Bu Sene Tatil Yapacaklara Yıllık İzin Kullanma Rehberi

Pandemi gölgesinde nihayet tatil sezonu başladı. Covid-19 kısıtlamaları tamamen kalktı. Oteller açıldı. Biz de tatile hazırlanan okuyucularımızın bu sene kullanacakları yıllık izin konusunda en çok merak ettikleri suallerin cevaplarına tüm detaylarıyla bu yazımızda yer verdik...

Hemen belirtelim Anayasamıza göre ‘dinlenmek’ bütün çalışanlar için temel bir haktır. Bütün sene boyunca çalışanların uzun süreli dinlenmesi için yıllık izin zorunlu bir ihtiyaç olarak ortaya çıkıyor. Bu ihtiyacın giderilmesi için bütün işverenlerin işçilerine yıllık izin kullandırmaları kanuni bir zorunluluk olarak düzenlenmiştir.

İŞVERENDEN HABERSİZ SENELİK İZİN OLMAZ

Yıllık izin zamanını belirlemek, işverenin yönetim hakkı kapsamında bulunuyor. Bu nedenle işçinin kendiliğinden izne ayrılması söz konusu olamaz. İşçinin yıllık iznini kullandığını belirterek iş yerine gelmemesi, işverence izinli sayılmadığı sürece devamsızlık hâlini oluşturur.

İşçinin işe devamsızlığı, her durumda işverene haklı fesih imkânı vermez. Devamsızlığın haklı bir nedene dayanması hâlinde, işverenin derhal ve haklı nedenle fesih imkânı bulunmuyor. İşçinin hastalığı, aile fertlerinden birinin ya da yakınlarının ölümü veya hastalığı, işçinin tanıklık ve bilirkişilik yapması gibi hâller, işe devamsızlığı haklı kılan nedenlerdir.

İZİN SÜRESİ KIDEME GÖRE DEĞİŞİYOR

İş yerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış işçiler, yıllık ücretli izne hak kazanıyor.

Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait iş yerlerinde çalıştığı sürelerin birleştirilmesi gerekiyor. Aynı bakanlığa bağlı iş yerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin iş yerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanun veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı iş yerlerinde geçen süreler de işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında birleştirilerek göz önünde bulunduruluyor.

İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki kıdemine göre değişiyor. Buna göre işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

• 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) olanlara 14 günden,
• 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
• 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olmaması gerekiyor. Ancak işveren isterse yıllık ücretli izin süresini daha fazla kullandırabiliyor.

10 GÜN KURALI

Yıllık iznin ne şekilde kullandırılacağı ayrıca yasada belirlenmiştir. Buna göre yıllık iznin bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere işçiye kullandırılacaktır. Daha açık bir anlatımla yıllık iznin 10 günlük kısmının tek seferde blok hâlinde kullanılması mecburi. Kalan kısmı ise işçi ve işverenin anlaşması ile ihtiyaca göre istenildiği kadar bölünebilecektir. 10 günlük blok şeklinde izin kullanılması yasanın emredici hükmü olduğundan işçinin oluru ile de olsa aykırı davranmak mümkün değildir. Aksi takdirde idari para cezası uygulanmaktadır.

YILLIK İZİNDE ÖZEL DURUMLAR

İşçilerin izin süreleri kıdemlerine göre değişmekle birlikte, genç ve yaşlı işçiler yıllık izin bakımından ayrıca korunuyor. 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresinin 20 günden az olması mümkün değil. Söz konusu yaş kategorilerinde bulunanların kıdemi 1 yıl olsa bile 14 gün yerine 20 gün yıllık izin verilmesi gerekiyor. 

Diğer yandan işçinin yer altı işlerinde çalışıp çalışmamasına göre senelik izinlerde artış olmaktadır. Buna göre yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanmaktadır. Bu durumda 15 yıldan fazla kıdemi olan bir yer altı maden işçisinin yıllık izin süresi 26 gün yerine 30 gün olacaktır.

Yol izni ve izin yasakları

• Yıllık izin esnasında gelir getirici başka bir işte çalışmak kesin olarak yasak. İşverenin bu sürede işçinin çalıştığını tespit etmesi hâlinde yıllık izin dönemi için ödediği ücreti işçiden talep etmesi mümkündür.
• Yıllık ücretli izinleri, iş yerinin kurulu bulunduğu ilden başka bir ilde geçirecek olan işçilere talepte bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri şartı ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere 4 güne kadar ücretsiz yol izni verilmeli.
• Yıl içinde verilmiş diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri, yıllık izne mahsup edilmiyor. 
• Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmıyor.

 YASAYA AYKIRI İZİN KULLANDIRILMASININ MÜEYYİDELERİ 

Yıllık ücretli izinlerin uygulamasına yönelik aykırılıklarda idari para cezası uygulanmaktadır. Bu cezalar her sene değişen yeniden değerleme oranlarına göre değişmektedir. Bu yıl uygulanan idari para cezaları;

• Yıllık ücretli izni yasaya aykırı şekilde bölme: 555 TL
• İzin ücretini yasaya aykırı şekilde veya eksik ödeme: 555 TL
• Sözleşmesi feshedilen işçiye yıllık izin ücreti ödememe: 555 TL

Şeklinde uygulanmaktadır.

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 07.07.2021)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.