SGK'dan O Parayı Alabilirsiniz

Emekli yaşını doldurduğu halde emeklilik için prim günü yetersiz olanlar Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) primlerin iadesini isteyebilirler. Ancak, yatırılan primlerin tamamı değil, sadece işçi adına yatırılan emeklilik primlerini geri alabilirler. İşveren adına yatırılan primler ile işçi adına yatırılan genel sağlık sigortası primini alamazlar. Ahmet Kıvanç, Habertürk okurlarının sorularını yanıtladı.

SGK’DAN PRİM İADESİ ALINABİLİR Mİ?

Doğum tarihim 01.05.1969. Sigorta başlangıç tarihim 12.06.1986’dır. 1990 yılına kadar çalıştım. Toplam 1434 gün ödenmiş primim var. Bu primin iadesi mümkün mü? (Ali Ç.)

İlk defa çalışmaya başladığınız tarih itibarıyla SSK’dan normal emeklilikte 49 yaş 5300 prim gününe tabisiniz. Eksik prim günüyle de 3600 günü doldurmanız halinde 60 yaşında emekli olabilirsiniz. 5300 prim gününü doldurmanız imkansız ama 6 yıl çalıştığınız takdirde 3600 prim gününü doldurabilirsiniz. Varsa askerlik sürenizi borçlanarak da bu sürenin bir kısmını tamamlayabilirsiniz. Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK) , yaşı doldurduğu halde emekli olmak için yeterli prim günü bulunmayanlara toplu ödeme yapar. Ancak, bu ödeme tatmin edici miktarda değildir. Mümkünse, prim gününü tamamlamanızı öneririm.

Normalde sigortalı çalışan bir kişi için işçi ve işveren primi olarak ayrı, genel sağlık sigortası ve emeklilik için de ayrı ayrı prim alınır. Sağlık için kesilen primler ile işveren adına yatırılan primler iade edilmez. Sadece sigortalının kendisi adına emeklilik için ödenen primler iade edilir. Buna göre, kesilen yüzde 37.5 oranındaki primin sadece 14 puanlık kısmını iade alabilirsiniz.

EMEKLİ AYLIĞI NASIL YÜKSELTİLİR?

01.01.1970 doğumluyum. 10 Mart 1989 SSK girişliyim. Prim Günüm 9200 civarında. SGK’nın "Ne zaman emekli olabilirim" uygulamasında 2021 Ocak ayında emekli olabileceğim görünüyor.

1. Bu uygulama doğru hesaplama yapıyor mu? Emekliliğe hak ediş tarihim 01.01.2021 mi?
2. Maaşımın yüksek bağlanması için dilekçemi hangi ay vermeliyim ?
3. Tahsis talep formunu doldururken bakmakla yükümlü olduklarım bölümüne eşim (emekli) ve oğlumu (21 yaşında üniversite öğrencisi) yazabilir miyim ? Eğer yazabiliyorsam bağlanacak maaşta fark eder mi? Eşimin almakta olduğu emekli maaşına olumsuz etkisi olur mu?
4. SGK nın aylık maaş hesap uygulaması bağlanacak aylığı doğru mu hesaplıyor ?
5. Bağlanan 4-A işçi emekli maaşlarında en düşük aylık tutarı söyleniyor fakat tavan maaşlar hakkında bilgi verilmiyor. Emekli maaşlarında tavan var mıdır? (İsmi saklı)

5450 prim günüyle 51 yaşında emekli olabilirsiniz. Prim gününü doldurmuşsunuz. Yaşı da 1 Ocak 2021 tarihinde dolduruyorsunuz. Bu tarihten sonra emekli olabilirsiniz.

Emekli aylığının yüksek bağlanabilmesi için tereddüt daha çok kasım aralık ayında emekli olma hakkı bulunan kişiler için söz konusudur. Sizin mecburen emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2021 tarihinden sonra vermeniz gerekmektedir.

Emekli aylığı tahsis talep formunda bakmakla yükümlü olunan kişilere ilişkin bilgilerin eksiksiz doldurulması gerekir. Prim günü az ve kazançları düşük ücret üzerinden bildirilen kişilerin emekli aylığı, bakmakla yükümlü olduğu kişi varsa yükselir. Emekli aylıklarının aşırı düşük bağlanmaması için brüt asgari ücretin yüzde 35’i oranında alt sınır aylığı uygulanır. Bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları, anne-babası olan kişilere ise yüzde 40 oranı uygulanır. Prim gününüz yüksek olduğu için bakmakla yükümlü olduğunuz kişiler bulunması emekli aylığınıza etki etmez. Sizin emekli aylığınız eşinizin emekli aylığını hiçbir şekilde olumsuz etkilemez.

SGK’nın uygulaması kesin emekli aylığını hesaplamaz ama ödenecek aylığa yakın bir rakamı hesaplar. Örneğin çalışmaya devam eden kişilerin SGK’ya prim ödemeleri geriden gelir, dolayısıyla aylık hesaplama modülü son iki aylık primleri dikkate almaz. İki aylık prim bazı durumlarda yüzde 1’lik farka yol açabilir.

Emekli aylığı, prim gün sayısına ve kazanca göre değişir. İki kişi de 9000 prim günüyle emekli olabilir ama birinin aylık kazancı asgari ücret düzeyinde, ötekinin kazancı asgari ücretin beş katı düzeyinde ise emekli aylığı farklı olur. Emekli aylığı bağlama oranı da 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere farklıdır. Emekli aylığı tavanına şöyle bir örnek vermek mümkündür. Diyelim tüm çalışması 2008 sonrasında olan kişi hep asgari ücretin 6.5 katı oranında kazanç bildirerek 7200 gün prim ödemişse, kabaca 7 bin 600 lira dolayında emekli aylığı alabilir.

ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTILAN İŞÇİ HAKKINI NASIL ARAYABİLİR?

Eşim, 14 yıldır bir şirkette çalışıyor. İşveren, fesih yasağı dolayısıyla işten çıkartamadığı için ekim ayında ücretsiz izne ayırdı. İlk başta 17 Kasım’a kadar denildi ama şimdi 17 Ocak tarihine kadar uzadığı için mağdur durumda kaldık. Nasıl bir yol izlemeliyiz? (İsmi saklı)

İşten çıkarma yasağı, tazminatını ödeyip helalleşerek işçisini işten çıkarmak isteyen işverenin elini kolunu bağlıyor. Bunun sonucunda da eşiniz gibi çalışanlar mağdur oluyor. İşveren, eşiniz kendi isteğiyle ayrılıyormuş gibi işlem yapıp tazminatını ödeyebilir ama daha sonra işe iade davası açma riski dolayısıyla işverenler bu şekilde anlaşmalı fesihten kaçınabiliyor.

İşten çıkarma yasağı şimdilik 17 Ocak tarihine uzatıldı. Daha sonra da 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılma imkanı bulunuyor.

İşveren ücretsiz izne çıkarma konusunda işyerinde eşinize ayrımcılık yapıyorsa, diğer işçiler çalışırken sadece eşinizi ücretsiz izne çıkarttı ise ihtar çekip ayrımcılığın giderilmesini isteyebilir. İhtara rağmen işe başlatmazsa ayrımcılık gerekçesiyle haklı fesih yapabilir. Ancak işveren kıdem tazminatını hemen ödemez. Tazminatı alabilmek için önce arabulucuya gitmesi, orada uzlaşma sağlanamazsa da dava açması gerekebilir.

KISMİ SÜRELİ KÇÖ ALAN KİŞİNİN KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

İşimden gelecek ay evlilik nedeni ile ayrılmayı düşünüyorum. Fakat çalıştığım işyeri 6 aydır kısa çalışma ödeneği uygulamaktadır. Bu süreçte sigortam her ay 20 gün yatırılmaktadır. Aynı zamanda yeni zam aldım. Yeni maaşa göre 30 günlük prim hiç ödenmedi kısa çalışmadan dolayı. İşten ayrılmam durumunda eski maaşa göre mi tazminat alacağım, yeni maaşa göre mi? (Hilal T.)

İşyerinde faaliyet tümüyle durdurulup ayın 30 günü kısa çalışmaya tabi olsaydınız kıdem tazminatınız kısa çalışma uygulaması başlamadan önceki son ücret üzerinden ödenirdi. Ancak, ayda 10 gün kısa çalışma, 20 gün normal çalışma yaptığınız için kıdem tazminatınız yeni ücret üzerinden hesaplanır. Aldığınız günlük ücret 30 ile çarpılarak bir yıllık çalışma karşılığı ödenecek kıdem tazminatı bulunur. Bu tutar üzerinden ödeme yapılır.

ŞİRKET ORTAĞI SSK’LI ÇALIŞMAYI BIRAKIRSA BAĞ-KUR PRİMİ ÖDER Mİ?

Eşim Mayıs 1976 doğumlu. 15.12.1997 SSK girişi ve 5913 prim günü var. Şu an çalışıyor ve sigortası tavandan ödeniyor. 2018 yılı mayısında babasının vefatı dolayısıyla şirket ortaklığı miras kaldı. Bu nedenle BAĞ-KUR sorumluluğu doğuyormuş ama halen SSK’lı olduğu için prim ödemesi gerekmiyormuş.

SSK prim günü dolduktan sonra (yaş şartını sağlamadan) şu an çalıştığı işten ayrılsa, otomatik olarak BAĞ-KUR’a mı geçer? BAĞ-KUR primleri yatırması mı gerekir? Emeklilik şartları nasıl etkilenir? 54 yaşına gelince SSK'dan emekli maaşı alabilir mi?

Ya da 54 yaşına kadar çalışıp, SSK'dan emekli olursa, SSK'dan emekli aylığı alıp, BAĞ-KUR’a da prim yatırması mı gerekir? Emekli maaşı bundan dolayı düşer mi? Bu durumda dezavantajlı duruma düşmemek için bir öneriniz olur mu? (Tuğrul Ü.)

Şirket ortaklığından dolayı BAĞ-KUR’lu olan kişi, başka bir işyerinde SSK’lı olarak çalışıyorsa BAĞ-KUR primi ödemez. Ancak, SSK’lı çalışmayı bıraktığı andan itibaren BAĞ-KUR primi ödeme yükümlülüğü başlar.

Eşiniz 54 yaşından önce SSK’lı çalışmayı bıraktığında şirket ortaklığı devam ettiği takdirde BAĞ-KUR primi ödemeye başlar. BAĞ-KUR’a geçtiği takdirde BAĞ-KUR’daki prim süresi 1261 güne ulaşırsa SSK’dan emekli olamaz. BAĞ-KUR’dan emekli olmak için ise bu kez 55 yaşı ve 9000 prim gününün dolmasını beklemesi gerekir.

SSK’lı çalışmaya devam edip 54 yaşında SSK’dan emekli olduktan sonra şirket ortaklığı devam ederse emekli aylığını alır, sosyal güvenlik destek primi (SGDP) de ödemez. Emekli olduktan sonra şirket ortaklığının devam etmesi nedeniyle aylığında herhangi bir düşüş söz konusu olmaz.

Dezavantajlı duruma düşmemek için SSK’lı çalışmaya devam etmesinde yarar var. BAĞ-KUR’a geçiş yapmak zorunda kalırsa, BAĞ-KUR kapsamındaki süresinin 1259 günü aşmamasına dikkat etmesi gerekir.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

04.03.1972 doğumluyum. 16.06.1991 sigorta girişim ve 6000 günüm var. Askerliğim sigorta girişim sonrasında olup, 2001-2005 yıllarında adıma maliyeye kayıtlı marketim vardı. Fakat BAĞ-KUR girişi hiç yaptırmadım. Tam olarak ne zaman emekli olabilirim? (Nevzat Ş.)

SSK’dan emeklilikte 5600 prim günüyle 53 yaşa tabisiniz. 4 Mart 2025 tarihinden sonra emekli olabilirsiniz.

(Kaynak: Ahmet Kıvanç / Haber Türk | 11.11.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.