İş Kazası Sonucu Ölenlerin Hak Sahiplerine Bağlanacak Ölüm Gelirlerinin Hesabı

Sigortalıların, iş yerinde bulundukları esnada başlarına gelen herhangi bir olay iş kazası sayılmaktadır. İş kazası hâlinde ise diğer emeklilik çeşitlerinden farklı olarak SGK, vefat eden sigortalıların başta eşleri olmak üzere çocukları ile anne ve babalarına yaş ve prim şartı aramadan ölüm geliri bağlamaktadır. Bağlanacak gelir hak sahibinin hisse oranına göre verilmektedir. Ölüm gelirinin hesaplanmasında ise genel olarak 2008 yılında yürürlüğe giren SGK (5510 s.) Kanunda hükme bağlanan esaslar dikkate alınmaktadır.

Hesaplamada 2008 yılı milat

Ölüm gelirleri, ölüm tarihi 2008/Ekim ay başından (özel sektör için 1/10/2008 (dâhil), kamu için 15/10/2008 (dâhil)) sonra olan sigortalılardan, ölüm gelirinin hesabına esas son takvim ayı; 2008/Ekim ve öncesi olan; 4/1-(a) sigortalıları için, 506 sayılı Kanun hükümleri esas alınmaktadır. Bağ-Kur) sigortalıları için gelirin hesaplanmasında Kanun hükümleri, son takvim ayı itibarıyla hesaplanan gelirin gelir başlangıç tarihine taşınmasında ise, SGK Kanunun yürürlük tarihine kadar Bağ-Kur (1479 s.) Kanuna göre bağlanan aylıklara uygulanan artış oranı esas alınmaktadır.

2008/Ekim (dâhil) sonrası olan 4/1-a(SSK) ve 4/1-b(Bağ-Kur) sigortalıları için Kanun hükümleri, uygulanmak suretiyle hesaplanmaktadır.

Ölüm nedeni ve sürekli iş göremezlik durumları

Ölüm gelirinin hesaplanması; sigortalının ölüm nedeninin iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmaması ile sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalıların sürekli iş göremezlik derecelerine göre farklılık göstermektedir. Buna göre;

• İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen,
• Meslekte kazanma gücünü %50 (dâhil)’den daha fazla oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken (ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığına bakılmaksızın) ölen,
• Meslekte kazanma gücünü %50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen ve ölüm nedeni geçirdiği iş kazası ve meslek hastalığına bağlı olan,

Sigortalının, GK x 30 x %70 veya kısaca GK x 21 formüllerine göre geliri hesaplanmaktadır. Buna göre hesaplanacak geliri meslekte kazanma gücünü %50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken iş kazası ve meslek hastalığına bağlı olmayan nedenlerle ölen sigortalının, almakta olduğu geliri hak sahiplerine paylaştırılacaktır.

Meslekte kazanma gücü kaybı %50’nin altında iken ölen sigortalıların ölüm nedeni ile ilgili araştırmanın zaman alacak olması nedeniyle, hak sahiplerinin mağduriyetlerine meydan verilmemesi için öncelikle sigortalının geliri hak sahiplerine hisseleri oranında ölüm geliri olarak paylaştırılacak, araştırma sonucuna göre düzeltme işlemi yapılacaktır. Meslekte kazanma gücünü %50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen ve ölüm nedeni iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayan sigortalının hak sahiplerine paylaştırılacak gelirinde; sigortalının sürekli iş göremezlik derecesi ile gelirinden yapılan artırım ve indirimler dikkate alınacaktır. Sigortalının gelirinin yarımdan ödenmesi hâlinde, ölümünden sonra hak sahiplerinin tek dosyadan gelir almaları hâlinde yarım olan geliri tam olarak hesaplanacaktır.

Meslekte kazanma gücü %50’den az olup gelir almakta iken ölenler

Meslekte kazanma gücünü %50’den daha az oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen ve ölüm nedeni iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayan 4/1-(a) sigortalısının birden fazla dosyadan gelir/aylık alması nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri yarım (Y) ve (S) kodlu olarak ödenirken, hak sahipleri yönünden dosya sayısının bire inmesi hâlinde, ölen sigortalının iş göremezlik geliri tama yükseltilecek, ayrıca (S) kodu kaldırılıp alt sınır aylığı uygulanmak suretiyle yeniden hesaplanacaktır. Hesaplanan bu gelir hak sahiplerine hisselerine göre paylaştırılacaktır.

4/1-(b) sigortalısının birden fazla dosyadan gelir/aylık alması nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri yarım (Y kodlu) olarak ödenirken, hak sahipleri yönünden dosya sayısının bire inmesi hâlinde, gelir tama yükseltilecek ve hak sahiplerine tam gelir üzerinden paylaştırılacaktır.

Ölüm nedeni ile ilgili SGK sağlık kurulunca “ölüm nedeninin geçirdiği iş kazasına/tutulduğu meslek hastalığına bağlı olup olmadığına karar verilemeyeceği” kararı verildiğinde ölüm nedeninin iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olduğu tespit edilemediğinden, hak sahiplerine ölüm geliri bağlanmamaktadır.

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 02.07.2022)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.