Kıdem Tazminatına Hak Kazanmada 18 Yaş Altı Da Dikkate Alınacak!

85 yıldan beri çalışma hayatımızda yer alan kıdem tazminatına ilişkin uygulamaların yasal dayanağını eski İş Kanunu ve Yargıtay içtihatları teşkil etmektedir.

Belirtilen kanunda kıdem tazminatına hak kazanma şartlarından biri de işçinin emeklilik şartları kapsamında yaş dışında kalan gerekli sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeni ile işten ayrılarak kıdem tazminatına hak kazanmasıdır.

 

SGK YAZISI GEREKLİ

 

Yaş hariç emeklilik şartlarını yerine getiren işçiler, SGK’dan alacakları “kıdem tazminatı alabilir” yazısını ibraz edip bu nedenle istifa etmeleri hâlinde kıdem tazminatı alabilmektedir. SGK’ya göre emeklilik (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının) uygulanmasında, 18 yaşından önce (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi) SSK’lı olanların sigortalılık sürelerinin, 18 yaşını doldurdukları tarihte başladığı kabul edilmektedir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen SSK (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları) primleri, sadece prim ödeme gün sayılarının hesabında dikkate alınmaktadır. Ancak bu kuralın istisnasını SSK Kanununa göre 01.04.1981 tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tescil edilmiş olanlar oluşturmaktadır. İşçilerin (SSK), sigortalılık süresinin başlangıcı;

• 01.04.1981 tarihinden önce ise yaşa bakılmaksızın sigortalılık süresinin başlangıç tarihi,
• 01.04.1981 (dâhil) tarihinden sonra ise 18 yaşın doldurulduğu tarih,

olarak dikkate alınmaktadır. Ancak, 18 yaş öncesinde geçen çalışma süreleri prim ödeme gün sayısına ilave edilecektir. Bu durum, Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olan 4/1-(a) sigortalıları için yalnızca yaşlılık aylığı bağlanmasında geçerli olup, malullük ve ölüm aylıklarında uygulanmayacaktır.

 

YEREL MAHKEME: 18 YAŞ ÖNCESİ DİKKATE ALINMAZ!

 

Yargıtay’a intikal eden bir davada davacı işçi, davalı iş yerinden yaş şartı hariç olmak üzere 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartını yerine getirmesi nedeniyle gönderdiği noter ihtarnamesi ile davalı işverenden kıdem tazminatı talebinde bulunmuş ve aynı gün iş akdine son vermiştir.

Konuyla ilgili Yerel Mahkeme tarafından yapılan yargılama sonunda, SSK sigortalılığı 06.10.1997 tarihinde başlayan, ancak 18 yaşını sonra dolduran ve 18 yaşına göre 15 yıl şartı gerçekleşmeyen davacının kıdem tazminatına hak kazanmadığı gerekçesi ile kıdem tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.

 

YARGITAY: 18 YAŞIN ÖLÇÜT ALINMASI DOĞRU DEĞİLDİR!

 

İşçi yerel mahkeme kararını temyiz etmiştir. Bunun üzerine Yargıtay;

Uyuşmazlık davacının 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14/1.5 maddesi uyarınca yaş hariç emeklilik şartlarını taşıyıp taşımadığı noktasında toplanmaktadır. 1475 sayılı yasaya 4447 sayılı yasa ile eklenen 5. bentte, "506 Sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81'inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle" işçilerin kıdem tazminatına hak kazanabileceği hükme bağlanmıştır.

Düzenlemenin amacı, prim ödeme ve sigortalılık süresi yönünden emeklilik hakkını kazanmış olsa da, diğer bir ölçüt olan emeklilik yaşını beklemek zorunda olan işçilerin, bundan böyle çalışma olmaksızın iş yerinden ayrılmaları hâlinde kıdem tazminatı alabilmelerini sağlamaktır. İşçi ayrıldığı tarihte sigortalılık süresini ve prim gün sayısını tamamlamış ise kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Hakkın kötüye kullanılmadığı sürece işçinin herhangi bir neden belirterek veya neden belirtmeden ayrılması, iş sözleşmesini önel vererek sonlandırması, kıdem tazminatını hak kazanmasını etkilememelidir. Zira yasadan doğan bir hakkı bulunmaktadır. İşçinin daha sonra bunu belgelendirmesi ve işverene sunması, kıdem tazminatına hak kazanılmasını ortadan kaldırmaz.

Söz konusu düzenlemede, yaş hariç prim gün sayısı ve belirli süreli çalışma getirilmiş ve bu şartların başlangıcı bir yaş şartına bağlanmamıştır. Davacının sigortalılık başlangıcı 18 yaşından küçük de olsa 1997 yılıdır. Bu tarihe göre fesih tarihinde 15 yılını doldurmuştur. Prim gün sayısı şartı da gerçekleştiğine göre emekli maaşı bağlanmasını etkileyen 18 yaşın ölçüt alınması doğru değildir. Davacı kıdem tazminatına hak kazanmıştır. Kaldı ki kurum yazısı ile de bu sabittir. Kıdem tazminatı isteminin reddi hatalıdır” kararını hükme bağlamıştır...

Netice itibarıyla yaş şartı hariç sigortalılık süresi ve sigortalılık prim gün sayısı şartlarını yerine getiren işçilerin kıdem tazminatı taleplerinde belirtilen şartları yerine getirmesinde 18 yaş altı çalışmalar da dikkate alınacaktır.

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 13.02.2021)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.