Emeklilikte İtibarlı Meslekler

Emeklilikte çok sayıda değişik uygulamalar bulunmaktadır. Bu uygulamalardan özellikle itibari hizmet süreleri ile halk arasında yıpranma olarak bilinen fiilî hizmet süre zammı birbiriyle karıştırılmaktadır. Oysaki bu uygulamalar birbirinden çok farklıdır.

Halk arasında "yıpranma hakkı" olarak bilinen “Fiilî hizmet süresi zammı” SGK (5510 s.) Kanununda 20 kategoride sınıflandırılmıştır. Bu yıpratıcı işlerde çalışanların hem primleri artırılarak hem de yaşı düşürülerek emeklilikte avantajlı olmakta ve diğer çalışanlara göre daha erken emekli olmaları söz konusu olmaktadır.

İtibari hizmet süresine tabi olarak çalışanların kazandıkları itibari hizmet süreleri sadece bağlanacak aylıklar ve yapılacak toptan ödemelerin hesabında dikkate alınmaktadır.

İTİBARİ HİZMET KAPSAMINDA YER ALAN MESLEKLER

Subay (yedek subay dâhil), astsubay (yedek astsubay dâhil), uzman jandarma, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erlerden;

• Harbi doğuran genel ve kısmî seferberliğe katılanların, harbin ilânından seferberliğin bitim tarihine,
• Seferberliği gerektiren iç tedip hareketlerine fiilen katılan birliklerde görevli olanların, çarpışmaların başlangıcından seferberliğin sona erdiği tarihe,
• Harp veya seferberlik ilân edilmeden, Anayasanın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca, yabancı ülkelere gönderilen Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapanların çarpışma meydana gelmesi hâlinde, çarpışma süresince veya çarpışma bitmeden dönenler için Türkiye'ye dönüş tarihine,

kadar geçen tutsaklık süreleri dâhil fiilî hizmet sürelerinin, her yılı için 6 ay itibari hizmet süresi olarak eklenmektedir. Yukarıda belirtilen meslekler dışında kalan diğer SGK sigortalılarından aynı şekilde yazılı hareketlere sivil görevli, er veya erbaş olarak katılanların, bu durumlarda geçen fiilî hizmet sürelerinin, bu tarihlerden sonra devam eden tutsaklık sürelerinin her yılı için altı ay itibarî hizmet süresi olarak eklenmektedir. Hemen belirtelim eklenecek itibari hizmet sürelerinin toplamı, üç yıldan fazla olamaz.

TUTSAK DÜŞENLER

Harp hâlinde düşmana tutsak düşen veya düşman tarafından enterne edilen sigortalılardan kanunları gereğince, aylıkları ödenmek suretiyle, sözleşmeli personel hariç olmak üzere kurumları ile ilgileri kesilmeyenlerin, bu durumlarda geçen fiilî hizmet sürelerinin her yılı için altı ay itibari hizmet süresi olarak eklenir. Bu nedenlerle eklenecek itibari hizmet sürelerinin toplamı, üç yıldan fazla olamaz.

PİLOT VE DALGIÇLAR

Kamu idarelerinde pilot olan ve olmayan uçucu, denizaltıcı, dalgıç, kurbağa adam ve paraşütçülerin bu görevlerde geçirdikleri fiilî hizmet sürelerinin her yılı için üç ay itibari hizmet süresi ilave edilmektedir. Bunlardan yukarıda açıkladığım seferberlik ve diğer hâllere şartları uyanlara için itibari hizmet süresi zamları ayrıca eklenir.

İTİBARİ HİZMETE AİT BELGE VE PRİMLER

İtibari hizmet süresinden yararlandırılan sigortalılara ait verilecek belgelerden bazı kurumlar haberdar değil. Hâl böyle iken sonradan belgelerin düzenlenmesi hem sigortalıların emeklilik işlemlerini geciktirecek hem de idari para cezası uygulanacaktır. Bu nedenle belgelerin süresinde verilmesi önem taşımaktadır. İtibari hizmet süresinden yararlandırılan sigortalılarından; SGK (5510s.) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sonra 4/-c) kapsamında ilk defa sigortalı olanlar için “yıllık itibari hizmet süresi prim ve hizmet belgesini”;

• Her ayın 15’i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki maaşını ayın 15’inde peşin alan veya bu aya ait maaşını müteakip ayın 15’inde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için, ait olduğu yılı takip eden 1. ayın son günü,
• Her ayın 1’i ile 30’u arasındaki maaşını ayın 1’inde peşin alan veya bu süreye ait maaşını ayın 1’inde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için, ait olduğu yılı takip eden birinci ayın 15. günü,
• Aralık ayından önce görevinden ayrılanların itibari hizmet sürelerine ait primleri yılın son ayı beklenilmeden sigortalıların görevden ayrıldıkları tarihteki prime esas kazancına göre tahakkuk ettirilerek, maaşını ayın 15’inde peşin alan veya müteakip ayın 15’inde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için, söz konusu ayı takip eden ayın son günü, maaşını ayın 1’inde peşin alan veya bu süreye ait maaşını çalıştıktan sonra müteakip ayın 1’inde alan sigortalılar için ise söz konusu ayı takip eden ayın 15. günü, kuruma göndermekle yükümlü bulunmaktadır.

Emeklilik keseneği ve kurum karşılıkları Emekli Sandığı Kanun hükümlerine göre tespit olunan sigortalılardan yılın son ayındaki emekli keseneğine esas aylığına göre tespit edilecek itibari hizmet süresi kesenek ve karşılık tutarına ilişkin ayrı yıllık itibari hizmet süresi prim ve hizmet belgesini ait olduğu yılı takip eden 3 ay içerisinde en geç 31 Mart gününe kadar e-Sigorta kanalıyla Kuruma göndermekle yükümlü bulunmaktadır. Diğer yandan belirtilen kişileri çalıştıran kurumlar bu sigortalıların primlerini de yasal sürelerde yatırmak zorundadır.

İTİBARİ HİZMET EMEKLİLİK AYLIĞINI ARTIRIR

İtibari hizmet süreleri aylık bağlama oranını veya toptan ödeme veya kesenek iadesi yapılacak hizmet yılını artırmaktadır. Aylık bağlama oranındaki artış, bağlanacak emeklilik aylığında artış anlamına gelmektedir.

Son olarak belirtilen sürelerin emeklilik ikramiyesinde bir artışa yol açmayacağının altını çizelim.

           ***

“Başarının sırrı şu üç şeyde gizlidir: Çalışmak, intizam ve dikkatli

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 03.07.2021)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.