Emeklilik Dilekçesi Ne Zaman Verilmeli?

Emeklilik tarihi yaklaşanlar, daha yüksek emekli aylığı bağlatmak için dilekçenin yılbaşından önce mi sonra mı verilmesi gerektiğini merak ediyor. Bu sorunun cevabı, yıl içinde yapılan emekli aylığı artışlarının, o yıl için belirlenecek güncelleme katsayısından az mı çok mu olduğuna bağlıdır. Peki emekliliği yaklaşanlar güncelleme katsayısının ne olacağını önceden nasıl bilebilir? Ahmet Kıvanç, HABERTÜRK okurlarının sorularını yanıtladı.

EMEKLİLİK DİLEKÇESİ NE ZAMAN VERİLMELİ?

Öncelikle bizi aydınlatan yazılarınız için teşekkür ederim. Emeklilik için yaşım 6 Aralık 2020 tarihinde doluyor. Emeklilik dilekçemi aralık ayında değil de 6 Ocak 2021 tarihinde verirsem emekli aylığımda artış olur mu? Olursa bu fark bir aylık emekli aylığımdan feragat etmeye değer mi? (Kamil B.)

Kamil Bey, sorunuzun cevabını verebilmek için öncelikle yıllık enflasyonun ve gayri safi yurtiçi hasıladaki (GSYH) büyüme seyrinin netleşmesi gerekir. Nedenini şöyle anlatayım:

Emekli aylığı bağlanırken, öncelikle kişinin çalışma yaşamı boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime esas kazançları, dilekçenin verildiği yılın ocak ayındaki katsayı ile güncelleniyor. Güncelleme katsayısı üzerinden hesaplanan tutara, yılın ilk yarısında emekli olanlarda ocak ayındaki enflasyon artışı, ikinci yarısında emekli olanlara da temmuz ayı enflasyon artışı yansıtılıyor. Örneğin aralık ayında dilekçe verirseniz emekli aylığınız öncelikle 2020 Ocak ayı itibarıyla hesaplanır. Bu hesaplamada en son güncelleme katsayısı 2019’a ait olduğu için 2019 yılı güncelleme katsayısı kullanılır. Hesaplanan bu tutara bu yılın ocak ayındaki yüzde 6.49 ve temmuz ayındaki yüzde 5.75 oranındaki enflasyon farkı eklenerek gelecek yıl ocak ayında bağlanacak emekli aylığınız bulunur.

Ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına yapılan artış sırasıyla yüzde 6.49 ve yüzde 5.75 olurken, 2020 yıl sonu enflasyonu örneğin yüzde 9’da kalacaksa ve 2020 yılı büyüme rakamı eksi olacaksa emeklilik dilekçesini aralık ayında vermek gerekir.

Buna karşılık, örneğin 2020 yılı enflasyonunun yüzde 15, büyüme rakamının da yüzde 5 olacağı görülürse, bu durumda dilekçeyi ocak ayında vermeniz emekli aylığınızda yaklaşık yüzde 3’lük bir artış anlamına gelir. Sonuç olarak, karar verebilmek için yılın sonuna doğru rakamların netleşmesini beklemek gerekir.

Diğer taraftan emeklilik dilekçesi verirken kıdem tazminatı konusunu da dikkate almalısınız. Çünkü kıdem tazminatı tavanı her yıl ocak ve temmuz aylarında artırılır. Giydirilmiş aylık brüt ücretiniz 7 bin 117 liradan fazla ve çalışma süreniz de uzunsa aralık ayı yerine ocak ayında emeklilik dilekçesi vermek daha avantajlı olur.

İŞVEREN YILLIK İZİNLERİ SİLEBİLİR Mİ?

İşveren 13 Temmuz’da işten çıkartıldığımı açıkladı ve beni kısa çalışmaya ayırdı. 13 Temmuz’dan bu yana evdeyim. 27 Temmuz’a kadar evden bilgisayar ile bağlanıp devam ettim. O gün bilgisayarın iadesini istediler. İşten çıkarma yasağı kalktığında resmi çıkış yapacaklarını söylediler. Ağustos ayında işten çıkarma yasağı kalkmaz ise ücretsiz izinli göstereceklerini belirttiler. 2019 yılından kalan 5 gün ve bu yıldan 18 günlük yıllık iznimi kullanma talebinde bulundum. Geçen yıldan kalan 5 günlük iznimin silindiğini, sadece bu yıldan olan 18 günlük izni kullanabileceğimi söylediler. İşverenin izinlerimi silme hakkı var mı? İşten çıkış yaptıklarında ihbar tazminatı ve kıdem tazminatı alabiliyor muyum? Benim yasağın kalkmasını beklemem gerekiyor mu? Çünkü bu durum iş arayışımı etkiler ve maddi kayıp yaşarım. (Gamze Y.)

Gamze Hanım, öncelikle çok geçmiş olsun. Son sorunuzdan başlamak istiyorum. Çalışanların yıllık izin hakları yasal güvence altındadır. Bırakın işverenin izni silmesini, işçi kendi istese bile izin hakkından feragat edemez. İşçi ya çalışırken iznini kullanır, ya da kullanmadığı izin günlerinin parasını işten ayrılırken alır. İşveren, işçinin izin kullandığını kanıtlamak zorundadır.

İşveren, ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırılık dışında bir sebeple işten çıkardığında ihbar tazminatı ve kıdem tazminatını öder. İhbar tazminatının miktarı, çalıştığınız süreye göre değişir. İş yerindeki çalışma süresi 6 aydan az olan işçi için 2 hafta; 6 aydan 1.5 yıla kadar olan işçi için 4 hafta; 1.5 yıldan üç yıla kadar olan işçi için 6 hafta; üç yıldan fazla olan işçi için de 8 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatı ödenir. İşten çıkartılacağınıza dair herhangi bir yazılı bilgi verildi ise bunu kanıt olarak gösterip noterden ihtar çekmek suretiyle işten çıkarma yasağını beklemeden iş akdini haklı fesih yapabilirsiniz. Ancak iş akdini kendiniz feshettiğinizde ihbar tazminatı alamazsınız.

(Kaynak: Ahmet Kıvanç / Haber Türk | 05.08.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.