İşçilere Verilecek Ara Dinlenmelere İlişkin Püf Noktaları!

İş mevzuatımızda çalışanların sağlığının korunması ve dinlenmeleri için işverenlere ara dinlenmesi vermesi yönünde bir zorunluluk bulunmaktadır. Aksi takdirde idari para cezası uygulanmaktadır. Bu yazımızda ara dinlenmesi ile ilgili usul ve esaslar ile bilinmeyenler izah edilmiştir

7,5 SAAT VE ÜZERİ ÇALIŞMALARDA EN AZ 1 SAAT ZORUNLU

İş Kanunu’nda ara dinlenme süresi, günlük çalışma süresine göre kademeli bir şekilde belirlenmiştir. Buna göre;

* 4 saat veya daha kısa süreli günlük çalışmalarda ara dinlenmesi en az 15 dakika,

* 4 saatten fazla ve 7,5 saatten az çalışmalar için en az yarım saat ve

* Günlük 7,5 saati aşan çalışmalar bakımından ise en az bir saat

Aralıksız ara dinlenmesi verilmesi zorunludur. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. Bu süreler verilmesi gereken en az sürelerdir. Daha fazla verilmesi mümkündür. Dinlenmeler bir iş yerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. Uygulamada 7,5 saatlik çalışma süresinin çok fazla aşıldığı günlük çalışma sürelerine de rastlanılmaktadır. İş Kanununa göre, günlük çalışma süresi 11 saati aşamayacağı hükme bağlanmıştır. Buradan hareketle Yargıtay’ın vermiş olduğu bazı kararlarında yedi buçuk saati aşan çalışmalar yönünden en az bir saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok on bir saate kadar olan çalışmalarla ilgili olduğunun kabul edilmesi yönündedir. Başka bir anlatımla günde on bir saate kadar olan (on bir saat dâhil) çalışmalar için ara dinlenmesi en az bir saat, 11 saatten fazla çalışmalarda ise en az bir buçuk saat olarak verilmesi gerekmektedir.

ARA DİNLENMESİ İŞÇİNİN SERBEST ZAMANIDIR

İşçi, ara dinlenme saatinde tamamen serbesttir. Bu süreyi iş yeri içinde ya da dışında geçirebilir. İş yerinde geçirmesi ve bu süre içinde çalışmaya devam etmesi durumunda ara dinlenmesi verilmemiş sayılır.

Ancak işçi iş yerinde kalsa bile, ara dinlenmesi süresini serbestçe kullanabilir, bu süre içinde çalışmaya zorlanamaz.

ARA DİNLENMESİ İÇİN ÜCRET TALEP EDİLEMEZ

Ara dinlenmesi için ücret ödenmesi gerekmez. Ancak, bu süre işçiye dinlenme zamanı olarak tanınmamışsa, işçinin normal ücretinin ödenmesi gerekir.

Yargıtay’ın vermiş olduğu bazı kararlarında bu sürenin haftalık 45 saati aşan kısmını oluşturması hâlinde ise, zamlı ücret ödenmesi gerekmektedir. Ara dinlenme süreleri kural olarak aralıksız olarak kullandırılır.

ARA DİNLENMESİNİN BELİRLENMESİ

Ara dinlenmesinin kullandırılması zorunlu ise de, bunun kullanılacağı zamanı belirlemek işverenin yönetim hakkıyla ilgilidir. İşçilerin tamamı aynı anda ara dinlenme zamanını kullanılabileceği gibi, belli bir plan dâhilinde sırayla kullanmaları da mümkündür. Ancak ara dinlenme süresinin, işe, ara dinlenme süresi kadar geç başlama veya aynı süreyle erken bırakma şeklinde kullandırılması doğru olmaz. Ara dinlenme süresinin günlük çalışma içinde belli bir zamanda amaca uygun şekilde kullandırılması gerekir. (Yargıtay 9. HD. 17.11.2008 gün 2007/35281 E, 2008/30985 K.)

Diğer yandan İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğine göre ara dinlenmelerinin iklim, mevsim, yöredeki gelenekler ve işin niteliğine göre 24 saat içinde kesintisiz 12 saat dinlenme süresi dikkate alınarak verileceği hükme bağlanmıştır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen ve Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin yerleşik uygulamasına göre, ilke olarak, 24 saatlik çalışma esasında işçi uyku ihtiyacını gideriyor ise 10 saat, işçinin uyku ihtiyacını gideremediği 24 saat esaslı çalışmada ise yemek ve sair ihtiyaçları nedeniyle 4 saat ara dinlenme yaptığı kabul edilmelidir(Y.HGK. 08.02.2017 gün ve 2014/22-2460 Esas, 2017/230 Karar). Bu çalışma sisteminde işçi ilk bir hafta (3x9=) 27 saat takip eden hafta ise (4x9=) 36 saat fazla çalışma yapmış sayılmalıdır.

CEZA MİKTARI HER YIL DEĞİŞİYOR 

İşçilere ara dinlenmesi verilmesi yasal bir zorunluluk olarak öngörülmüştür. Bu bağlamda açıklanan esaslara uygun olarak çalışanlara ara dinlenmesi vermeyen işverenlere 3.064,00 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Bu ceza sabit olmayıp her yıl artırılarak uygulanmaktadır.

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 08.09.2021)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.