e-beyannameyi düzeltirken pişmanlık işaretini unutmayın / Ahmet Yavuz

Böylece mükellef veya muhasebeciler bu işlemleri gerçekleştirmek için devlet dairelerine gidip zaman ve enerji kaybına uğramamış, gereksiz yere strese girmemiş oluyorlar. Memurlar da beyanname almak, kontrolden geçirmek, bunları dosyalara koymak gibi işlemler için harcayacakları zamanı diğer işlerde kullanma imkânı yakalıyor.

Her nimetin bir külfeti olacağı gibi bu işlemlerin yerine getirilmemesi veya eksik yapılması halinde ciddi maddi yükler getireceğini bilmek lazım. Birçok açıdan kolaylık getiren elektronik bildirimleri yerine getirmemenin cezası beyan edilmeyen vergi miktarı kadar vergi ziyaı cezası ile bin 490 YTL tutarında özel usulsüzlük cezası. Diğer bir ifadeyle elektronik ortamdan beyanname vermek zorunda olan bir mükellef beyannamesini vermez veya elden verirse bin 490 YTL özel usulsüzlük cezası ödeyecek. Buna ilaveten ödenmesi gereken vergi miktarı kadar vergi ziyaı cezası ile muhatap olacak. Bu cezanın hakkaniyete uymadığını ve mahkemelerin bu sebeple kesilen özel usulsüzlük cezalarını iptal ettiklerini önceki yazılarımda dile getirmiştim.

Ancak beyannameleri vermek de bazen ceza ile muhatap tutulmaya engel olamıyor. Çünkü verilen beyannamelerin hatalı olduğu fark edilip düzeltme beyanı verilmesi halinde verilen beyannamenin pişmanlık hükümlerine göre verildiği işareti kaydedilmezse yine ceza ile muhatap kalınabiliyor. Nitekim beyannamelerini kanuni süresinde internet ortamında e-beyanname olarak veren mükellefler, daha sonra bir miktar verginin sehven beyan dışı kaldığını anlayıp kanuni süresi geçtikten sonra, fakat ödeme süresi dolmadan yine internet ortamında düzeltme beyannamesi verdikleri ve süresinde vergilerini ödedikleri halde, sırf pişmanlık hükümlerinden faydalanmak istediklerini beyan etmedikleri için; ödenecek verginin yarısı kadar bir ceza ile muhatap tutuluyorlar. Maliye, ihbarnameleri elektronik ortamda mükellefe veya temsilcisine göndermeyi tebliğ kabul ediyor. Üstelik kesilen cezalara ait ihbarnameler ayrıca tebliğ edilmediği için mükellefler 30 günlük kanuni sürede bu cezalara ilişkin uzlaşma veya mahkemeye gitme haklarını da kullanamıyorlar.

Hâlbuki düzeltme maksadıyla daha sonra verilen beyannameler pişmanlık hükümleriyle verilir ve hata 15 gün içinde düzeltilirse herhangi bir ceza kesilmiyor. Bunun için yapılacak tek şey, elektronik beyanname verirken beyannamenin 'Kanuni süresinden sonra mı, pişmanlık talepli beyanname mi?' olduğunu belirtmek gerekiyor. Bu ayrımın, uygulanacak cezanın kesilmesi yönünden önemi var. Şayet kanuni süresinden sonra verilen düzeltme beyannamesi V.U.K.'nun 371. maddesine göre pişmanlıkla verilirse (PIS), vergi ziyaı cezası kesilmeyecek; pişmanlık talebi olmadan 'Kanuni süresinden sonra verilen beyanname (KSS)' niteliğinde ise vergi ziyaı cezası kesilecek.

Diğer taraftan, düzeltme beyannamelerinin tahakkuk tarihleri itibarıyla, tebliğ alınmış kabul edilen ihbarnamelere, tebliği tarihlerinden itibaren 30 gün içerisinde itiraz/ödemede bulunulmadığında söz konusu ihbarnameler kesinleşiyor. Aslında kanuni süreden sonra verilen düzeltme beyannamelerinin pişmanlık hükümleri ile verildiğinin kabul edilmesi lazım. Çünkü mükellef idare tarafından tespit edilmemişken kendi iradesi ile düzeltmede bulunuyor. Bu işlem esnasında dikkatsizlik veya bilgisizlikten dolayı pişmanlık butonu işaretlenmediği gerekçesiyle yüklü cezalara muhatap tutulmanın hakkaniyete ve kanun ruhuna uygun olmadığını düşünüyorum. Bu tür cezaların mahkemelere intikal etmesi halinde terkin edileceklerini (kaldırılacaklarını) tahmin ediyorum.