İşçilerin Kâbusu Hâline Gelen KOD-29'un Sonuçları Çok Ağır -1-

Çalışanlar, hangi sebeple olursa olsun ister kendi istekleri ile işten çıkmaları veya işveren tarafından çıkarılmaları hâllerinde SGK’ya bildirilmeleri zorunlu bulunmaktadır. Aksi takdirde SGK tarafından idari para cezası uygulanmaktadır.

Çalışanların işten çıkışı, işverenleri tarafından işten ayrıldıkları tarihi takip eden 10 gün içinde SGK’ya sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle e-Sigorta yoluyla bildirilmesi gerekmektedir. Belirtilen bildirgeler SGK’ya gönderilirken işverenler tarafından işçinin neden işten çıktığı veya çıkarıldığını gösteren kodların yazılması gerekmektedir.

Tamamen işverenin inisiyatifi ile SGK’ya bildirilen kodlar, işçiler için hayati öneme sahip bulunmaktadır. Zira SGK, işten ayrılış bildirgelerini aynı zamanda İŞKUR’a da göndermektedir. İŞKUR bu kodlara bakarak işçiye işsizlik ödeneği verilip verilmeyeceğine karar vermektedir. Ayrıca yazılan bazı kodlar nedeniyle özelikle de “29 no.lu kod” nedeniyle işçiler, başka işverenler tarafından çoğu zaman işe alınmamakta âdeta sabıkalı gibi görülmektedir. Bahse konu kodlar nedeniyle çok sayıda işçi okurumuzun yaşadığı mağduriyetler ile bu konuda okurlarımızın bu kodların nasıl değiştirilebileceği veya düzeltilebileceğine ilişkin suallerine cevap olacak şekilde ele alarak yardımcı olmaya çalışacağız.

KOD-29 NEDİR?

Kod-29, özelikle koronavirüsün ülkemizde yaygınlaşması ile birlikte kamuoyu tarafından daha sık duyulmaya başlanmıştır.

Ülkemizde pandeminin olumsuz etkilerini azaltmak için Mart/2020 ayından itibaren yürürlüğe konan “Torba Yasa” silsilesiyle hükûmet tarafından çok sayıda tedbirler alınmıştır. Alınan tedbirlerden biri de istihdamın olumsuz etkilenmemesi için işverenlerin işçi çıkarma yasağıdır. İşten çıkarma yasağına uymayan işverenlere idari para cezası uygulanmaktadır. İşten çıkarma yasağında idari para cezasının da etkisiyle bazı işverenler, gerçek işten çıkarma nedeni yerine SGK’ya verilen işten ayrılma bildirgesinde;

Kodunu işaretlemeye başlamıştır. Hâl böyle iken işçiler, başta işsizlik ödeneği, kıdem tazminatı gibi birçok haklardan mahrum kalmaya başladığı gibi yeni bir işe de alınmamalarıyla birlikte her yönden mağduriyet yaşamaya başlamıştır. Keza bir işçi için en kötü kod, 29 no.lu kod ile işten atılmaktır.

KOD-29’DA: HIRSIZLIK, TACİZ, UYUŞTURUCU KULLANMAK…

Kod-29 olarak bilinen “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” başlığı altında hangi hâllerin bulunduğu iş kanunumuzda açıkça düzenlenmiştir. Yasada belirtilen hâller aşağıda aynen verilmiştir;

• İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı hâlde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
• İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.
• İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
• İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, iş yerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da iş yerinde bu maddeleri kullanması.
• İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
• İşçinin, iş yerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
• İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir ayda üç iş günü işine devam etmemesi.
• İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı hâlde yapmamakta ısrar etmesi ile
•  İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, iş yerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

Görüldüğü üzere Kod-29’da işten çıkarma sebebi olarak genel nitelikte olmak üzere; “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” olarak yer almaktadır. Hâl böyle iken bu başlık altında yer alan hâllerden hangisi sebebiyle çıkarıldığı maalesef açıkça görülmemektedir. Bu nedenle de işçiler sıkıntı yaşamaktadır.

            ***

“Emek çekilmiş her şey, çok değerlidir.” Mimar Sinan

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 17.03.2021)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.