Kısa Çalışma Sonrası Ne Olacak?

Covid-19 pandemisi dolayısıyla uygulanmaya başlanan kısa çalışma uygulaması bir yılını doldurdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, çeşitli açıklamalarında kısa çalışma ödeneğinin 31 Mart’ta sona ereceğini belirtti. En son verilere göre şubat ayında 1.3 milyon çalışan kısa çalışma ödeneğinden yararlandı. Peki kısa çalışma ödeneğinden sonra işçi ve işverenin önündeki seçenekler nelerdir? İşçiyi neler bekliyor? İşveren hangi desteklerden yararlanabilecek? Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, kısa çalışma ve ücretsiz izinle ilgili yüz binlerce işçi ve işverenin merak ettiği sorulara yanıt aradı.

Türkiye’de 11 Mart 2020 tarihinde ilk koronavirüsün ortaya çıkmasının ardından geçen yıl mart ayının son haftasında kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) devreye sokuldu. Ödenekten yararlanma koşulları esnetilerek son 3 yılda 450 gün primi bulunan ve son 60 gün hizmet akdi ile çalışanlar kısa çalışma ödeneğinden yararlandırıldı.

17 Nisan’da yürürlüğe giren kanun ile de işten çıkarma yasağı getirilerek, işverene yasak süresince işçileri ücretsiz izne çıkarma yetkisi verildi. Ücretsiz izne çıkartılan ancak kısa çalışma ödeneği koşullarını yerine getiremeyen işçiler için ise nakdi ücret desteği devreye alındı.

Kısa çalışma ödeneğinin süresi 31 Mart’ta dolacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı çeşitli açıklamalarda son kez uzatma kararı aldıklarını belirtti. Bununla birlikte gerek iş dünyasından, gerekse sendikalardan kısa çalışmanın uzatılmasına yönelik talepler gelmeye devam ediyor. TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, salgının yıkıcı etkisinin hissedildiği, vaka sayısının arttığı bu dönemde istihdamı koruyucu tedbirlere devam edilmesini istedi. Atalay, “Salgının sağlık başta olmak üzere ekonomik ve sosyal alanda yol açtığı tahribatın giderilmesi fedakârca çalışan işçilerin emeğiyle mümkündür. Bu doğrultuda, kısa çalışma ödeneğinin ekonomik ve sosyal şartlar iyileşene kadar sürdürülmesini talep ediyoruz" dedi.
Turizm ile yeme içme sektörü başta olmak üzere pandeminin etkilerinin devam ettiği sektörlerden de kısa çalışmanın uzatılması yönünde talepler geliyor.

KISA ÇALIŞMA SONRASI YA NORMALLEŞME DESTEĞİ YA ÜCRETSİZ İZİN

Kısa çalışmanın sona ermesiyle işveren 1 Nisan’dan itibaren işçilerini ya normal çalışmaya geçirecek, ya da ücretsiz izne çıkartacak.

İşçilerini kısa çalışmadan normal çalışmaya geçiren işverene, geçen yıl ağustos ayında yürürlüğe giren kanun uyarınca işçi başına ayda 1341 TL’ye kadar normalleşme desteği sağlanacak. Destek süresince, asgari ücretli bir işçi için ödenmesi gereken tüm primler işsizlik fonundan karşılanıyor. Desteğin süresi 6 ay ile sınırlı. Daha da önemlisi normalleşme desteği hiçbir şekilde işten çıkarma yasağı süresini aşamıyor. Dolayısıyla, normalleşme desteği, yasa değişikliği yapılmadığı takdirde 30 Haziran 2021 tarihinde sona erecek.

Bir başka önemli husus da şu: Normalleşme desteği kısa çalışma yapılan süreyle sınırlı olarak verilecek. Örneğin, ayda 30 gün değil de 20 gün kısa çalışma yapıp, 10 gün normal çalışan işçi için aylık normalleşme desteği 1341 TL değil de 894 TL olacak.

ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTILAN İŞÇİNİN GELİRİ AZALACAK

Kısa çalışma sonrası normal çalıştırılamayıp ücretsiz izne çıkartılan işçiler, işten çıkarma yasağı süresince nakdi ücret desteği alacaklar. Ücreti ne olursa olsun herkese sadece 1431 TL brüt, 1420 TL net nakdi ücret desteği ödeniyor.

Kısa çalışma ödeneği, ödenek almaya başlamadan önceki 12 aylık ortalama ücretin yüzde 60’ı üzerinden veriliyor ve asgari ücretin yüzde 150’sini aşamıyor. Kısa çalışmada 5 bin 366 TL’ye kadar ödenek alınabilirken, ücretsiz izinde herkes 1.420 TL net para alabiliyor.

İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI SONRASINDA NE OLACAK?

Ücretsiz izin desteği, işten çıkarma yasağı ile sınırlı uygulanacak. İşten çıkarma yasağı şimdilik 17 Mayıs 2021 tarihine uzatıldı. Cumhurbaşkanı kararı ile 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılabilecek. İşten çıkarma yasağı sona erdiğinde işveren bu kez işçisini ya normal çalışmaya geçirecek, ya da işten çıkartacak.

Ücretsiz izindeki işçisini normal çalışmaya geçiren işverenler, mikro ve küçük işletmelere yönelik yeni uygulamaya konulacak ilave istihdam koşullu finansman desteğinden yararlanabilecek. Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan ekonomik programda yer alan söz konusu destek mekanizması şöyle işleyecek: Ücretsiz izindeki işçisini normal çalışmaya geçiren işveren her 1 işçi için Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaletiyle 100 bin lira kredi kullanabilecek. Kredinin vadesi 6 ayı geri ödemesiz olmak üzere 2 yıl olacak. İşverenin 12 ay boyunca işçi için ödediği sigorta primleri kredi faizinden mahsup edilecek. Örneğin asgari ücretli 1 işçi için 100 bin lira kredi kullanan işverenin, 1 işçi için 12 ay boyunca yatıracağı 16 bin 92 TL prim, faizden mahsup edilecek. Ücretsiz izindeki 5 işçisini normal çalışmaya geçiren işveren 500 bin liraya kadar kredi kullanabilecek.

KISA ÇALIŞMADAKİ İŞÇİ İÇİN FİNANSMAN DESTEĞİ VERİLECEK Mİ?

Hazine Maliye Bakanlığı’nca açıklanan eylem planına göre, finansman desteğine ilişkin kanun 30 Haziran’a kadar çıkartılacak. Finansman desteği uygulamasının ayrıntıları o zaman netleşecek. Şimdilik kısa çalışmadaki işçiler için finansman desteği öngörülmüyor.

Kısa çalışmadaki işçisini normal çalışmaya geçiren işverenin de finansman desteğinden yararlandırılması, istihdamın korunmasına katkıda bulunur. Kısa çalışmadan doğrudan normal çalışmaya geçiren veya önce ücretsiz izne çıkartıp sonra normal çalışmaya geçiren işverenler finansman desteğinden yararlanacaksa bunun en kısa zamanda açıklanması gerekir.

KISA ÇALIŞMA VE ÜCRETSİZ İZİNDE KAÇ İŞÇİ BULUNUYOR?

Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) verilerine göre, İşsizlik Sigortası Fonu’nun kuruluşundan 2020 yılı mart ayına kadar olan dönemde 350 bin 958 kişi kısa çalışma ödeneğinden yararlandı ve bunlara toplam 450 milyon lira ödeme yapıldı. Geçen yıl mart ayından bu yıl şubat ayına kadar olan dönemde ise 3 milyon 835 bin kişi kısa çalışma ödeneğinden yararlandı. Bu kişilere pandemi döneminde yapılan toplam ödeme tutarı 30 milyar lira olarak gerçekleşti. Ocak ayında 1 milyon 401 bin, şubat ayında da 1 milyon 296 bin kişi kısa çalışma ödeneği aldı.

Geçen yıl nisan ayından şubat ayına kadar olan dönemde toplam 2 milyon 508 bin kişiye 9.3 milyar lira tutarında nakdi ücret desteği verildi. Ücretsiz izindekilerin sayısı ocak ayında 883 bin, şubat ayında da 751 bin kişi oldu.

 

Aylara göre kısa çalışma ve ücretsiz izindeki işçi sayısı
	Kısa çalışma	Ücretsiz izin
2020 Mart	96.636
Nisan	3.243.126
Mayıs (*)	3.282.817	1.445
Haziran	2.486.854	935
Temmuz	1.774.865	688
Ağustos	1.302.755	669
Eylül	1.051.710	609
Ekim	967.563	539
Kasım	1.015.981	619
Aralık	1.386.424	635
2021 Ocak	1.401.567	883
Şubat	1.296.315	751
(*) Ücretsiz izin verileri nisan-mayıs ayını kapsamaktadır

(Kaynak: Ahmet Kıvanç / Haber Türk | 29.03.2021)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.