Yargıtay: Bu Günlerde İşçileri Çalıştıranlar 2,5 Yevmiye Öder!

Çalışanların her hafta en az bir gün kesintisiz dinlendirilmesi tüm medeni ülkelerin iş mevzuatında yer almaktadır. Keza çalışanların dinlendirilmesi, hem ruhen hem bedenen sağlıklı kalmaları için hayati öneme sahip bulunmaktadır.

Nitekim ülkemizde 1924 yılında yürürlüğe konan Hafta Tatili Hakkında Kanunda, hafta içindeki çalışma süresi altı gün olarak belirlenmiş ve her altı günlük çalışma sonucu işçinin 24 saatten az olmamak üzere dinlendirileceği hükme bağlanmıştır.

Diğer yandan İş Kanununda ise, genel bakımdan haftalık çalışma süresinin haftada en çok 45 saat olduğu, aksi kararlaştırılmamış ise bu sürenin iş yerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, İş Kanunu kapsamına giren iş yerlerinde, işçilere tatil gününden önce anılan kanunda belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları şartı ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verileceği, çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin tam olarak ödeneceği, öngörülmüştür.

Yargıtay kararlarında ise hafta tatilinde işçilerin çalışması ile ilgili ihtilaflarda verilecek ücretlerin hesabında emsal nitelikte kararlar verilmektedir.

HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN HESABINDA 2,5 YEVMİYE KRİTERİ

Hafta tatili ücretinin hesabıyla ilgili bir ihtilaf da Yargıtay’ın bu yıl içerisinde vermiş olduğu karara emsal olacak niteliktedir. 

Yargıtay’a intikal eden alacak davasına ilişkin bilirkişi raporunda, çalışılan hafta tatilinin ücreti günlük iki yevmiye kabul edilerek hesaplanması hatalı bulunmuştur.

Yargıtay’ın vermiş olduğu söz konusu kararın devamında aynen “Hafta tatilinde çalışılmışsa, çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiye yanında, çalışmanın karşılığı da bir buçuk yevmiye olarak ödenmelidir. Şu hâle göre çalışılan hafta tatilinin ücreti iki buçuk yevmiye olmalıdır” hükmüne varmıştır.

Bu kararı bir örnek ile somutlaştırırsak; Günlük 200 TL ücretle çalışan bir işçinin haftalık 45 saat çalışma süresini tamamlaması ile birlikte hafta tatilinde de çalıştırılmışsa bu durumda örneğimizdeki işçiye hafta tatili günü için en az 500 TL ödenmesi gerekecektir.

Ücretin eksik ödendiğinin tespit edilmesi hâlinde ise işveren hakkında hem SGK hem de İŞKUR ayrı ayrı idari para cezası uygulayacaktır.

HAFTA TATİLİNİN SGK UYGULAMASINDAKİ HESABI

Sigortalıların işe başladığı ay/dönemdeki prim ödeme gün sayılarının ve prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, Hafta Tatili Hakkında Kanun ve İş Kanununda öngörülen hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu da göz önüne alınacak ve hak kazanılan hafta tatili prim ödeme gün sayısına dâhil edilecektir.

Diğer taraftan, hafta tatiline hak kazanmadıkları hâlde hafta tatili yapan sigortalılara, kullanmış oldukları hafta tatili için ücret ödenmesi zorunlu olmadığından, bu sürelerin prim ödeme gün sayısının hesaplanması sırasında dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.

Buna karşın, hak kazanılmadığı hâlde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi hâlinde, bu sürelere ilişkin ücretler de prime esas kazanca dâhil edileceğinden, bu durumda bahse konu süreler prim ödeme gün sayısına dâhil edilecektir.

AY İÇİNDE İŞE BAŞLAMA VE İŞTEN AYRILMA

Ay/dönem içinde işe girişi veya işten çıkışı bulunmayan, çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) ay/dönemin bazı günlerinde çalışmayan ve çalışmadığı günler için de ücret almayan sigortalıların ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları, ilgili ay/dönemdeki gün sayısından, ücret almaya hak kazanılmamış gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örneğin bir market iş yerinde çalışan (A) sigortalısının, 2021/Şubat ayında 10 gün ücretsiz izinli olduğu ve ayın kalan günlerinin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, söz konusu ayda 28 gün bulunması ve sigortalının 10 gün eksik çalışmış olması nedeniyle, bahse konu sigortalının 2021/Şubat ayındaki prim ödeme gün sayısı 18 olacaktır.

Ay/dönem içinde işe başlayan veya işten ayrılan sigortalıların, aynı zamanda çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) ay/dönem içinde hak kazanılmış hafta tatili dışında, çalışmadığı ve çalışmadığı günler içerisinde ücret almadığı günlerin bulunması durumunda, ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayısı, ücret alınan gün sayısı esas alınmak suretiyle, başka bir ifade ile ilgili ay/dönemdeki gün sayısından, işe başladığı tarihten önceki gün sayısı, işten ayrıldığı tarihten sonraki gün sayısı ve ücret alınmayan gün sayısı çıkarılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örneğin özel sektöre ait bir iş yerinde 8/3/2020 tarihinde işe başlamış olan sigortalının, 2020/Mart ayında işe başladığı tarihten sonra 3 gün istirahatli bulunduğu ve hak kazanılmış hafta tatili dışında söz konusu ayın diğer günlerinin tamamında çalışmış olduğu varsayıldığında, ilgili aydaki prim ödeme gün sayısı 31-7-3=21 olacaktır.

Hak kazanılmadığı hâlde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi hâlinde, bu sürelere ilişkin ücretler de prime esas kazanca dâhil edileceğinden, bu durumda bahse konu süreler prim ödeme gün sayısına dâhil edilecektir.

             ***

"Önemli olan yaşamak değildir, başarmak hiç değildir. Önemli olan insan kalmayı bilmektir..." G. ORWELL

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 23.06.2021)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.