Dövizle Ödeme Yasağı Geldi

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türk parasının kıymetini koruma amacıyla oluşturulan kambiyo mevzuatının temel amacına uygun olacak şekilde, serbest piyasa koşulları çerçevesinde Türk Lirası'nın kullanımını önceliklendirmeye ve dolarizasyonla mücadeleye yönelik çalışmalar kapsamında; 19 Nisan 2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete'de Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ'de (Tebliğ No: 2008-32/34) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2022-32/66) yayımladı. Bu Tebliğ ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ'in (Tebliğ No: 2008-32/34) “Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler” başlıklı 8'inci maddesinin 9'uncu fıkrasının sonuna “Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur” cümlesini ekledi.

Söz konusu değişiklikle; menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedellerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılmasına olanak tanıyan istisna, piyasanın işleyişini ve ticaretin devamlılığını aksatmamak amacıyla korundu. Ancak bu sözleşmelerdeki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunlu hale getirildi.

MENKUL SATIŞININ KAPSAMI NEDİR?

Tebliğ'de geçen “menkul” ibaresi gayrimenkul tanımına girmeyen her türlü mal ve eşyayı kapsadığı için, Türk Medeni Kanunu'nunda belirtilen taşınmaz kapsamı dışında kalan ve diğer kanunlarda taşınır olarak belirtilen her türlü malların (ticari mallar dahil) satışında bu düzenleme uygulanacaktır.

Tebliğ kapsamında ödemeleri Türk Lirası olarak yapmayarak, bu yükümlülüğe aykırı hareket edenlere 11.500 TL ila 100.200 TL arasında idari para cezaları uygulanacaktır. (Yeniden değerleme oranı uygulanarak ortaya çıkan rakamlardır.)

Bu idari para cezaları; sözleşmenin her bir tarafı için ayrı ayrı olmak üzere uygulanacaktır. Tekerrür durumunda ise bu cezalar 2 katına çıkacaktır.

Ülkedeki gayrimenkul ve araç satışı dışındaki dövizli sözleşmelere bağlanmış diğer bütün satışları ilgilendiren tebliğ düzenlemesinin yayımlandığı gün yürürlüğe konulması, iş dünyasında ve bankacılık sektöründe ciddi bir kaos yaratmıştır.

Geçiş için herhangi bir süre tanınmamış, Tebliğ yürürlüğe girdikten 2 gün sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı 21.04.2022 tarihinde basın açıklaması yayımlamıştır. Ülkedeki bütün ticareti ilgilendiren bu kadar önemli bir konunun tebliğlerde açıklanması gerekirken, hiçbir hukuki geçerliliği ve yaptırım gücü olmayan basın açıklaması yoluyla yapılması yanlıştır. Tebliğ tek paragraf, basın açıklaması 3 sayfa…

Basın duyurusunda belirsizliklerin bir bölümü giderilmiştir. Şöyle ki;

Tebliğ'in yürürlük tarihi öncesinde imzalanmış sözleşmeler kapsamında dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar (çek, poliçe ve bono) kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı aranmayacak.

Tebliğ'in yürürlük tarihinden önce düzenlenmiş faturalara ait ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı aranmayacak ve dövizli sözleşmeler kapsamında dövizli faturalar düzenlenmeye devam edilebilecek.

Yapılan değişiklik Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdettikleri/akdedecekleri menkul satış sözleşmeleri konusu ödeme yükümlülüklerine ilişkindir.

Türkiye'de yerleşik kişiler ile yurtdışında yerleşik kişiler arasında akdedilmiş/akdedilecek menkul satış sözleşmelerine ilişkin ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunluluğu yoktur.

Tebliğ'in yürürlüğe girdiği 19.04.2022 tarihi ve bu tarih sonrasında döviz cinsinden düzenlenmiş olan çek, poliçe, bono vb. ödeme araçlarının Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdettikleri/akdedecekleri menkul satış sözleşmeleri konusu ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde kullanılması mümkün değildir.

Kazanan bankalar ve yetkili müesseseler mi olacak?

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın ne yapmak istediği açıktır. Kur Korumalı Mevduat, ihracat ve turizm gelirlerinin %40'ının Merkez Bankası'na satılması uygulamasına rağmen; halen bankalarda mevcut dövizleri, dövize bağlı sözleşmelerle ilgili ödemeleri Türk Lirası olarak yapma zorunluluğu getirerek, yerinden kımıldatmak ve Merkez Bankası rezervlerini arttırmaktır.

Şöyle düşünelim: ticari faaliyetinizde alış ve satışlarınızı döviz cinsinden gerçekleştiriyor olsanız bile, ödeme yapmadan önce bankada ödeyeceğiniz dövize karşılık gelen Türk Lirası bulundurmak zorundasınız. Ayrıca tahsilatı Türk Lirası yaptıktan sonra yurtdışına dövizle ödemeniz var ise yine döviz almak zorunda kalacaksınız. Bankalarda yapacağınız döviz alış ve satış işlemleri sırasında alış ve satış kuru arasındaki makasın açıklığı dikkate alındığında ilave maliyet ortaya çıkacağı da aşikardır.

Türkiye, 2015 yılında dünyada en büyük 16'ncı ekonomi iken, 2021 yılının sonunda 21'inci sıraya düşse de; gece 1:00'de tebliğ yayımlayıp, sabah 08:30'da uygulamayı başlatabileceğiniz kadar da düşmedi…

(Kaynak: Nedim Türkmen / Sözcü Gazetesi | 22.04.2022)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.