Değerli okurlar 8 Nisan ve 25 Nisan 2020 tarihlerinde kısa çalışma ödeneği hakkındaki yazılarımda kimler nasıl bu ödeneği hak eder konusunun detaylarını yazmıştım. Bugün ise kısa çalışma yapanlarla ilgili pek bilinmeyen bir hususu dile getirmek istiyorum. Kısa çalışma ödeneği alanlar istifa ederse işsizlik maaşı alabilir mi?
İşverenlerin yaşadıkları geçici olumsuz durumlar nedeniyle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılmasını ifade etmektedir. Haftalık çalışma süresinin azaltılması veya durdurulması hallerinde, işçilere ÇALIŞAMADIKLARI SÜRELER için en fazla 3 ay kısa çalışma ödeneği ödenmektedir. İşyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az 1/3 oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması sonucu oluşur.
Koronavirüs salgını sonrasında vatandaşların iş yerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya durdurulması hallerinde, üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışmadıkları dönem için gelir desteği sağlayan kısa çalışma ödeneği uygulaması, 26 Ekim 2020 tarih, 3134 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 31 Ekim 2020 tarihinden itibaren 2 ay süreyle uzatıldı. Kısa çalışma ödeneğinin devlet tarafından ödenmesi yoluyla iş yerindeki faaliyetin koronavirüs nedeniyle azalması nedenine bağlı olarak, işçinin işten çıkarılmasının önüne geçilmek amaçlanmıyor. İş gücünden daha az istifade edilen işçiye çalışmadığı süre için kısa çalışma ödeneği devlet tarafından veriliyor, işveren ise işçiye çalışmadığı dönem için ayrıca bir ücret ödemiyor.
İşsizlik ödeneği çalışanın işsiz kaldığı dönemde ve yeni bir iş buluncaya kadar geçen sürede en azından temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesini sağlayan bir güvencedir. Bunun yanında işsizlik sigortasının yararlanıcılarına sağladığı bir diğer hak işsizlik maaşı alan kişi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesidir. Sigortalı işsizler yasada belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için ödeme alırlar.
Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak, Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak, Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak, Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak, olarak sıralanabilir.
İş Kanunu’nun verdiği hak kapsamında işçilerin haklı fesih yapabileceği bazı durumları madde madde şöyle sıralayabiliriz:
- İşçinin kısa çalışma ödeneği alma hakkı var iken işverenin bu hakkı kullanmayıp doğrudan ücretsiz izne çıkartması işçi açısından ücret kaybıdır ve fesih hakkı doğar.
- Bir işyerinde haftalık çalışma süresinin bir kısmında kısa çalışma yaptırılıp, kalan kısmında çalışmaya devam edilebilir. Bu durumda işveren çalıştırdığı sürenin karşılığı ücreti tam olarak ödeyip, sigorta primini yatırması gerekir. İşverenin çalıştırdığı sürenin ücretini ödememesi haklı fesih sebebidir.
- Pandemi dolayısıyla iş yükü artan iş yerlerinde günlük fazla mesai 3 saati aşamaz. İşveren, fazla mesai ücretini ödemezse işçi açısından haklı fesih sebebi ortaya çıkar.
- İşverenin çalıştırdığı işçinin ücretini eksik ödemesi de işçi açısından haklı fesih sebebidir.
İŞKUR tarafından 20/05/2020 tarih ve 2020/1 sayı ile yayınlanan Pasif İşgücü Genelgesi’ne göre normal şartlarda kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmek için iş sözleşmesinin feshi dışında işsizlik ödeneğine hak kazanma koşullarının sağlanmış olması gerekmektedir. Koronavirüs salgını sürecinde alınan tedbirler nedeniyle işyerlerinde yaşanan olumsuzlukların giderilmesi adına kolaylaştırılmış şartlarla kısa çalışma uygulaması hayata geçirilmişti. Bu çerçevede pek çok işyerinde kısa çalışmaya gidildi. Kısa çalışmaya gidilen işyerlerinde çalışan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçiler için kısa çalışmanın başladığı tarihten itibaren işsizlik maaşı alma hakkı da doğmuş oldu. Cumhurbaşkanı kararıyla kısa çalışma ödeneklerinin işsizlik maaşı süresinden mahsup edilmeyeceği de hüküm altına alındığı için kısa çalışma ödeneği alan işçiler istifa ederek kısa çalışma başlangıç tarihinden önce hak ettikleri süre kadar işsizlik maaşı alabilirler. Örneğin kısa çalışmanın 1 Nisan tarihinde başladığı bir işyerinde 1 Nisan itibarıyla son 3 yıl içerisinde en az 600 gün primi olan bir işçi 1 Eylül tarihinde istifa ederek 1 Mart tarihine kadar 6 ay süreyle işsizlik maaşı alabilir.
Not: Nakdi ücret desteği (NÜD) alan işçi istifa ederse işsizlik ödeneğinden faydalanamaz.
(Kaynak: Mustafa İşcan / Milli Gazetesi | 19.11.2020)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.