Vergi İncelemelerini Hiç Bir Sebep Durduramadı

Vergi incelemesinde amaç, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır. Vergi incelemesi; vergi müfettişleri, vergi müfettiş yardımcıları, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri tarafından yapılmaktadır. Vergi Denetim Kurulu bünyesinde bugün itibarıyla 218 vergi başmüfettişi, 2810 vergi müfettişi, 5224 vergi müfettiş yardımcısı olmak üzere toplam 8252 kişilik bir vergi denetim gücü mevcuttur.

Mükellef Hakları Bildirgesi'nin vergi dairelerinin duvarlarına asılmaya başlandığı 2006 yılından bu yana mükelleflerin hak ve hukuklarının korunması amacı ile birçok olumlu düzenleme yapıldı. Bugün sizlerle, vergi incelemesine alınan vergi mükelleflerinin vergi inceleme sürecindeki hakları ile ilgili kanun, yönetmelik ve genelgelere ne kadar uyulduğu ile ilgili değerlendirmelerimi paylaşacağım.

GENELGE BİLE VAR

18.01.2017 tarihli, Maliye Bakanı imzalı Mükellef Hakları Genelgesi'nde, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar ile Rapor Değerlendirme Komisyonları'nın (RDK) görev alanlarıyla ilgili olarak uyulması gerekli kurallar belirlenmiştir. Bu kurallardan bazıları şöyledir:

– İncelemenin konusu ve kapsamı incelemeye başlanılmadan önce mükellefe izah edilecek ve inceleme ile ilgili hak ve yükümlülükleri hakkında mükellefe bilgi verilecektir.

– İncelemenin yapılacağı yer mükellefle birlikte kararlaştırılmak suretiyle incelemeye başlama tutanağında belirtilecektir. İncelemenin mükellefin iş yerinde yapılması durumunda iş yeri faaliyet ve düzenini bozmamaya ve mesai saatleri dışında iş yerinde kalmamaya özen gösterilecektir.

– Vergi incelemesine başlanırken, mükellefin defter ve belgeleri sözle değil, yazıyla istenilecektir. Yazıda, ibraz edilecek defter ve belgeler ile bunların ibraz yerine, 15 günden az olmamak üzere ibraz süresine ve ibraz edilmemesi halinde uygulanacak müeyyidelere yer verilecektir.

– Vergi incelemeleri kanuni süreleri içerisinde bitirilecektir.

– Mükellefin yazı ile talep etmesi durumunda, vergi incelemesi tutanak taslağı, tutanak düzenlenmeden en az 2 gün önce yazıyla ve elektronik ortamda mükellefin vergi incelemesine başlama tutanağında yer alan e-posta adresine gönderilecektir.

– Mükellefin RDK'de dinlenme, tarhiyat öncesi uzlaşma talebinin olup olmadığı, muhtemel tarhiyat konuları ile ilgili olarak bilgilendirildiği ve tutanağın taslak halinin mükellefe gönderildiği hususlarına nihai vergi inceleme tutanağında yer verilecektir.

– Mükellefin tutanağı imzalamak istememesi halinde bu durum tutanakta tespit edilecek ve mükellef imzaya zorlanmayacaktır.

– Mükellefin inceleme esnasında ileri sürdüğü hususlar ile tutanakta yer alan itiraz, mülahaza ve bunlara ilişkin ayrıntılı değerlendirmelere raporun eleştirilen hususlar bölümünde yer verilecektir.

– Mükellefin daha önce RDK'de dinlenme talebi olup olmadığına bakılmaksızın, raporların RDK'ye gönderildiği bilgisi yazıyla ve elektronik ortamda mükellefin vergi incelemesine başlama tutanağında bildirdiği e-posta adresine gönderilecektir.

Uygulamada ciddi sorunlar var

2016 yılından bugüne kadar çıkartılan ve matrah artırımı hükümleri içeren iki yasa ve iki seçim nedeniyle Vergi Denetim Kurulu'nun vergi inceleme gücü çok fazla sahaya inemedi. Temmuz 2019'dan itibaren sahalara dönüş yapan müfettişler, verimsiz geçen 3 yılın acısını çıkartırcasına dört koldan incelemelere yoğunlaştılar. Onları pandemi, mücbir sebep, mali tatil bile durduramıyor. Bu vesile ile vergi mükelleflerinin vergi inceleme süreçlerinde yaşadıkları problemlerden bazılarını paylaşmak istiyorum.

Vergi incelemeleri, Vergi Usul Kanunu uyarınca kural olarak mükellefin “iş yerinde” yapılır. Vergi müfettişleri, mükelleflerin iş yerinde inceleme yapma konusunda çok istekli olmadıkları için bu konuda problemler yaşanmaktadır.

Vergi incelemelerini bitirmekle ilgili belirlenmiş olan süreler ek sürelerle sürekli olarak uzatılmakta, bu konuda bir karmaşa yaşanmaktadır. Belirlenmiş sürelerden sonra düzenlenmiş bulunan vergi inceleme raporlarının geçerli olup olmadığı konusu, yargı tarafından henüz açıklığa kavuşturulmamıştır.

5604 sayılı Kanun uyarınca, 1-20 Temmuz arasında mali tatil uygulandığı için, mükelleflerden defter ve belge istenmemesi gerekirken, uygulamada kanuna uyulmamaktadır. Vergi inceleme tutanağında, mükelleflerin yapılan tespitlere yaptıkları itiraz ve hukuki gerekçeleri vergi inceleme raporlarında değerlendirilmemektedir.

Ankara'da görevli A grubu vergi müfettişi İstanbul'daki bir vergi mükellefi nezdinde, bilgi isteme yazıları ile vergi incelemesi yapmayı deneyebilmektedir.

RDK hiçbir fonksiyon ifa edememektedir. Bu komisyonlarda dinlenen mükelleflerin talepleri, “Denetim elemanının görüşü budur, biz ona müdahale edemeyiz” gerekçesiyle karşılık bulamamaktadır.

Vergi inceleme süreçlerinin, yasa, tebliğ, yönetmelik ve genelgelere uygun bir şekilde gerçekleşmesi durumunda, Anayasa'nın 73. maddesinde ifadesini bulan “vergilerin yasallığı” ilkesi tam olarak gerçekleşmiş olacaktır.

(Kaynak: Nedim Türkmen / Sözcü Gazetesi | 13.07.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.