İki Doğum Yapan Her Kadın Sigortalı Dört Yıl Erken Emekli Olacak mı? (1) / Şevket Tezel

Yazılı basında emekliliğine dört yıl kalanların doğum borçlanması yaparak dört yıl önce emekli olarak büyük bir fırsat yakaladıklarına ilişkin bir görüş trafiği meydana geldi. Biz de her ne kadar isabetsiz öneriler ve genellemeler içeren bir yazıdan dolayı tekrar gündeme gelen bu hakkı ta dört ay öncesinden 19 Mayıs 2008 tarihli köşemizde ele almış, konu hakkında görüşümüzü “Nasıl ki erkek sigortalılar ilk sigortalılıklarından önce de geçse askerlik hizmetlerini borçlanarak hizmetine saydırabiliyor, öyle de iki doğuma kadar sınırlı olan doğum borçlanmasının sonradan talep edilmiş olsa dahi çalışan annelerce yapılabilmesine bizce hiçbir engel yok” biçiminde belirtmiş olsak da okurlarımızın ısrarlı sorularıyla bir kez daha görüşlerimizi kamuya aktarma ihtiyacı duyduk.

 

Geçmişe Dönük Doğum Borçlanmasının Yasal Koşulları Nelerdir?

SSGSS Kanunuyla 4/a sigortalılarına yani bugünün SSK ve Tarım SSK sigortalılarına iki çocukla sınırlı olarak 1 Ekim 2008 tarihinden geçerli olarak getirilen bir haktır. Bu hakkın koşulları;

• Çocuğun doğum tarihinden sonra iki yıllık sürede hizmet akdine dayalı olarak çalışmamış olması,
• Çocuğun yaşaması,
• Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni sürelerinin borçlanma talebinde bulunulması hâlinde, sigortalının bu sürelerde tabi olduğu işyerince belge düzenlenmesi,

 

Gerekiyor.

 

Kadın işçinin işsiz olduğu dönemdeki borçlanma hakkı

Henüz RG’de yayımlanmayan Borçlanma Tebliği’ndeki aykırı hükme rağmen, yayımlanmış bulunan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde böyle bir anlam bulunmaması, benzeri durumda erkeklerin iş yaşamına başlamadan önce yerine getirdikleri askerlik hizmetlerini salt askerlik yaptıklarını belgeleyerek borçlanabiliyor olmaları göz önüne alındığında iki doğuma kadar borçlanmalarının mümkün bulunduğunu, bulunması gerektiğini düşünüyoruz. 

Zira benzeri durumda erkekler için askerlikleri esnasında herhangi bir işyerinde çalışıyor olmak gibi bir şart aranmıyor.

 

Tebliğin Önemi

Henüz yayımlanmayan Borçlanma Tebliğini önemsiyoruz, çünkü Her ne kadar Tebliğ yasaya ve yönetmeliğe aykırı olamasa da böylesi muğlak bırakılan noktalarda kurumların dar yoruma giderek bireyin aleyhine değerlendirme yoluna gittikleri, bu durumda da yargı yoluna gidenler dışındaki bireylerin mahrumiyetlere uğradıkları da bilinen bir gerçek.

Tebliği çıkaracak kurumların bu duyarlılığın farkında olması, çıkarılacak Tebliğin uygulamaya ket vurmayacak açıklıkta olması, en azından çelişki içermemesi gerekiyor.

 

Memur ve Bağ-Kur’lu Kadınların Doğum Borçlanması Yok

Emekli Sandığı iştirakçisi kadınların ücretli doğum izinlerini müteakiben geçecek bir yıl için aylıksız izin alma ve aylıksız izin aldıkları bu süreleri borçlanma hakları zaten bulunuyor. 

Kadın memurlar zaten aylıksız izinli sayılan bu sürelerin kesenek ve karşılıklarını ödeyip borçlanabiliyorlar.

Bağ-Kur sigortalısı kadın için ise böyle bir hak söz konusu değildi, yeni Kanunla da gelen bir hak söz konusu değil.

 

Bağ-Kur’dan SSK’ya geçişle doğum borçlanması

01.06.2002 tarihi öncesinde ve sigortalılık kapsamında geçmeyen ikişer yıllık boş dönemlerinin hemen öncesinde meydana gelmiş olması koşuluyla 4/b sigortalıları için doğum borçlanmasının bir avantaj olacağı telakki edilebilirse de bunun için kadın Bağ-Kur’lunun şirket ortağıysa şirket ortaklığından ayrılması, yani Bağ-Kur’lu olmasını gerektiren ticari sıfatını da terk etmesi ve ücretli olarak çalışmaya başlaması gerekmektedir.

 

Yarın da her SSK’lı ve çocuk sahibi kadının doğum borçlanmasıyla emekliliğini dört yıl öne çekebilir mi konusunu örneklerle işlemeye devam edecek, kadın memurların SSK’ya geçerek doğum borçlanmasından yararlanıp yararlanamayacaklarını irdeleyeceğiz.

İŞVERENLER İÇİN ÇALIŞMA HAYATI

Anonim Şirket Kurucu Ortaklarıyla Muhtarların Sigortalılıkları İçin Önemli Tarih: 1 Nisan 2009

 

Halen anonim şirketlerin kurucu ortakları ile yönetim kurulu üyesi olan ortakları zorunlu Bağ-Kur sigortalısı sayılırken, SSGSS Yasası ile sadece anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları zorunlu 4/b sigortalısı (Bugünün Bağ-Kur’lusu) sayılmış, bu şirketlerin kurucu ortakları zorunlu Bağ-Kur Sigortalısı sayılmıyor.

SSGSS Yasasının Anayasa Mahkemesince iptal edilmeyip 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi durumunda şirketlerin kurucu ortalarının 4/b sigortalısı olarak prim ödemeye devam etmeleri bir anlam ifade etmeyecek.

Ancak anonim şirket kurucu ortaklarının 4/b sigortalılıklarını sürdürmeleri ve geçerli olarak prim ödemeye devam edebilmelerinin de yolu açık. SSGSS Yasasının yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008 tarihinden sonra da sigortalılıklarını devam ettirmek isteyen bu sigortalıların 1 Nisan 2009 tarihine kadar yazılı talepte bulunmaları gerekiyor.

Bu sürede yazılı talepte bulunmayanların sigortalılıkları ise 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle durdurulacak.

Tıpkı anonim şirket kurucu ortakları gibi Bağ-Kur’a prim ödemiyor olan muhtarların da 1 Nisan 2009 tarihine kadar bildirimde bulunmaları gerekiyor. Bilindiği gibi köy ve mahalle muhtar seçilenlerden bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmayanlar 1479 sayılı Bağ - Kur Kanunu kapsamına alınıyor, bunlardan yeniden bu görevlere seçilmeyenler veya ayrılanların Bağ - Kur'la ilişkileri, primlerini ödedikleri sürece devam ediyordu. Bağ-Kur’la sigortalılık ilişkisi kesilen ve başka bir sosyal güvenlik kurumuna da bağlı olmayan muhtarlar altı ay içinde bildirimde bulunmaları koşuluyla 4/b sigortalısı olarak prim ödemeye devam edebilecek.

Daha önce seçilmiş, fakat görevden ayrıldıktan sonra prim ödemesini kestiği için Bağ-Kur sigortalılığı da kesintiye uğramış köy ve mahalle muhtarlarıyla birlikte anonim şirketlerin kurucu ortaklarının da altı ay içinde bildirimlerini yaparak Bağ-Kur kapsamında yer aldıklarında, yeni dönemde diğer Bağ-Kur sigortalıları gibi iş kazası kapsamından, geçici iş göremezlik ödeneği gibi imkânlardan yararlanma haklarının başlayacağını da belirtelim.

 

(Kaynak: Sözcü Gazetesi | 09.09.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.