Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu ve Uygulanan Cezalar

Değişik nedenlerden dolayı bilerek veya bilmeyerek işlemiş olduğu bir suç dolayısıyla cezaevinde yatan veya cezasını çekip cezaevinden çıkan çok sayıda eski mahkûm bulunmaktadır.

Eski mahkûmlar, iş bulma imkânını önemli ölçüde yitirdiğinden istihdam açısından dezavantajlı konumda bulunmaktadır. Bu kişilerin korunması ve topluma yeniden kazandırılması sosyal devlet olmanın gereği olduğu gibi aynı zamanda toplum için de hayati öneme sahiptir.

Eski hükümlü çalıştırmak zorunda olan işyerleri İş Kanunu hükümlerine bakıldığında işverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör iş yerlerinde %3 engelli, kamu iş yerlerinde ise %4 engelli ve %2 eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü bulunmaktadır. Görüldüğü üzere özel sektör iş yerlerinin eski hükümlü işçi çalıştırma zorunluluğu bulunmamaktadır. Kamu işverenlerinden;

• Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler, (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunlarla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları, özel kanunlarla kurulan kuruluş ve teşekküller ile hizmetlerini genel bütçenin transfer tertiplerinden yardım alarak yürüten kamu kurum ve kuruluşları,
•  İştirakler hariç olmak üzere, kamu iktisadî teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri, Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun çerçevesinde özelleştirme kapsamında veya programında bulunan kuruluşlardan sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olanlar ile Telgraf ve Telefon Kanunuyla kurulmuş ve sermayesinin tamamı Hazineye ait kuruluşları
•  İl özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile bağlı kuruluşları, müessese ve işletmeleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşları,

Sürekli veya geçici eski hükümlü işçi çalıştırma zorunluluğu kapsamında bulunmaktadır.

Devlet aleyhine suç işleyen kamuda çalışma hakkından yararlanamaz

Kamuda eski hükümlü çalıştırma zorunluluğundan her eski hükümlü faydalanamaz. Mevcut düzenlemelere göre;

• Affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, millî savunmaya karşı suçlar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk ile
• Cinsel saldırı veya çocuğun cinsel istismarı suçlarından,

mahkûm olanlar eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu kapsamında işe alınmayacaktır.

Belirtilen kişiler haricinde kalan eski hükümlülerden kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası alan ya da ceza süresine bakılmaksızın zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hüküm giyenlerden cezasını tamamlayanlar, cezası ertelenenler, şartlı salıverilenler, denetimli serbestlikten yararlananlardan eski hükümlü belgesi ile durumlarını belgelendirenlerinler eski hükümlü çalıştırma kapsamında iş başvurusunda bulunabilmektedir.

İşçi olarak alınacaklarda aranacak şartlar

Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi olarak istihdam edileceklerde;

• Türk Soylu Yabancıların Türkiye'de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türk vatandaşı olmak,
• 18 yaşını tamamlamış olmak ve
• Kamu kurum ve kuruluşlarının özel kanunlarında yer alan özel şartları taşımak,

Şartları aranmaktadır. Ortaöğretim ve üstü eğitim düzeyindeki işçi talepleri için KPSS sınavına girmiş olmak şartları aranmaktadır.

Kamu kurum ve kuruluşları işçi ihtiyaçlarını, iş kolu, meslek pozisyonu, öğrenim, iş tecrübesi, ücret, sosyal yardımlar gibi ayrıntılarla yazılı veya elektronik ortamda Türkiye İş Kurumundan talep etmek ve bu Kurum tarafından gönderilenler arasından karşılamak zorundadır.

Bu nedenle eski hükümlü kapsamında işe girmek isteyenler de öncelikle eski hükümlü olduklarını belgeleyerek İŞKUR’a kayıt yapmaları gerekmektedir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının işçi talepleri İŞKUR internet sayfasında ilan edilmektedir. Söz konusu talepler kurum tarafından uygun görülen diğer iletişim araçları ile de kamuoyuna duyurulabilmektedir.

Talebin ilanından itibaren, adaylara 5 günlük başvuru süresi tanınmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşlarının iş gücü taleplerine yapılan başvurularda kişilerin Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminde kayıtlı olan adresleri dikkate alınmaktadır.

Eski hükümlü çalıştırmayan iş yerlerine uygulanan cezalar

Eski hükümlü işçi çalıştırmayan kamu kurum ve kuruluşlarına ait iş yerlerine; çalıştırılmayan her eski işçi ve çalıştırılmayan her ay için ayrı ayrı 4 bin 345 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Üstelik bu cezalar sabit olmayıp her yıl yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.

Kesilen bu cezalar eski hükümlülere iş olanaklarının sağlanmasına ilişkin projelerde kullanılmaktadır. Nitekim geçtiğimiz günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin tarafından yapılan açıklamaya göre 2014 yılından bu yana İŞKUR’un eski hükümlülere yönelik sağladığı hibe desteğinden 2.168 eski hükümlünün faydalanarak kendi işini kurduğunu bu hükümlülere 72 milyon TL hibe destek sağlandığını, eski hükümlülerin desteklenmeye devam edileceğini açıklamıştır.

            ***

“Bir insan bilmiyorsa ne istediğini/Hem seni ziyan eder, hem kendini” Hazreti Mevlâna

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 21.06.2021)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.