Vergi dairelerindeki yolsuzluk personeli de rahatsız ediyor / Ahmet Yavuz

Birçok personel çalışma şartlarından ve çalışma ortamlarının olumsuzluğundan yakınıyor. Birçok vergi dairesi sağlıksız binalarda hizmet veriyor. Müdüründen şefine, gelir uzmanından şoförüne kadar neredeyse tüm personel halinden şikâyetçi. Bir kısmı yapısal, bir kısmı ekonomik, bir kısmı da insani unsurlardan kaynaklanan bu sorunların kısa sürede çözülmesi zor gibi görünüyor.

Bütün bu problemler bir yana maliyede yaşanan ve bir kısmı basına yansıyan usulsüzlükler tüm camianın canını sıkıyor. Çünkü maliye bürokrasinin orta ve üst kısmında yer alan bürokratlar, azınlıkta olan, aşırı siyasete bulaşmış meslek mensupları ile fazla içli dışlı olmuşların dışında temiz ve teknik bir kadro. Ancak; kimi icra ve yoklama memurları için ve bazı şefler için aynı şeyleri söylemek zor. Büyük illerde çalışan kimi personelin mal varlıkları ve harcamalarının kontrol edilmesi halinde, çıkacak manzaranın herkesi şaşırtacağından şüphem yok.

Öte yandan suç oluşturacak fiil ve işlemlerle mücadelede en önemli yöntem, bu işlemleri yapanları iyi bir şekilde gözlemleyip tedbir almaktır. Bundan hareketle vergi dairesinde ne gibi usulsüzlüklerin yapıldığını süzmek ve ona göre kontrol mekanizmaları geliştirmek gerekir. Nasıl vergi iadelerinde her sektörün ayrı bir özelliği bulunuyor ve sektöre göre iade incelemelerine yön veriliyorsa, daire içinde usulsüzlüklerin engellenmesinde de ne gibi usulsüz uygulamaların ve suiistimallerin yapıldığının bilinmesi lazım. İyi bir gözlemcinin kontrollerde nerelere bakacağını daha iyi bileceğini ve sağlıklı kontroller yapacağını söylemek hiç de zor değil. Dikkate değer bir diğer husus da vergi dairelerinde müdür ve yardımcılarının sürekli rotasyonlarla yer değiştirmesine mukabil, diğer personelin devamlı aynı dairede hatta serviste çalıştırılmasıdır. Bu yüzden memur ve şefler de, mükellefler de müdürlerin geçici, diğer personelin kalıcı olduğu düşüncesiyle hareket ediyor. Çoğu zaman idarecilerin bile haberi olmadan düzenlemelere ve mevzuata aykırı fiiller işleniyor. Bazı çalışanlarla serbest piyasada iş yapan kimi meslek mensupları arasında yozlaşmış ilişkiler kuruluyor. Tüm personelin rotasyona tabi tutularak iller arasında yer değiştirilmesi belki mümkün olmayabilir. Çünkü ülke sathında rotasyon hem ekonomik hem de sosyal gerekçelerle uygulanamaz. Ama en azından il içerisinde belli aralıklarla personelin yerinin değiştirilmesinde fayda olacağını düşünüyorum. Bunun yanında daire içerisinde de herkesin servislerde değişimli olarak çalıştırılmasında fayda var. Böylece hem personelin daha iyi yetişmesi sağlanır hem de usulsüz işlemlerin yapılmasına meydan verilmemiş olunur.

Personelin olumlu motivasyonunun sağlanması da bu tür olumsuz fiillerle mücadelede önem arz ediyor. Özlük haklarından kurumun kendilerine değer verdiği duygusuna, çalışma ortamından insani ilişkilere kadar her türlü etken personelin çalışmasını etkiler. Çalıştığı kurumu, idarecilerini ve çalışma arkadaşlarını seven bir insan yüz kızartıcı bir fiilde bulunmayacağı gibi başkalarının da böyle bir şey yapmasına müsaade etmeyecektir. Ayrıca kişisel iş ahlakının yerleştirilmesi de çok önemli bir husus. Yaptığı işin hakkını veren, hak ettiği ücretten fazlasında gözü olmayan, önceliği devletine ve milletine faydalı olmakta gören insanın bir anda ortaya çıkarılması imkânsız. Bu özellikleri haiz insanların yetiştirilmesi uzun, planlı, programlı ve sabır dolu eğitim sisteminin kurulmasına bağlı.