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü arasındaki 13 ve 14 Temmuz günlerinde de idari izinli sayılmalarıyla birlikte 9 gün tatil yaptı. Hükûmet tarafından idari tatil ilan edilen 13 ve 14 Temmuz günlerinin özel sektör çalışanları için geçerli olmadığının altını çizelim.

Gazetemize ve sosyal medya hesaplarımıza gelen iletilerden çok sayıda okuyucumuz belirtilen Kurban Bayramı tatili ile 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik günü çalışıp çalışmamalarına göre ücret ve mesailerinin nasıl hesaplanacağını ve bayram günlerine ilişkin haklarını merak etmektedir.

Resmî tatil ücretlerinin hesaplanması

Yukarıda izah ettiğimiz üzere bu sene temmuz ayında Kurban Bayramı; arefe günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür. Ayrıca 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü de 1 gün olmak üzere toplam 5,5 gün Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu kapsamında bulunmaktadır.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesiyle kararlaştırılabilir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması hâlinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayının alınması şattır. İş yerlerinde çalışan işçilere her bir bayram günü için;

• Hiç çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak,
• Tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere her bir gün için 1 günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir. Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde de işçi ücretlerinin işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir. 

Belirtilen bayram günlerinde çalışan işçilere yapılacak ödemeleri bir örnekle somutlaştıralım.

Örneğin bir firmada makine mühendis olarak çalışan Akil Bey, günlük ücret sistemine göre günlük 400 TL ücret mukabili çalıştığını varsayalım. Akil Bey, her bir bayram günü çalışmazsa maaşında ve sigortasında herhangi bir eksiltilme yapılmadan ücretleri tam olarak yatırılması yasal bir zorunluluktur.

Örneğimizdeki Akil Bey, temmuz ayında hiç tatil yapmayarak Kurban Bayramı ve 15 Temmuz günü dâhil çalışmışsa; bu resmî tatile denk gelen her bir gün için 400 TL yerine 800 TL ücrete hak kazanacaktır. Bu durumda 2022/Temmuz ayında Akil Bey'e 4,5 günlük (8 Temmuz bayram arefesine denk geldiğinden ve bugün sadece yarım gün çalıştığı varsayıldığından kendisine yarım gün yerine tam günlük ücret ödenecektir.) Bu durumda örneğimizdeki Akil Bey, Kurban Bayramı ve 1 günlük 15 Temmuz günü için ilave ücrete hak kazanacağından günlük ücret sistemine göre temmuz ayında eline toplam (12.400 TL+2.000) 14.400 TL geçecektir.

EMEKLİLİK MAAŞINI ARTIRIR

Emeklilik maaşının yüksek olması özelikle çalışırken SGK’ya bildirilen kazançların yüksek olmasına bağlı bulunmaktadır. Bu bağlamda Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu günlerinde yapılan bu ödemlerin emeklilikte alınacak maaşa yansıması için SGK’ya bildirilip bildirilmediğinin kontrol edilmesi gerekir. Bildirilmemiş ise Alo 170’e telefonla veya SGK’ya bir dilekçe ile şikâyet yoluna gidilebilir.

Ulusal bayram ve genel tatil günleri olarak kabul edilen günlerde işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ilave olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır

Bu nedenle bayram günü çalışan işçiler fazla mesai yapmazlar ise her halükârda çifte yevmiyeye hak kazanacaktır. Fazla mesai yaparlarsa çift yevmiyenin yanı sıra her fazla mesai saati için %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaklardır.

Hemen belirtelim ki; fazla mesai ücretleri de işçinin emeklilik maaşının hesabında SGK tarafından dikkate alınmaktadır.

İş hukukumuzda bayram günlerinde çalışma karşılığı olmaksızın o günün ücretinin ödeneceği, tatil yapılmayarak çalışıldığında ise, ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücretin ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. Bu nedenle işverenin zamlı ücret yerine izin kullandırılması belirtilen yasa hükümlerine aykırıdır.

Diğer yandan belirtilen şekilde ücret ödemeyen ya da eksik ödeyen işverene her işçi başına 755 TL idari para cezası uygulanacaktır.

Son olarak işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, işçinin haklı sebeple iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatını alma hakkının bulunduğunun altını çizelim.

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 16.07.2022)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.