Kayıt Dışı İstihdam Bildirim İle Önlenir Mi?

Resmi Gazete'de sıkıyönetimin uygulandığı Temmuz 1973'te yayımlanarak yürürlüğe giren ve halen yürürlükte olan 1774 Sayılı Kimlik Bildirme Kanunu'nun 2, 3 ve 4. maddeleri otel, kamp, han, pansiyon vb. konaklama yerlerinde kalacak müşterilerini ve bu işyerlerinde çalıştırdıkları kişileri ve bunların ayrılışlarını 24 saat içinde (7071 sayılı Kanun ile 2018 yılında yapılan değişiklik ile anlık) aynı kanunun 6. maddesi ise 2, 3 ve 4. madde dışında kalan her çeşit ticaret ve sanat amacı güden işyerlerinde işe başlayan veya işten ayrılan çalışanların kimliklerini örneğine uygun bir belgeyle 3 gün içinde kolluğa bildirimini zorunlu kılmaktadır.

KAYIT DIŞI İSTİHDAM BİLDİRİM İLE ÖNLENİR Mİ?

Çalışanın kimliğinin emniyete (kolluk birimlerine) bildirilmesine ilişkin yasal düzenleme getirilmesindeki amacın güvenlik ile birlikte kayıt dışı istihdamı önlemek olduğu ifade edilmektedir. Bu amaçla 1774 sayılı Kanun'un ek 2 maddesi ile kolluk kuvvetlerinin çalışanın kimlik bilgilerini SGK'ya bildirileceği hüküm altına alınmıştır. Ancak 5510 sayılı Kanun ve buna bağlı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği başta olmak üzere, yürürlükteki yasal mevzuat, hali hazırda işe başlama ve işten ayrılış bildiriminin işveren tarafından yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılmasını zorunlu kılmaktayken, 1774 sayılı Kanun'da çalışanın kimliğinin emniyete (kolluk birimlerine) bildirilmesi için üç gün şeklinde farklı süre öngörülmüş olması çalışanın işe başlama tarihinin tespiti bakımından uygulamada sorunlar yaratmakta idi. Bu nedenle Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 2017/19 no'lu genelgeyle, işe giriş ve işten ayrılma bildirimine ilişkin esasları düzenleyen 2015/25 sayılı genelgesine birtakım eklemeler yapılmış ve bu sayede ilgili genelge ile Kimlik Bildirme Kanunu uyumlu hale gelmiştir.

26 Mart 2020 tarihli ve 31080 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7226 sayılı Kanun ile Kimlik Bildirme Kanunu'nun 6. maddesinin sonuna eklenen hüküm ile işverenler yapmaları gereken kimlik bildirim işlemlerini online sistem üzerinden <https://kbscalışan.egm.gov.tr> adresinden yapılabilecektir. Bildirimlerin elektronik ortamlarda yapılması durumunda mahalle ve köy muhtarlarından ayrıca onay alınmasına gerek bulunmamaktadır. Bu kapsamda elektronik ortamda yapılan bildirimler, genel kolluk kuvvetleri tarafından köy ve mahalle muhtarları ile paylaşılacaktır.

CEZA VAR…

1774 sayılı Kanun'un 17. maddesi her türlü ticaret ve sanat faaliyeti sürdüren işyerlerinde çalışan veya bu yerlerde barınan kimselerin, çalışmaya veya barınmaya başladığı yahut çalışma veya barınmanın sona erdiği tarihten itibaren en geç üç gün içinde işveren tarafından kolluğa bildirilmemesi halinde yaptırım uygulanmasını öngörmüştür.

Buna göre işyerlerinde işe başlayan veya işten ayrılan çalışanların kimliklerinin işe başladıkları veya işten ayrıldıkları tarihten itibaren üç gün içerisinde kolluğa bildirilmemesi halinde, 2020 yılında her bir çalışan için ayrı ayrı olmak üzere 52 TL idari para cezası uygulanacaktır. Aynı şekilde, çalışanların kimlik bilgilerinde gerçeğe aykırı bilgiler verilmesi halinde de 2020 yılı için her bir çalışan için 252 TL idari para cezası uygulanacaktır.

Ülkemizde, Türkiye İstatistik Kurumu Temmuz 2020 verilerine göre; kayıtdışı çalışanların oranı %32.7'dir. Yani, Kimlik Bildirme Kanunu'na göre kolluk birimlerine yapılan bildirim ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan bildirim arasındaki farklardan hareketle kayıtdışı istihdam önlenememiş.

Ulusal güvenlik nedeniyle, örneğin araç kiralama şirketlerinin kiraladıkları araçları ve kiralayanları bildirmeleri bir nebze kabul edilebilir bir gerekçe olmakla birlikte, kaldı ki bu bildirimlerde sahte kimlik belgeleri kullanıldığı da vakıadır. 21. yüzyılda, bilgisayar çağında adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde var olan ve sosyal güvenlik kurumuna bildirilmiş olan çalışanların bilgilerinin tekrar kolluk güçlerine iletilmesini istemek ve iletmeyen işyerlerine ceza kesmek kabul edilebilir bir kamu yöneticiliği anlayışı değildir. Sıkıyönetim döneminde çıkartılmış olan ve o günün ihtiyaçları düşünülerek hayata geçirilen Kimlik Bildirme Kanunu'na 2020 yılında ihtiyaç olmadığını düşünüyorum.

İşçi ücretleri üzerindeki vergi ve sigorta prim yükünü azaltırsanız; kayıtdışı istihdam oranını çok aşağı rakamlara çekebilirsiniz. Bunun için Kimlik Bildirme Kanunu'na ihtiyacınız yok.

(Kaynak: Nedim Türkmen / Sözcü Gazetesi | 09.11.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.