İlave Sigortalılık Süresi Hakkını Yitirdiler

Gemi Adamlarının Emekliliği ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

SSK (4-1/a) sigortalısı olan ama sahip oldukları yıpranma (İlave sigortalılık süresi) hakları nedeniyle emeklilik hesapları değişik olan gemi adamları bu haklarını yeterince bilip takip edemeyebiliyor.

506 sayılı Kanuna göre ilave sigortalılık süresi hakları olan kesimden basın çalışanlar, gemi adamları ve matbaa çalışanlarının bu hakları (2A’lı ya da 32A’lı günler) 5510 sayılı Kanun ile 01.10.2008 tarihinden itibaren sona erdirilmiş, fakat bu tarihe kadar olan kazanımlarının etkisi ise 3600 günden az olsa bile korunmuştu.

2A’lı günler diye tanımlayabileceğimiz bu günlerin etkisi 506 sayılı Yasada itibari hizmet süresi olarak geçse de 5434 sayılı Yasada da geçen bir kısım askerler için uygulanan itibari hizmet süresi kavramı ile karışmaması açısından ilave sigortalılık süresi diye tanımlanmasının daha doğru olduğunu düşünüyoruz. Zaten uygulamada da sadece sigortalılık süresine bir ilave söz konusu olduğundan bu tanımlama daha doğru bulunuyor.

Gazetecilere Yıpranma Geri Verildi Gemi Adamına Verilmedi

6385 sayılı Kanunla ise 2013 yılından itibaren gazeteciler için bu hak yeniden ama bu kez fiili hizmet zammı şeklinde verildi. Bununla birlikte gazeteciler için yıpranma hakkının 5510 sayılı Kanunla 01.10.2008 tarihinden itibaren kaldırılmasıyla aranmaması öngörülen en az 3 bin 600 gün çalışma kuralı bu hak yeniden verildi diye aranmaya başlanmıyor. Örneğin 01.10.2008 öncesinde 3000 2A günü bulunan bir gazeteci yine 506 sayılı Kanun kapsamındaki bu günlerinden faydalanabiliyor. Hem sigortalılık süresine eklenme hem de yaştan indirim bakımından işine yaramış oluyor.

İlave Sigortalılık Süresi Hakkını Yitirdiler

Gemi adamları ve matbaacılar ile azotlu gübre ve şeker sanayiinde fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarında çalışanlar zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz maskesi ile çalışmayı gerektiren işlerde, patlayıcı maddeler, çelik, demir, tunç döküm işlerinde çalışanların bir kısmı fiili hizmet zammı uygulamasının dışında bırakılmış bulunuyor. İlave sigortalılık süreleri de sona erdirilen bu kesim sadece 01.10.2008 öncesindeki hakları ile yetinmek durumundalar.

Yıpranma hakkını olmaması gemi adamı için Türk bayraklı gemide çalışmanın anlam ve önemini de azaltmış oluyor.

Sayıları 200 bine yaklaşan bu miçodan, çarkçıya kaptana kadar gemi adamları ömürlerinin çoğu denizde seferde geçtiği için her türlü sosyal etkinlikten uzak yaşamlarında sağlıklı bir aile bağı ile yaşamaktan bile yoksun bulunarak yıpranıyorlar. O nedenle bu hakkın kaldırılması hakkaniyete uygun olmamıştır.

Düzeltme Mümkün

Gemi adamlarının hak mahrumiyeti sadece 1 Ekim 2008’den itibaren yıpranma haklarının kaldırılması değil. Karşılaştığım örneklerde emeklilik yaşı gelmesine rağmen bunun farkında bulunmayanlar olduğunu da görüyorum.  Ayrıca zamanında takip ve işin önemini kavramadaki zaafiyetten dolayı gemi adamının deniz görevinde bulunmasına rağmen, bilfiil seferdeki süresinin işverenince karada gibi (1A kod ile) bildirilmesi ile de sıkça karşılaşılabiliyor ve bu olgu emeklilik tarihinde gecikmeye yol açıyor. Bu dönemlerdeki hatanın kaynağının niteliğine göre bürokratik işlemlerle veya dava ile düzeltilmesi mümkün. Zira 2002 öncesi ve 2002 – 2008 arası itibariyle iki ayrı etkiye sahip gemi adamlığı günleri emeklilik yaşını ve emeklilik tarihini önemli ölçüde öne çekiyor.

(Kaynak: Şevket Tezel / Ali Tezel | 24.08.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.