Pandemi Süreci İş Hayatında Neleri Etkileyecek Mi?

Pandemi ücretsiz izni, koronavirüs salgını döneminde çalışma hayatına ilişkin alınan tedbirler kapsamında ortaya çıkan yeni bir olgu.

İstihdam sayılarını korumaya yönelik olarak getirilen işçi çıkarma yasağının işveren üzerindeki olumsuz etkisini bertaraf eden, işverene çalışanları tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarma hakkı veren yeni bir durum.

Önce, İş Kanunu'na eklenen geçici madde ile 17 Nisan-17 Temmuz arasında üç ay süreyle uygulanmak üzere getirilmiş, Cumhurbaşkanına 6 aya kadar uzatma yetkisi verilmişti. Cumhurbaşkanı bu yetkisini kullanarak süreyi bir ay uzatmıştı. Son yapılan yasal düzenleme ile Cumhurbaşkanına, bu süreyi 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatma yetkisi verildi.

Buna göre, Cumhurbaşkanının yetkisini kullanmasına bağlı olarak çalışanlar 30 Haziran 2021 tarihine kadar ücretsiz izne çıkarılabilecek. Yaklaşık bir yıllık sürede, aylık 1.168 liraya mahkum olmanın yanı sıra, kullandırılan ücretsiz izin sürelerinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınıp alınmayacağı merak konusu oldu.

★★★

İş Kanunu'nda genel olarak ücretsiz izin, çalışanın talebine bağlı ve sınırlı olarak düzenlenmiş. Örneğin, doğum yapan kadın, analık izninin bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabiliyor. Yıllık iznini çalıştığı yerden başka bir yerde geçirecek olan çalışan 4 güne kadar ücretsiz izin alabiliyor.

İşveren tarafından ücretsiz izin kullandırılmasına ilişkin bir düzenleme ise İş Kanunu'nda yer almıyor. Ancak, çalışanın rızası ya da talebine bağlı olarak işverenin rızasıyla belli bir süreyle sınırlı olmak üzere ücretsiz izin kullandırılması söz konusu olabiliyor.

Bu nedenle de çalışanın ücretsiz izinde bulunduğu süreler kıdem tazminatına esas alınacak kıdem süresinin hesabında dikkate alınmıyor.

★★★

Pandemi döneminde uygulanmak üzere yapılan geçici düzenleme ile getirilen ücretsiz izin uygulaması ise yeni bir olgu ve istisnai bir durum. İşverene, rızası aranmaksızın işçiyi ücretsiz izne çıkarma hakkı veriyor. Diğer bir deyişle işveren ücretsiz izin için işçinin kabulünü aramıyor. Tek taraflı iradesi ile işçiyi ücretsiz izne çıkarabiliyor.

İş Kanunu'nun mevcut hükümleri, bu yeni olgu karşısında yetersiz kalıyor. Pandemi sürecinde kullandırılan ücretsiz izinlerin kıdem tazminatına esas alınacak kıdem süresinin hesabında dikkate alınıp alınmayacağı sorusuna yanıt vermiyor. Bu durum, önümüzdeki dönemde sayısız ihtilafa neden olabilecek.

★★★

Mevcut içtihatlar dikkate alınarak, kullandırılan ücretsiz izin sürelerinin kıdem tazminatına esas kıdem süresinin hesabında dikkate alınmaması hakkaniyete uygun olmayacaktır. Zira mevcut içtihatlarda ücretsiz izin sürelerinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmamasının nedeni, ücretsiz izin talebinin çalışanın iradesine dayanmasıdır.

Pandemi döneminde işverenin tek taraflı tasarrufuyla kullandırılan ücretsiz izin sürelerinin kıdem tazminatı açısından faklı değerlendirmeye tabi tutulması gerekir.

Pandemi döneminde işverenin tek taraflı iradesiyle kullandırılan ücretsiz izin sürelerinin kıdem tazminatına ilişkin kıdem süresinin hesabında dikkate alınmasının hakkaniyete uygun düşeceğini, doğması muhtemel ihtilafların önlenmesi açısından İş Kanunu'nda gerekli düzenlemenin yapılmasının daha doğru olacağını değerlendiriyorum.

(Kaynak: Sezgin Özcan / Sözcü Gazetesi | 11.08.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.